Đỗ Trường (Danlambao) - Thưa ông Nguyễn Văn Thọ.
Khi nhận lời nhắn hằn học, đầy chợ búa của ông, thì sự tôn trọng cuối cùng của tôi với ông không còn nữa. Hơn thế nữa, ông luôn luôn tụng xưng mình là một nhà văn. Nhưng khi đọc bài viết "Nguyễn Văn Thọ, Nhịp Cầu Của Đảng Nơi Xứ Người" của một kẻ chỉ làm nghề úp mặt vào chảo như tôi, ông cũng hoàn toàn không hiểu, hoặc hiểu một cách máy móc, lệch lạc. Có lẽ, do kiến thức của ông có vấn đề chăng? Và với tôi cái danh từ nhà văn chực hơi, dựa cốt của ông, mà tôi luôn tôn trọng trong bài viết, từ đây nên vứt bỏ.
"Nguyễn Văn Thọ, Nhịp Cầu Của Đảng Nơi Xứ Người" là bài viết về chân dung Nguyễn Văn Thọ cũng như phân tích tiểu thuyết Quyên với cái nhìn chủ quan của cá nhân tôi. Do vậy, như trong bài, tôi đã viết, có thể đúng hoặc sai. Và từ ngữ cũng như cách gọi, xưng hô trong bài, tôi viết một cách hoàn toàn trân trọng tác giả, tác phẩm. Không hiểu sao ông lại có những lời lẽ chợ búa, hằn học như vậy trong lời nhắn gửi cho tôi?
Và nghĩ mãi, tôi mới tạm tìm ra một lời lý giải. Có lẽ, vì tôi dám cả gan phân tích, phê bình Quyên, một tác phẩm tuyên truyền hời hợt, thiếu trải nghiệm, phi logic với những câu văn tối nghĩa của Nguyễn Văn Thọ. Hay cũng nhờ cái lưng cúi rạp xuống với lời tụng ca những đấng ngồi trên, nên Quyên đã bế thẳng Nguyễn Văn Thọ đến với điện ảnh chăng?
Xin ông Nguyễn Văn Thọ hãy đọc lại đoạn văn trong bài viết của tôi và đoạn trích lời tụng ca Đảng của ông một cách thật chậm rãi, kỹ lưỡng để thấy rõ, tại sao người đọc buộc phải đặt ra sự đê hèn ấy:
“Vâng! Nhà văn Nguyễn Văn Thọ là người dễ xúc động lắm, khi nghĩ về chiến tranh, nghĩ đến tình thương yêu của Đảng luôn làm ông sụt sùi rơi lệ. Thật chẳng ngoa tẹo nào, có người bảo, cứ đà này, ông sẽ trở thành nhà “khóc học“ chứ chẳng chơi. Chúng ta hãy đọc lại đoạn trích lời ngợi ca của nhà văn Nguyễn Văn Thọ, nhân lần thứ 80 ngày sinh của Đảng, để thấy rõ tình yêu Đảng trong ông dạt dào biết nhường nào: “...Lịch sử 80 năm Đảng Cộng sản Việt Nam là lịch sử hai lần thiên tài. Một đội quân ban đầu chỉ có gươm, mác, súng kíp và tầm vông, mà hai lần đánh thắng hai đế quốc lớn nhất thế giới: Pháp và Mỹ, hoàn thành sứ mạng, thống nhất giang sơn về một mối. Ở khắp nơi trên thế giới người ta đã biết đến Việt Nam, một dân tộc anh hùng bất khuất và điều ấy một lần mang lại niềm tự hào cho người Việt Nam. Lần thứ hai, khi phe xã hội chủ nghĩa tan rã, nhiều quốc gia tưởng vững mạnh đã sụp đổ, song nước Việt Nam vẫn đứng vững, lại tìm ra giải pháp đổi mới toàn diện để vượt qua những giai đoạn đau khổ nhất sau 4 cuộc chiến tranh, đưa đất nước Việt Nam từ một nước đói nghèo, trở thành một quốc gia có vị thế đáng nể trên thế giới..."
Có nhiều ý kiến và dư luận cho rằng, diễn văn ngợi ca trên của nhà văn Nguyễn Văn Thọ là thẻ thông hành đưa Quyên đến với điện ảnh một cách tưng bừng, rầm rộ, tốn kém như vậy. Tuy nhiên, tôi nghĩ khác, đường đường là một nhà văn, đời nào bác Thọ lại làm một cái công việc hèn mạt, bẩn thỉu ấy. Nhưng hôm rồi, có ông bạn dí màn hình Ifon vào mặt bảo: Ông không nhìn thấy bác Thọ Muối đang nghiêng mình, suýt bật khóc, trịnh trọng cảm ơn ông Trương Xuân Thanh, trưởng lãnh sự quán sứ quán VN tại Franfurt, người đã đưa Quyên đến với điện ảnh sao?
Điều này, làm tôi phân vân tự hỏi, lẽ nào những ý kiến và dư luận trên là sự thật? Bởi đồng chí Trương Xuân Thanh là Đảng, là chính phủ Việt Nam ở Đức."(Hết trích)
Trong cái nhộm nhoạm hiện nay ở Việt Nam, dường như bất cứ một công ty nào, kể cả tư nhân lẫn nhà nước, nếu không có sự chống lưng, hoặc là sân sau của các đấng ngồi trên, thì có lẽ, không trước thì sau cũng về chầu các cụ. Hơn nữa, nhà nước không thiếu tiền đi vay và tiền thuế của dân, để làm công việc tuyên truyền bằng phim ảnh, ca múa nhạc (đội lốt) dưới mọi hình thức, kể cả tư nhân hóa. Do vậy, một số công ty tư nhân bỏ ra hàng triệu Dolla để làm phim ảnh, văn nghệ tuyên truyền luồn lách ra hải ngoại, không hẳn đã là tiền túi của họ. Nên ông Nguyễn Văn Thọ không cần giải thích nhiều về tiểu thuyết “Cơm Nguội“ với dẫn dắt, đầu tư tiền tỉ thành phim Quyên của công ty a, b, c nào đó. Bởi con nít cũng có thể hiểu đồng tiền này từ đâu và của ai.
Nguyễn Văn Thọ cho rằng: “Gần đây, một cây bút văn xuôi ở Đức, ông Đỗ Trường do những nguyên nhân nào đó đã có tình xuyên tạc nó cho rằng tác giả không có thực tế mà phản ánh các nhân vật xa rời với bản chất của đời sống những người Thợ khách ở Đức." Vâng! Thưa ông Nguyễn Văn Thọ, tôi không hề xuyên tạc nhân vật của ông. Chính ông đã để Quyên, nhân vật của mình tụt quần ra để trả công cho Phi bằng tình dục. Và hành động Quyên đối xử tàn nhẫn, ích kỷ với Kumar người đã cưu mang, chung sống (thành gia đình)với mình đã bảy, tám năm trời, bằng cách dẫn con bỏ đi tìm kẻ đã từng hiếp dâm, phá tan cuộc đời mình... Vậy nhân cách nào, Việt tính nào, mà những nữ công nhân lao động người Việt ở Đức tìm thấy mình ở đó?.
Và tôi không rõ, ông đã lăn lộn, trải nghiệm như thế nào? Để viết ra những đoạn văn, trang sách giả tạo như thế này. Xin ông hãy tĩnh tâm đọc lại đoạn phân tích trong bài Nguyễn Văn Thọ, Nhịp Cầu Của Đảng Nơi Xứ Người để thấy rõ điều đó:
“Có thể nói, khi viết Quyên, nhà văn Nguyễn Văn Thọ thiếu sự trải nghiệm, với sự quan sát hời hợt dẫn đến không có sự đồng nhất (logic), làm cho hình ảnh trở nên giả tạo. Ta có thể thấy nó ngay những dòng đầu cuốn sách, khi miêu tả Quyên bị hãm hiếp. Một người đàn bà 24 tuổi, trải qua nhiều ngày đói khát, rét mướt, vượt biên trốn chạy đến nỗi chiếc quần cũng trở nên cứng queo, thì dứt khoát mặt phải bạc đi, môi miệng thâm lại hôi hám, đùi, da phải tái choắt đi, nhất là trong hoàn cảnh sợ hãi đến tận cùng, khi bị hiếp dâm. Chứ làm sao mà thon thả, mịn màng, mơn mởn nõn nường, như tác giả miêu tả. Hơn nữa, một kẻ sống giữa rừng bẩn thỉu, lại mùa đông giá rét, củi đốt ám khói cả ngày, làm sao mà tóc nàng đổ xòa trên tấm ga trắng muốt, như trong khách sạn sang trọng bốn, năm sao vậy?
Vâng! Dù có tiểu thuyết hóa, thì những tình tiết, tâm lý, hành động cũng phải có tính logic của nó. Ta hãy đọc lại đoạn trích dưới đây để thấy rõ sự phi logic, thiếu trải nghiệm của tác giả:
“Cô gái vùng vẫy, giằng xé, cắn vào bàn tay thô ráp của gã khi áo ngoài, áo lót lần lượt bị giật tung. Chiếc quần Jeans, sau bao ngày lẩn lút, bươn lội từ Nga, trong rừng thẳm, tuyết dày, đẫm mùi mồ hôi và nước, trở nên cứng queo đến khó cởi vẫn bị lột phắt. Trên nệm, phơi ra cặp đùi trần đang độ thanh xuân, thon thả, mịn màng, mơn mởn nõn nường. Gã đổ người xuống.
Cô gái biết rõ con rắn đã trườn trên da thịt mình, từng centimet. Cô tiếp tục cố oằn lên, nghiêng mình, rãy, chéo đùi. ‘‘Đồ đĩ! Giạng chân ra!” Giọng khàn đanh, lạnh lùng cất lên và tiếp đó, một cái tạt tai giáng sượt phía trái mái tóc. Chiếc cặp nhựa màu nâu văng ra đập vào tường gỗ nghe khô khốc. Mớ tóc cắt ngang lưng, dầy, đen tuyền xõa tung, đổ xòa trên tấm ga trắng muốt. Gã dướn lên, thúc mạnh...” ( Quyên-chương 1, những dòng đầu cuốn sách"( Hết trích)
Thật ra, khi Nguyễn Văn Thọ viết: “Việc hưởng ứng đọc Quyên…"(ĐT tô đậm) đã tự lộ rõ sự phát động, kêu gọi tuyên truyền. Vâng! Không có sự phát động thì ắt không có việc hưởng ứng, và cho ta thấy, ai là người đứng sau sự phát động ấy. Từ đó, dẫn đến những cơn hưởng ứng khóc, cảm động của người đọc cũng như người xem. Nó làm tôi nghĩ đến những cơn lên đồng tập thể gào khóc của con dân xứ Bắc Hàn, dưới sự bắt nhịp của cha con Kim Ủn Ỉn. Tôi nghĩ, chính cái việc làm và từ ngữ khi viết này của Nguyễn Văn Thọ, mới là sự coi thường những người Việt sống ở miền đông nước Đức đã đọc và xem phim Quyên.
Nguyễn Văn Thọ là người viết văn, nhưng tôi nghĩ, kiến thức hay đầu óc ông có vấn đề. Nên ông đã không hiểu, hoặc hiểu sai, dẫn giải về nhà thơ Nguyễn Quang Thiều một cách máy móc, khi tôi viết nhà thơ Hữu Thỉnh và Nguyễn Quang Thiều chỉ là hình tượng (phổ quát) ám chỉ chung cho cái hội nhà văn mậu dịch mà thôi. Và từ đó có thể thấy, văn của Nguyễn Văn Thọ có khá nhiều câu tối nghĩa, như tôi đã chỉ ra trong bài "Nguyễn Văn Thọ, Nhịp Cầu Của Đảng Nơi Xứ Người". Ngay trong lời nhắn cho tôi, Nguyễn Văn Thọ có những câu văn loằng ngoằng, có thể nói, chưa sạch nước cản:
"Nghĩ bụng ta ra bụng người, nhìn sự việc qua lỗ kim nhỏ hẹp, sự đoán già đoán non có dụng ý xấu của Đỗ Trường chỉ là thói chơi xấu của tụi trẻ ranh chuyên gắp lửa bàn tay người, nên nói tôi nịnh bợ ông Thỉnh và ông Thiều để nhận giải thưởng." Hoặc "… Nhân đây tôi cũng nhắn cho ông biết rằng, muốn trở thành 1 nhà văn thực sự là nhà văn, thì ngay bây giờ phải tập sống tử tế và trung thực…". Văn vẻ thế này, cũng được nhận được giải của hội nhà văn, thì quả thật, xấu hổ thay cho nền văn học VN.
Không rõ, ông Nguyễn Văn Thọ nhắn tôi phải tập sống tử tế, như thế nào? Hay như cách sống của một văn nô Nguyễn Văn Đoản, tự Đoản Mắm ở Đức, cúi rạp người xuống, đọc thơ nịnh đầm, khi ông Tổng bí thư Đảng từ VN sang. Tập kiểu sống như thế này, hèn và nhục lắm ông Nguyễn Văn Thọ ạ.
Đây là lần trả lời đầu cũng như lần cuối cùng, nếu ông vẫn viết và nhắn cho tôi với những ngôn ngữ hằn học, chợ búa như vốn có của ông. Và cũng được biết, hiện ông đang ở VN, nên tôi cũng có lời khuyên đến ông: Nếu muốn văn ra văn, người ra người, ông nên vứt tất cả những gì đã viết vào sọt rác, tìm đến Phạm Xuân Nguyên, bái làm thầy. Có lẽ, lúc đó văn vẻ của ông sáng sủa, sạch đẹp hơn nhiều đấy!
Đức Quốc ngày 27-9-2015
__________________________________________
LỜI NHẮN CỦA NGUYỄN VĂN THỌ GỬI ĐẾN ĐỖ TRƯỜNG
Tho Nguyen Van Cám ơn tấm lòng của bà con Chemnitz và báo điện tử đã đưa tin.
Nhân đây cũng có ý kiến như sau:
Tiểu thuyết Quyên tính cho tới hôm nay đã in ấn tới lần thứ 6. Nối bản và tái bản tới hàng chục vạn cuốn. Tại phố Nguyễn Xí cho tới hôm nay Quyên vẫn bán. Như vậy cuốn tiểu thuyết này đã được dư luận rộng rãi công chúng đánh giá cao.
Khi chiếu phim này tại Đức, dầu là cuốn phim chỉ lấy 1 phần nhỏ ở tiểu thuyết để dựng lên phim Quyên. Nhưng việc bà con ở Đức đón nhận nó, tìm thấy thân phận mình ở nó, hẳn càng khẳng đinh cuốn sách từ thực tế lăn lộn của nhà văn đã ít nhiều phản ánh cuộc mưu sinh tại Đức.
Gần đây, một cây bút văn xuôi ở Đức, ông Đỗ Trường do những nguyên nhân nào đó đã có tình xuyên tạc nó cho rằng tác giả không có thực tế mà phản ánh các nhân vật xa rời với bản chất của đời sống những người Thợ khách ở Đức. Thì việc hưởng ứng đọc Quyên, xem Quyên và khóc, cảm động vì Quyên là một cách chứng minh ngược lại với nhận xét riêng của Đỗ Trường.
Thứ hai nữa, trong thư tri ân của tôi có cám ơn ông Lãnh sự quán tại Đức, Đỗ Trường đã có 1 hành vi vu cáo bỉ ổi, rằng việc này là sự nịnh bợ của tôi với chính quyền Sứ quán VN ở Đức thì Quyên mới được chuyển thành phim.
Tôi xin nói rộng rãi rằng công ty BHD nới làm phim này là công ty tư nhân, họ bỏ tiền túi ra làm phim. Xin hỏi bà con rằng, có công ty tư nhân nào ngu dại bỏ ra hàng triệu Eu ro để mạo hiểm làm phim Phim Quyên theo lệnh sứ quán, như sự suy nghĩ thiển cận và mưu mô của ông Trường không? Chắc chắn, các công ty tư nhân ở Dức cũng như ở VN không bao giờ ngu xuẩn tới như vậy.
Tôi cám ơn vợ chồng lãnh sự quán VN tại Franfurt vì họ tận tình giúp đỡ đoàn làm phim khi sang Đức. Đấy là một ứng đáp văn hóa cần có tối thiểu ở Lễ ra mắt phim tại Hà Nội.
Thứ Hai, tiểu thuyết Quyên được tặng giải nhì trong cuộc thi tiểu thuyết cách đây 10 năm. Khi đấy, BCH cũ xét giải và nhà thơ Nguyễn Quang Thiều vừa trúng ban chấp hành mới, không có quyền hạn quyết định vấn đề trên.
Nghĩ bụng ta ra bụng người, nhìn sự việc qua lỗ kim nhỏ hẹp, sự đoán già đoán non có dụng ý xấu của Đỗ Trường chỉ là thói chơi xấu của tụi trẻ ranh chuyên gắp lửa bàn tay người, nên nói tôi nịnh bợ ông Thỉnh và ông Thiều để nhận giải thưởng. Việc này tất cả BCH HNV cũ và mới đều biết từ xưa tới nay tôi Thọ Muối có thể tự hào nói rằng, với văn chương, tôi luôn là người trung thực và thẳng thắn. Không làm bất cứ việc xấu xa nào để tiến thân mua danh với văn chương. Tôi có thể có nhiều người không thích tôi về cá tính, nhưng hơn 1000 hội viên HNV VN đều biết rõ Thọ Muối không hèn hạ như cái bụng xấu xa của Đỗ Trường. Nhân đây tôi cũng nhắn cho ông biết rằng, muốn trở thành 1 nhà văn thực sự là nhà văn, thì ngay bây giờ phải tập sống tử tế và trung thực. Trung thực với chính mình và đồng nghiệp cũng như bạn đọc.
Sự ủng hộ của bà con VN tại Đức khi họ đọc Quyên, xem phim Quyên và xúc động vì nó đấy chính là cái tát vào mặt những kẻ bất tài mà quen ghen tức và vu khống.
Nguyễn Văn Thọ
