N. V. N.- Trong một buổi diễn thuyết ở Paris cách đây vài năm, bà Rukmini Vevi Arundale có kể lại một chuyện đời xưa Ấn Độ, chúng tôi thấy rất đúng với trạng thái tâm lý của thời đại Hắc ám [1] ngày nay và đồng thời nó chỉ cho chúng ta thấy rõ, chỉ một sự khác nhau về cách cư xử của con người có thể tạo nên Thời đại Hoàng kim hay Hắc ám.
Đương khi thế giới bị xâu xé bởi bao nhiêu sự xung đột, đấu tranh, hoặc lớn hoặc nhỏ, từ những vụ tranh chấp về một bức tường giữa hai miếng đất cho đến những vụ xung đột có quan hệ đến tương lai của nhân loại, nó giúp ta tự tỉnh và hiểu rằng địa cầu có thể trong chốc lát trở nên Thiên đàng Cực lạc nếu mọi người đều thật muốn, bởi không có thứ gì bắt buộc con người phải chịu cảnh lầm than của Thời đại Hắc ám cả.
Bài ngụ ngôn đó như vầy :
Một người kia có mua của người lân cận một miếng đất. Bữa đó lại nhằm ngày chót của Thời đại Hoàng kim và đến sáng mai luật tuần hoàn sẽ đưa Thời đại Hắc ám trở lại, anh ta đi đến nhà người bán đất và nói :
- “Nầy anh, trong khi đào đất nơi miếng ruộng của anh bán cho tôi, tôi cuốc gặp một hũ vàng. Trước kia tôi chỉ mua đất của anh chớ không có mua hũ vàng đó, vậy thì nó là sở hữu của anh nên tôi đem nó lại cho anh”.
Người kia trả lời :
- “Tôi rất mừng thấy anh tìm được của quí, nhưng tôi không nhận nó. Khi tôi bán miếng đất của tôi cho anh là tôi đã bán nguyên miếng đất rồi, không chừa lại gì cả và thế thì những gì có chứa trong đó đều thuộc về phần anh”.
Hai bên, bên nào cũng tỏ lòng quảng đại nên cứ nhường nhau mãi cho đến trời sắp tối mà cũng chưa giải quyết xong. Hai người đều nghĩ rằng nên để qua một đêm cho bên kia suy nghĩ và đến sáng mai tất đối phương sẽ nhìn nhận quan điểm của mình là chánh đáng.
Đêm đó, tới phiên Thời kỳ hắc ám tỏa khắp thế gian mà không một ai hay biết.
Đến sáng, hai người gặp nhau như đã hẹn trước.
Người mua đất liền nói :
- “Tôi xét lại thì lời anh rất hữu lý, tôi đã mua trọn miếng đất và những gì chứa trong đó tất nhiên là của tôi.”
Người kia trả lời :
- “Không, bữa nay tôi nhìn nhận cái lý của anh trưng ra ngày hôm qua rất chánh đáng. Anh không thể nào mua một của quí mà anh không biết là có”.
Và hai người lại cãi nhau, nhưng không còn tao nhã như hôm qua nữa. Họ trở nên thù nghịch lẫn nhau, kéo nhau ra trước tòa và dùng tất cả những biện pháp của thủ tục để thắng bên kia cho kỳ được, không chút nương tay, bên nào cũng chắc là mình giữ phần phải và vì công lý mà tranh đấu.
N. V. N.
(Trích Tạp chí Đạo Học, Năm thứ nhứt số 2 ngày 15-11-1953)
[1] Thời đại Hắc ám (âge noir) :thời đại loạn lạc, lòng người hung bạo, đạo đức suy đồi.
http://thongthienhoc.com/bai%20vo%20thoi%20dai%20hac%20am.htm
