"Cờ bạc là bác thằng bần,
Cửa nhà bán hết tra chân vào cùm."
Samsung (Danlambao) - Có lẽ trong chúng ta ai cũng nghe qua câu tục ngữ trên về tệ nạn cờ bạc. Tệ nạn cờ bạc là đầu dây mối nhợ của nhiều rắc rối, trục trặc khác cho người nghiện, vợ con, thân nhân, bạn bè và xã hội. Nó không chỉ ảnh hưởng tới khía cạnh tài chánh, mà còn tinh thần, sức khỏe. Đối với tôi, trong cuộc sống của một người bình thường thì có hai tệ nạn mà chúng ta cần phải triệt để xa lánh, đó là cờ bạc và hút chích. Tuy nhiên trong phạm vi bài viết ngắn này tôi chỉ đề cập đến cờ bạc.
Trước đây mỗi lần bàn bạc tới chuyện cờ bạc có lẽ nhiều người trong chúng ta thường nghĩ đến Mỹ và Macao. Tuy nhiên, một thống kê cho thấy người Mỹ hay Ma Cao không phải là những người chuộng trò đỏ đen nhất thế giới. Mười nước và vùng lãnh thổ say sưa với cờ bạc hàng đầu thế giới lại là những nơi chúng ta không ngờ tới.
Dẫn đầu danh sách là Australia hay còn gọi là Úc Đại Lợi nơi được mệnh danh là xứ sở May mắn. Dân số của Úc khoảng 22 triệu người. Theo kết quả khảo sát của công ty tư vấn H2 Gambling Capital, số tiền thua bạc trung bình của một người trưởng thành ở Úc là 1288 Mỹ kim. Chơi bài bằng máy tự động (poker machine) là trò cờ bạc được ưa thích nhất ở Úc, với 75-80 % con bạc đam mê. Tại tiểu bang New South Wales có đến 100 ngàn máy poker machine, chiếm một nửa tổng số máy cả nước. Nạn cờ bạc hoành hành trong cộng đồng người Việt tại Úc không ít. Từ bác sĩ, luật sư tới công nhân hãng xưởng hay tài xế tắc xi ai đụng vào cũng từ chết tới bị thương. Tiền bạc, nhà cửa, xe cộ làm lụng, dành dụm bao nhiêu năm bỗng bị cuốn theo chiều gió trong chốc lát. Người nghiện phải bỏ sang tiểu bang khác trốn nợ, vợ chồng ly dị, con cái khổ sở và túng thiếu. Rồi có những con nghiện tuyệt vọng nhảy cầu tự tử hoặc đi buôn lậu ma túy bị bắt, tù chung thân hoặc tử hình. Theo số liệu thống kê cách đây khoảng năm năm, Úc có số lượng máy đánh bạc nhiều thứ 8 trên thế giới với tổng cộng 188.344 máy đánh bạc tại các sòng bài casino, quán rượu, câu lạc bộ giải trí, khách sạn. Tính bình quân, cứ 110 người Úc thì có 1 máy poker machine. Ở Úc, có những khách sạn, đặc biệt là ở ngoại ô Sydney, quanh năm suốt tháng hầu như không một ai đến ở; vậy mà chúng tồn tại từ năm này qua năm khác bởi vì mỗi khách sạn như vậy được giới thẩm quyền cho đặt một số máy poker machine để người lưu trú có trò giải trí. Khách nào giải trí chẳng thấy, tôi chỉ thấy người địa phương lui tới để cờ bạc. Người vào chơi cờ bạc cũng rất dễ dàng vì không cần phải xuất trình gì cả ngoài tấm bằng lái xe. Theo tôi, một trong các lý do khiến người dân ở Úc thích cờ bạc là vì luật pháp ở đây không bắt buộc họ phải trả thuế trên các khoản tiền thưởng. Thậm chí dù bạn có trúng số cả trăm triệu đô la bạn cũng không phải trả thuế.
Sau Úc là Singapore. Số tiền thua bạc trung bình của một người trưởng thành là 1.174 Mỹ kim. Singapore mới mở sòng casino đầu tiên cách đây 5-6 năm nhưng đã nhanh chóng trở thành trung tâm bài bạc lớn thứ ba sau Macau và Las Vegas. Quyết định mở sòng bạc khiến nhiều người lo ngại rằng người dân Singapore có thể bị cờ bạc mê hoặc. Do vậy, chính phủ Singapore đã cố gắng hạn chế việc chơi bạc của người dân bằng cách áp đặt mức phí vào cửa casino là 100 đô Singapore (khỏang 80 Mỹ kim). Nhà chức trách Singapore cũng ban hành quy định cho phép gia đình cấm người thân của mình lui tới các sòng bạc. Tuy nhiên, biện pháp này dường như chẳng mấy tác dụng làm giảm lòng ham mê cờ bạc của người Singapore. Kế tiếp là Ireland, số tiền thua bạc bình quân của một người trưởng thành là 588 Mỹ kim. Sau đó là Canada, 568 Mỹ kim; Finland, 553 Mỹ kim; Ý, 517 Mỹ kim; Hongkong, 503 Mỹ kim; Norway, 448 Mỹ kim; Hy Lạp, 420 Mỹ kim; và hạng mười là Tây Ban Nha.
Thế Việt Nam thì sao? Có lẽ quý vị đều biết chuyện cờ bạc ở Việt Nam thường là lén lút vì bất hợp pháp. Từ ngày nhiều sòng bạc được mọc lên trên lãnh thổ Campuchia, đặc biệt là các vùng dọc theo biên giới, thì nhiều người Việt mình đã bị dụ dỗ, lôi kéo sang đó trước là chơi cho biết và sau là chuốc lấy đau thương.
Việt Nam cũng có xây dựng các sòng Casino, đặc biệt là ở những khu du lịch nghỉ dưỡng, nhưng chỉ dành cho khách ngoại quốc nên người dân nào nghiện ngập thì vẫn phải lén lút hoặc gây vốn rồi sang bên kia biên giới Campuchia chơi.
Được biết, hiện có 8 sòng casino dành cho du khách ngoại quốc tại Việt Nam. Theo Bộ Tài chính csVN, trong năm 2014 doanh thu của các sòng casino này là 1.379 tỷ đồng và họ đã đóng thuế 336 tỷ đồng. Còn doanh thu của các công ty xổ số kiến thiết là khoảng 3 tỷ Mỹ kim (khoảng 64.000 tỷ đồng), đóng thuế gần 1 tỷ Mỹ kim.
Thế nhưng dường như chưa hài lòng với sự đóng góp cho ngân quỹ của nhà cầm quyền csCN nên ông Tiến sĩ Nguyễn Đình Chúc, viện phó Viện Nghiên cứu Phát triển Bền vững Khu vực (VASS), cho rằng doanh thu vui chơi có thưởng, trong đó có cờ bạc, bất hợp pháp lớn hơn rất nhiều. Theo ông ấy, chỉ thu thập thông tin những vụ cờ bạc, cá độ bóng đá, riêng trong năm 2014 qua mười đường dây đánh bạc trực tuyến bị phanh phui lượng tiền đánh bạc đã lên tới 10.000 tỷ đồng. Đó là chưa kể tới 200 chủ đề lớn tập trung ở 18 tỉnh thành, mỗi ngày thu vào khoảng 500 triệu đến 1 tỷ đồng...
Đặc biệt, nhóm nghiên cứu VASS đã trực tiếp đi khảo sát ở Tây Ninh, cho biết trung bình mỗi ngày có tới 200 lượt người Việt Nam xuất cảnh sang Campuchia chơi ở các sòng bài. Những ngày thứ Bảy và Chủ Nhật lên tới 700-800 lượt người.
Dọc theo biên giới Việt Nam, phía Campuchia cho xây 57 sòng casino, riêng sát biên giới Tây Ninh, khoảng cửa khẩu Mộc Bài, là 25 sòng casino. Ông Chúc cho rằng: "Chủ yếu người chơi là khách Việt Nam, có người ăn dằm ở dề tại đó nhiều ngày. Đây là thất bại chính sách vì để tình trạng này xảy ra lâu". (Bài Người Việt vào casino: nên làm thí điểm, Tuổi Trẻ Online )
Doanh thu tại các sòng bài dọc biên giới của Campuchia là 250 triệu Mỹ kim/năm (khoảng 5000 tỷ đồng).
Theo báo cáo của VASS: "VN quản lý tất cả mọi tác động tiêu cực từ sòng bài Campuchia nhưng không thu được lợi ích gì".
Ông Chúc cho rằng cách thức quản lý bằng cấm đoán hiện thiếu hiệu quả, không ngăn được hoạt động bất hợp pháp, mất nguồn thi ngân sách, chảy máu ngoại tệ v.v...
Để có một khái niệm tổng quát về ngành kỹ nghệ vui chơi có thưởng ở Việt Nam, nhóm nghiên cứu VASS đã thăm dò ý kiến của người dân. Trong tổng số 305 người được hỏi, kết quả 13% người cho biết từng vào sòng bài; 47,8% người đồng ý cho người Việt Nam vào chơi; 29,3% cho rằng có thể cho người Việt vào chơi nhưng cần áp dụng một số điều kiện. Tổng quát, gần 80% số người được thăm dò đồng ý cho người Việt vào casino.
Đáng lưu ý, trong số 47,8% hoàn toàn đồng ý cho người Việt vào casino, nguyên nhân họ đưa ra tương đối thuyết phục: coi sòng bài là nơi giải trí (72%), coi đây là quyền lựa chọn cá nhân (47%), để nhà cầm quyền thu được tiền (23%), và để hạn chế người Việt Nam ra nước ngoài đánh bài... Trong số 16,6% số người không đồng ý cho người Việt vào chơi ở casino, lý do chủ yếu là vì lo gia tăng tệ nạn xã hội, tăng tội phạm có tổ chức, tăng bạo lực...
Viện nghiên cứu VASS cũng đã tham khảo ý kiến của ông Adam Sitkoff, giám đốc điều hành Phòng Thương mại Hoa Kỳ ở Hà Nội về việc phát triển ngành kỷ nghệ vui chơi có thưởng. Adam cho biết, sự phát triển ngành vui chơi có thưởng thường gây nhiều tranh cãi. Người ủng hộ cho rằng ngành này, đặc biệt là casino, giúp tăng thu nhập bình quân, tăng du lịch, góp phần phát triển kinh tế... Mỹ cũng đã có những quy định phù hợp để cân bằng các lợi ích, hạn chế tác động xã hội của sòng bài. VN đang cân nhắc mở cửa sòng bài cho dân VN vào. Nhà đầu tư HK đang quan tâm nhiều hơn đến các loại hình giải trí.
Trong khi đó, ông giáo $ư Hà Tôn Vinh (Đại học California Miramar, Hoa Kỳ) thì cho rằng casino tại VN chưa được phát triển là vì chính sách chưa mở. Chẳng hạn như khách nước ngoài vào casino chơi thua thì không sao, nhưng khi thắng thì đưa tiền về nước thế nào được khi mà họ chỉ được phép mang khoảng 5000 Mỹ kim?! Rồi thuế thu nhập từ vui chơi có thưởng cao quá, tới 39-40%. Tại Singapore, họ không khuyến khích người nghèo chơi nên người chơi nhỏ bị đánh thuế 15%, còn người chơi lớn thuế chỉ 5%.
Tôi hầu như ủng hộ ý kiến Việt Nam cần xây dựng thêm các casino và mở cửa cho người Việt Nam vào chơi chớ không chỉ dành cho người ngoại quốc. Theo tôi, không chỉ cờ bạc mà một số tệ nạn xã hội khác như hút chích, mại dâm cũng cần nên được hợp pháp hóa và quản lý chặt chẽ. Nếu không hợp pháp hóa, thì chúng vẫn xảy ra mà chúng ta không có được một số liệu xác thực. Có các số liệu đó chúng ta dễ dàng đề ra các biện pháp hướng dẫn, ngăn ngừa, chữa trị và phục hồi.
Về tác động kinh tế của việc phát triển ngành kỹ nghệ vui chơi có thưởng, thì hầu như ai cũng biết chớ không cần phải là chuyên gia hay giáo sư kinh tế, thương mại hoặc tài chánh mới hiểu biết. Một khi nhiều casino được xây dựng thêm thì sẽ có thêm công ăn việc làm trước mắt cũng như trong lâu dài, thu nhập của người dân cũng như của nhà cầm quyền sẽ gia tăng, sự đóng góp của ngành kỹ nghệ vui chơi có thưởng và ngành kỹ nghệ du lịch vào tổng sản lượng nội địa GDP sẽ giúp Việt Nam tăng trưởng thêm.
Tuy nhiên, theo tôi sự đóng góp thêm của hai ngành kỹ nghệ nêu trên có thể sẽ không khả quan như sự kỳ vọng của nhà cầm quyền csVN. Bởi vì chúng ta cần phải xác định đối tượng mà nhà cầm quyền muốn nương tựa hoặc nhắm vào để phát triển. Theo tôi đối tượng này có hai thành phần. Thứ nhất là những người ham mê cờ bạc hàng ngày hoặc hàng tuần sang các casino bên Campuchia chơi. Nếu vì trách nhiệm xã hội, các casino mới ở Việt Nam áp dụng các điều kiện khắt khe với các tay chơi thì họ sẽ không thể nào giành khách với các casino bên Campuchia. Đó là chưa đề cập đến các tay chơi lớn hơn vì với những người này thì các casino bên Macao, Lad Vegas và thậm chí bên Singapore hấp dẫn hơn.
Thành phần thứ hai là các chủ đề, các trung gian nhận cá cược kết quả các bộ môn thể thao, trong đó có bóng đá, và chủ nhân các trò cờ bạc trên mạng. Thành phần thứ hai khó đối phó hơn vì họ là giới chủ nhân chớ không phải là những tay chơi. Nhà cầm quyền có thể hợp pháp hóa việc chơi đề, qua đó có thể áp dụng những luật lệ cần thiết nhằm bảo vệ giới chủ nhân, các đại lý và người chơi. Luật lệ này cũng gần tương tự như luật bảo vệ các công ty xổ số, đại lý và người chơi. Tuy nhiên, với hai hình thức cờ bạc sau thì khó quản lý hơn vì chúng thuộc về các mạng lưới quốc tế. Nếu muốn hợp pháp hóa hai loại cờ bạc sau, thì vẫn có thể được. Đó là nhà cầm quyền csVN khuyến khích các doanh nhân trong nước tham gia vào lãnh vực kinh doanh cá cược kết quả thể thao và cờ bạc trên mạng. Các doanh nghiệp cờ bạc nội địa sẽ cạnh tranh với các các doanh nghiệp cờ bạc quốc tế. Lúc đó, các cơ quan chức năng có thể sẽ thu thập được các dữ liệu của giới kinh doanh và khách hàng, từ đó có những chính sách khuyến khích và bảo vệ, cũng như là ban hành những biện pháp giúp đỡ những người nghiện ngập trò đỏ đen.
Thành phần thứ hai là các chủ đề, các trung gian nhận cá cược kết quả các bộ môn thể thao, trong đó có bóng đá, và chủ nhân các trò cờ bạc trên mạng. Thành phần thứ hai khó đối phó hơn vì họ là giới chủ nhân chớ không phải là những tay chơi. Nhà cầm quyền có thể hợp pháp hóa việc chơi đề, qua đó có thể áp dụng những luật lệ cần thiết nhằm bảo vệ giới chủ nhân, các đại lý và người chơi. Luật lệ này cũng gần tương tự như luật bảo vệ các công ty xổ số, đại lý và người chơi. Tuy nhiên, với hai hình thức cờ bạc sau thì khó quản lý hơn vì chúng thuộc về các mạng lưới quốc tế. Nếu muốn hợp pháp hóa hai loại cờ bạc sau, thì vẫn có thể được. Đó là nhà cầm quyền csVN khuyến khích các doanh nhân trong nước tham gia vào lãnh vực kinh doanh cá cược kết quả thể thao và cờ bạc trên mạng. Các doanh nghiệp cờ bạc nội địa sẽ cạnh tranh với các các doanh nghiệp cờ bạc quốc tế. Lúc đó, các cơ quan chức năng có thể sẽ thu thập được các dữ liệu của giới kinh doanh và khách hàng, từ đó có những chính sách khuyến khích và bảo vệ, cũng như là ban hành những biện pháp giúp đỡ những người nghiện ngập trò đỏ đen.
Như vậy, việc mở cửa các casino cho người Việt vào chơi và hợp pháp hóa các hình thức cờ bạc trong ngành kỹ nghệ vui chơi có thưởng là đúng đắn và hợp lý.
Tuy nhiên, tôi đặc biệt quan tâm đến tác động xấu của những trò đỏ đen công khai và hợp pháp. Do đó, tôi thiết nghĩ song song với việc khuyến khích giới đầu tư, thì nhà cầm quyền csVN cũng phải nghiên cứu đến các biện pháp hạn chế máu đỏ đen, mức thua lỗ và các dịch vụ giúp đỡ người nghiện ngập.
3/10/2015
