Con vua thì lại làm vua,
Con sãi ở chùa thì chỉ quét lá đa...
Thời gian qua, sự việc thu hút sự chú ý cũng như bức xúc nhiều nhất của người dân là việc chỉ trong một thời gian ngắn, các cuộc bổ nhiệm, phong chức, thăng chức cho các tài năng trẻ diễn ra liên tục, dồn dập và vào các vị trí chính quyền trong cả nước. Thế nhưng việc để người ta bàn tán giễu cợt lại là chuyện cha con ông quan mới được tân phong. Vì ông bố lại chính là ông quan to nhất vùng, và các tên tuổi được bổ nhiệm vào các chức vụ quan trọng trong bộ máy công quyền, những người được phong vượt cấp, vượt hạn ngạch, lập kỷ lục về tuổi trẻ tài cao đó té ra đều là con cái của các vị quan chức đứng đầu tỉnh, đứng đầu ngành nơi mà con cái họ được bổ nhiệm vào.
Chẳng biết họ có tài cán gì, năng lực đạo đức ra sao nhưng tất cả đều phải công nhận đó là những công tử Đỏ thật may mắn. Ra đời rồi đi trên đường đời luôn có sự nâng đỡ, che chở vững như thạch của: "Công cha như núi Thái Sơn" thì làm gì các anh không tài năng. Mà cũng chẳng cần tài năng làm gì khi ta có được một người cha làm to như thế. Mà ông bố cũng đâu có cần tài năng mà vẫn leo lên làm to như thế.
Dân tình xôn xao bàn tán, chế giễu những việc bổ nhiệm kỳ quặc như trong một gia đình riêng của họ vậy. Nhưng hình như trong cả bộ máy chính quyền ở những nơi bổ nhiệm chức vụ tào lao đó không hề có người trọng trách nào có được một sự cảm nhận xã hội tinh tế, một nhãn quan chính trị khôn ngoan để có thể chấm dứt những chuyện thị phi không đáng có này. Cũng chẳng hề để ý đến dư luận thì liên tiếp chỉ khoảng hơn tháng nay, các vụ thăng vượt cấp của quá nhiều tài năng trẻ vào các cơ quan hành chính của chính quyền. Và cũng không có một tiếng nói phản biện nào của bất cứ quan chức nào, của tổ chức nào, từ tòa nhà Quốc Hội uy nghi với các ông bà Nghị vốn thét ra lửa, chắc hẳn cũng thấy chướng nhưng không ai lên tiếng, các nhà báo của thông tin đại chúng cũng không đồng ý với việc này nhưng cũng không lên tiếng, không có tiếng nói có trọng lượng nào phản đối hay không đồng tình với việc làm sai trái cả về luật công chức lẫn luật đời của Đạo Làm Người. Cái kiểu "cha truyền con hứng", làm như chức danh trong chính quyền là quả banh quyền lực và lợi lộc riêng của họ hay phe nhóm họ vậy.
Ta điểm qua vài cái tên nổi bật nhé. Quí tử của ông Bí Thư TP.HCM Lê Thanh Hải thì được bổ nhiệm làm chủ tịch quận 12, cùng phạm vi của một thành phố, còn ông Lê Hoài Quốc Bảo là con ông cựu bí thư Quảng Nam thì được thăng làm GĐ Sở KH trong phạm vi của tỉnh nhà. Còn trong phạm vi quốc gia thì con giai cả, Đông Cung Thái Tử Nguyễn Thanh Nghị, người kế vị chính dòng Vương Triều Việt Nam mới mang tên Nguyễn Tấn đã tạm chấp một chức lót đường là bí thư một tỉnh nhỏ, chờ ngày phụng mệnh trời ra làm việc lớn. Tất cả các tài năng trên đều trên dưới 30 tuổi.
Đã từ lâu rồi, những sự bổ nhiệm vào các chức vụ trong chính quyền đã trở thành một thứ bổng lộc, một thứ chiến lợi phẩm được trao cho người có công có sức vậy. Người lập công, lập quốc thì ăn phần to, người ăn theo đóng góp thì ăn phần nhỏ hơn. Kể cả đám khuyển mã ăn theo thì cũng đều có phần xương hay xái. Ban phát chức quyền như thế cũng là để ban phát bổng lộc, dù có nói dưới hình thức nào. Chính quyền cấp cao hơn đã làm gương cho các chính quyền cấp dưới, và ngành dọc nhìn ngành ngang, học hỏi và cứ cái đà như thế tiến tới. Những con người trẻ tuổi và tài năng của nước Việt Nam ta bỗng đâu sanh ra nhiều như muỗi sau mưa, và chuyện bổ nhiệm, thăng chức các tài năng ấy vào các chức vụ béo bổ trong chính quyền diễn ra nhiều như ruồi sau cỗ vậy.
Đó là điều rất tai hại cho chính quyền và nhất là cho người dân, người công chức dưới quyền các vị, mà chức vụ cha truyền con nối như thế. Hại như thế nào thì nói cả một pho sách cũng chưa nói hết cái tai hại mà việc bổ nhiệm theo kiểu lề Vua, thói Chúa này mang chỉ hai dân hai nước mà thôi. Việc bổ nhiệm như thế sẽ triệt tiêu động lực đấu tranh công bằng của cả một tầng lớp thanh niên ưu tú nhưng chỉ vì không xuất thân tốt như các Thái Tử Đảng kia.
Vì xã hội Việt Nam mà chúng ta đang sống đã thay đổi, và đang thay đổi và sẽ còn thay đổi nhiều hơn nữa, và hướng về những điều tốt đẹp, dân chủ và công bằng cho tất cả người dân Việt Nam có cơ hội, có quyền tham chính để phụng sự đất nước cũng như để mưu cầu hạnh phúc cho gia đình họ. Thì không ai lại tán thành cái việc phân chia đẳng cấp, thành phần, hay lý lịch vô lý mà 40 năm qua vẫn còn treo trên đầu trên cổ người dân. Và qua cái việc bổ nhiệm vô tội vạ vừa qua thì bóng dáng của sự phân biệt đối xử, những rào cản vô lý khi đặt những kẻ con ông cháu cha vào những cái ghế quyền lực, và ngăn chặn những con người trẻ trung tài năng khác tiến thân. Thực tình thì tôi không tin họ có tài, vì người tài sẽ từ chối các cơ hội như thế mà cha mẹ trao cho.
Nhưng đó không phải là những việc làm ngốc của những anh ngốc, mà là việc làm của những kẻ khôn đang hành động cực kỳ khôn ngoan cộng với sự lỳ lợm, tham lam của một phường thảo khấu mãi lộ đang chia chác quyền tiền. Và phân chia thế nào là quyền của họ. Tâm lý của họ vẫn là tâm lý chiến thắng của đám lục lâm xuống núi chiếm được thành. Họ chiếm được cái gì thì cái đó hiển nhiên là của họ, đó là một cái thành quách, hay một quốc gia thì cũng giống như nhau. Cái nơi ấy sẽ đương nhiên là chiến lợi phẩm của kẻ chiến thắng. Kẻ đó sẽ thụ hưởng nó, đặt ra luật và rồi lại truyền ngôi cho con cháu, đồng chí thụ hưởng nữa cho đến đời sau kiếp sau. Những việc bổ nhiệm như đã nói cũng chỉ đang đi theo một đường hướng rõ ràng. Các chức sắc trong làng thì cứ ăn chia theo lệ. Bọn đinh, lệ mõ tuần thì vòng ngoài, chiếu dưới theo lệ mà đớp hít cho xong phần ngồi cỗ bàn. Còn để chỗ phân chia cỗ bàn mâm trên thì để cho các bậc tiên chỉ làng vừa ăn nhậu no say, vừa đấu đá kiếm chức Chánh, Phó Tổng của làng chứ. Quyền cao chức trọng, mâm cao cỗ đầy, kẻ tung người hô thì cũng từ cái những cái chức quan viên đầu làng đó mà ra. Bọn dân đen cứ rủa thì đường ta cứ đi...
Và dĩ nhiên trong những cái khôn ngu, tính toán của việc đặt những ông trời cha, ông trời con lên đầu người dân thì cũng là thái độ coi người dân của mình như cỏ rác, hay như những con cừu hiền lành trong đàn cừu ngoan ngoãn như trước kia.
Chẳng cần ai bảo ai, ai xúi ai thì giờ đây tuyệt đại đa số người dân Việt Nam đều bất mãn, không hài lòng với các kiểu bổ nhiệm thăng thưởng cho con cháu người thân một cách ngớ ngẩn, coi thường công luận và cho thấy dường như căn bệnh ấu trĩ tả khuynh vẫn còn bám vào người các lãnh đạo cao nhất của chính quyền, như những vết ghẻ của cái thời nằm rừng, cũng như vết phèn chua của cái thuở cấy lúa đồng chiêm trũng cách nay không xa... Nên thật dễ dàng để thấy có những việc không nên làm, không được làm mà một ông quan chức to trong chính quyền vẫn làm, và không gặp sự phản đối nào thì cả một bộ máy trong chính quyền ấy đều đã bị nhiễm vi rút nặng nề lắm rồi. Nhất là các vi rút có tên là Lương Tâm, Danh Dự hay Đạo Làm Người. Cha con của những ông truyền ngôi cho con không thấy ngượng, mà những người biết chuyện rồi làm ngơ thì cũng không thấy xấu hổ.
Không phải tất cả, nhưng có đến phân nửa những ông quan to trong chính quyền đã không còn biết xấu hổ là gì, phân nửa các ông còn lại thì không biết ngượng trước các việc làm đáng xấu hổ, đáng ngượng trên…
