Lời người dịch - Nhật báo South China Morning Post, Hong Kong ra ngày 31 tháng Mười Hai, 1956 đã đăng trên trang nhất bài dài của phóng viên đặc biệt của báo The Times, Anh, viết từ Hà Nội. Chúng tôi chọn dịch phần nói về tòa án nhân dân xử địa chủ trong cuộc cải cách ruộng đất.
*
Khi nói chuyện với các viên chức ở Hà Nội, mọi người đều tiếp đón ta với phép lịch sự Đông phương vào thời trước cộng sản, ta luôn luôn có cảm tưởng họ là những người cộng sản bất lực, họ không cảm thấy tự nhiên trước chế độ cộng sản cứng rắn và ngột ngạt này. Khi họ bị hỏi những câu hỏi khó, ta thấy rõ họ cố lục lọi trong ký ức, như thể đang lật ra trong đầu họ những trang sổ tay về những câu trả lời chính thống. Nhưng chương mới nhất, tựa đề "Sai lầm trong cải cách ruộng đất", là chương tất cả họ đều thuộc lòng. Từ Hồ Chí Minh xuống đến cán bộ cấp thấp nhất, trong cuộc lên đồng tự phê nghiêm khắc, họ đều đang tự đấm vào ngực và tự bôi tro trát trấu lên đầu.
Trường Chinh chỉ là con dê tế thần cho những sai lầm này, như là người chịu trách nhiệm chính (mặc dù dĩ nhiên tất cả những người lãnh đạo đều chịu trách nhiệm) về những quá khích khủng khiếp trong cuộc cải cách ruộng đất kể từ cuối năm 1953, khi sự ủng hộ của nhân dân được mua bằng máu của địa chủ.
Các phiên tòa xử địa chủ được tổ chức ở các làng, đôi khi ở ngay những vùng ngoại ô của Hà Nội. Ở mỗi phiên tòa hàng ngàn nông dân, dưới sự cho phép và khích lệ của đội cải cách, tập trung lại để đấu tố một người. Người ta thuật lại rằng nếu địa chủ là người cao thì họ đào một cái hố ở dưới đất rồi bắt nạn nhân phải đứng dưới hố, để nạn nhân phải đứng thấp hơn nhiều đám đông đấu tố mình. Trong hầu hết các trường hợp đấy là bước đầu tiên bước xuống mồ. Suốt ngày dài, đôi khi suốt đêm dài, "các nhân chứng" từ đám đông nông dân bước đến chỉ tay tố cáo con người khốn khổ trước mặt họ. Thường thường phiên tòa kết thúc bằng một viên đạn vào đầu nạn nhân- hay bằng cái gì đấy còn khủng khiếp hơn nhiều.
Nguồn:
Trích dịch từ bài báo có tựa đề tiếng Anh "Signs Of Growing Unrest In North Vietnam. Bleak Hush Hangs Over Hanoi" trong tờ South China Morning Post, Hongkong, ngày 31 tháng Mười Hai 1956. Tựa đề tiếng Việt của người dịch.
Người dịch:
