Mở đầu bức thư, ông Vũ Cao Đàm viết:
Tôi rất tâm đắc khi đọc bài viết “Khoa học và Chính trị” của ông Lê Anh Hùng trên Bauxite Việt Nam (BVN). Bài viết rất hay và chỉ ra cái chỗ yếu rất đúng trong mối quan hệ giữa khoa học và chính trị.
Tôi cũng có ý định viết một bài hưởng ứng với ông, vì ở Việt Nam hiện nay, quá nhiều người xử lý nhập nhằng mối quan hệ này, trong đó có một số vị trong giới khoa học chạy theo con đường cơ hội chính trị và một số vị trong giới chính trị lại nhân danh khoa học để đánh bóng các quan điểm chính trị một cách vô căn cứ.
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt rất hay đó, bài viết của ông vẫn có đôi chỗ mà tôi muốn được tham góp một vài ý kiến, rất mong ông lượng thứ, nếu có điều gì đó làm ông không vui.
Những chỗ mà ông Vũ Cao Đàm muốn góp ý cho bài viết của tôi là (i) thông tin “GS Tạ Quang Bửu là người quyết định việc thi đại học” mà tôi đưa trong bài viết không hoàn toàn đúng, và (ii) ông không nhất trí với việc tôi “xếp và tôn vinh” một trong số các nhà khoa học mà tôi nêu tên trong bài viết ngang hàng với những người còn lại. Cuối bức thư, ông nhận xét: “Đất nước này đang khủng hoảng các giá trị và niềm tin. Một tờ báo gọi là của trí thức như BVN, không nên để xen vào những giá trị và niềm tin sai lệch.”
Ban đầu, tôi dự định đăng bức thư phản hồi được viết rất sâu sắc và chân thành của ông Vũ Cao Đàm để độc giả phán xét. Tuy nhiên sau đó, ông Vũ Cao Đàm lại hồi âm rằng đấy là thư riêng, không nên đăng vào thời điểm này, bởi nếu đăng thì mọi chuyện sẽ bị phanh phui ra, không chỉ nhân vật kia mà cả giới trí thức sẽ mang tiếng.
Trong thư trả lời ông Vũ Cao Đàm, tôi đã thừa nhận đây là một sơ sót và là một bài học sâu sắc mà tôi sẽ còn nhớ mãi, mặc dù sơ sót này đáng được “châm chước” vì tôi không nắm được những thông tin về nhân vật kia qua kênh báo chí, cả “lề phải” cũng như “lề trái”.
Ngày 26/11/2012, ông Vũ Cao Đàm đăng bài “Lại bàn về quan hệ giữa khoa học và chính trị” trên trang Bauxite Việt Nam. Đây quả là một bài viết rất công phu, thể hiện tầm trí tuệ vừa sâu vừa rộng của tác giả. Tuy nhiên, đáng tiếc là tác giả lại đưa ra một vài nhận định quá chủ quan, và nó dường như thể hiện một niềm tin sai lệch (điều mà trước đó chính tác giả đã phê phán tôi) về chính trị. Đó chính là 2 đoạn mà ông viết:
Chưa hết, các phe phái chính trị đánh nhau cũng rất thích dùng một số “nhà” khoa học làm cái mà ngôn từ đường phố Hà Nội hiện đại gọi là “chân gỗ”, là thứ chân chắp cho những anh què. Cái loa của các “giáo sư” và “tiến sỹ” này được phát đi rất to, đánh vào cái yếu mà phe kia cần khai thác…, trong khi nói như cụ bà Lê Hiền Đức, là “Mặt ông nào cũng nhọ cả”… Cái ông ăn cơm Tàu thì đánh cái ông ăn cơm Tây hoặc ăn hớt của dân. Ăn cơm Tàu thì dân không thấy được, còn ăn hớt của dân thì dân nào cũng trông thấy… Vì thế bắc loa chửi cái thằng ăn hớt của dân dễ được lòng dân.
... Cụ Tô Hải nói ý là: Cái thằng bị chửi kia (ý nói đồng chí X) chỉ là hạng ăn cắp vặt trong nhà so với cái bọn đang to mồm chửi. Cụ Tô Hải nói rõ thêm: Các vị to mồm chửi kia mới chính là những kẻ đang vác bom đặt trên nóc nhà mình”. Ý của cụ nói về những vị đang ôm bom của các đồng chí 4 tốt và 16 chữ vàng đặt trên nóc căn nhà của Tổ quốc chúng ta.
Rõ ràng, ý tác giả là trên chính trường Việt Nam hiện nay đang có cuộc đấu đá giữa hai phe phái: phe thân phương Tây (phe tham nhũng) do Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cầm đầu và phe thân Tàu của TBT Nguyễn Phú Trọng. Đây quả là một sự ngộ nhận đáng tiếc.
Xin dẫn ra đây một số thông tin từ những nguồn khác nhau để cho thấy quan điểm của ông Vũ Cao Đàm là một sự ngộ nhận:
1. Kể từ khi ông Nguyễn Tấn Dũng, người được cho là nắm nhiều quyền lực nhất ở Việt Nam suốt mấy năm qua, lên làm Thủ tướng năm 2006, nền kinh tế Việt Nam ngày càng lệ thuộc vào Trung Quốc, thể hiện qua giá trị nhập siêu gia tăng với tốc độ chóng mặt trong những năm gần đây, cũng như việc hầu hết các công trình trọng điểm quốc gia đều rơi vào tay nhà thầu Trung Quốc, kéo theo đó là sự hiện diện của hàng chục ngàn “công nhân” Trung Quốc trên khắp Việt Nam cũng như những hiểm hoạ khó lường về an ninh – quốc phòng. Về mặt kinh tế, điều này đã gây ra những thiệt hại không thể đong đếm cho nền kinh tế Việt Nam hiện nay cũng như trong tương lai. Chắc chắn là bất kỳ một vị Thủ tướng “trung lập” nào cũng không thể thản nhiên đứng nhìn thực trạng đáng báo động đó kéo dài hết năm này sang năm khác, chứ đừng nói gì đến chuyện ông ta lại còn “thân phương Tây” hay “chống Tàu” nữa.
2. Ngày 22/11/2012, tướng Đồng Sỹ Nguyên và tướng Nguyễn Trọng Vĩnh đã công bố bức thư chung “Mạo danh là hèn và phạm pháp”, trong đó hai vị tướng đã đưa ra nhận định thẳng thắn: “…chúng tôi còn nghi vấn cuộc gặp của Thủ tướng với Tập Cận Bình nhân Hội chợ Quảng Tây, mặc cả với nhau những gì?! Sau này chắc sẽ rõ.” Hai nhân vật nổi tiếng này vốn là những quan chức cao cấp của chế độ nên chắc chắn họ hiểu rõ bộ máy lãnh đạo hiện nay hơn những người bên ngoài; và dĩ nhiên, với uy tín của họ, đây không phải là nhận định vu vơ.
3. Ngày 30/11/2012, trang Bauxite Việt Nam đăng bài “Toàn vẹn lãnh thổ là trách nhiệm của toàn dân. Tại sao Đảng cứ tìm cách ém nhẹm?” trong đó tác giả nêu câu hỏi: “Lời tuyên bố của Chủ tịch nước về ai đó “cõng rắn cắn gà nhà” phải hiểu như thế nào? Là ai? Chắc chắn người đó phải quan trọng, phải ở bên cạnh Chủ tịch nước mới được quan tâm đến. Trong Bộ chính trị? Ai đang lãnh đạo đất nước chung với Trần Ích Tắc? Cùng hội cùng thuyền?” Đương nhiên, trong thời điểm mà ông Chủ tịch nước được cho là đang “liên minh” với ngài Tổng Bí thư để chống lại “phe tham nhũng” thì hẳn mọi người đều hiểu “đối tượng” bị lên án đó là ai rồi.
4. Vụ “hộ chiếu đường lưỡi bò” mới đây lại là một bằng chứng hùng hồn nữa cho thấy Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng là “thân phương Tây” hay “theo Tàu”. Mặc dù hộ chiếu có in hình “đường lưỡi bò” của Trung Quốc đã ra đời từ tháng 5/2012, nhưng mãi đến cuối tháng 11/2012 vụ việc mới được hé lộ. Những gì diễn ra thời gian qua đã cho thấy một Chính phủ hoàn toàn bị động, không có một hành động kiên quyết và bài bản nào để đối phó với sự leo thang trắng trợn và nham hiểm của Trung Quốc, mà như trang Ba Sàm ngày 1/12/2012 nhận xét: “Hé lộ của báo An ninh Thủ đô về thực tế hoàn toàn bị động của cả Bộ Ngoại giao lẫn Bộ Công an, phải để cho lực lượng Bộ đội Biên phòng ở một hai cửa khẩu thúc vào lưng như lũ lừa mà vẫn như đờ đẫn, đã càng chứng tỏ một chiến lược … ‘quy hàng’.”
5. Khi cần thiết, “phe Nguyễn Tấn Dũng” và “phe Nguyễn Phú Trọng” vẫn sẵn sàng “bắt tay” nhau nếu họ cùng có chung lợi ích, chẳng hạn như thời điểm ngay trước và sau Đại hội XI của Đảng CSVN, khi họ hợp sức với nhau để chống lại phe nào đó muốn giành giật hoặc chiếc ghế Tổng Bí thư hoặc vị trí Thủ tướng. Điều này rất dễ đối với họ, bởi thực chất họ đều chung một lập trường bảo thủ, và chịu sự chi phối của Bắc Kinh.
Sự ngộ nhận của ông Vũ Cao Đàm thể hiện qua bài viết của mình là rất tai hại.[1] Bởi những bài viết của những bậc trí thức khả kính như ông, ở mức độ nào đó, luôn có tác dụng định hướng và dẫn dắt dư luận. Nếu quả thực “phe Nguyễn Tấn Dũng”, người được cho là nhiều quyền lực nhất Việt Nam mấy năm gần đây, là thân phương Tây thì xem ra đất nước này vẫn còn “hồng phúc” lắm!
Sau những gì đã diễn ra thời gian qua, hẳn nhiều người đã nhận ra được một thực tế phũ phàng: chưa bao giờ Trung Quốc, kẻ thù truyền kiếp luôn lăm le “nuốt chửng” đất nước chúng ta, lại có được những lực lượng “nội ứng” hùng hậu và “hiệu quả” như bây giờ. Và cũng chưa bao giờ nguy cơ về một cuộc “Hán hoá” đối với dân tộc Việt Nam lại hiện lên rõ ràng như hiện nay cả./.
Hà Nội, 14/12/2012
[1] Không riêng gì ông Vũ Cao Đàm mà thực ra trong giới trí thức Việt Nam hiện nay cũng không ít người nghĩ như vậy.
