Trần Tiến Dũng (SGTT.VN) - Động đất, sóng thần ở Nhật cũng như bão, lũ ở Việt Nam giống nhau ở chỗ thách thức sự tồn vong. Nhưng trong thiên tai cũng phát sinh mạch ngầm lương tri làm sáng rực giá trị nhân văn bất diệt...
*
Ngay khi sau động đất và sóng thần kinh hoàng ở Nhật, trong quán cà phê, một nhà thơ hỏi một nhà báo: “Sao chưa thấy phát động cứu trợ dân Nhật hả ông?” Thoạt tiên câu hỏi trên khiến người nghe dễ cười khẩy và châm chọc rằng người hỏi sao mà nhạy cảm quá mức.
Chuyện dân mình, chuyện nước mình lo chưa xong hơi đâu đi lo dân thiên hạ mà lại là dân Nhật, một nước giàu xếp hàng đầu thế giới. Rồi những tin tức dồn dập về thảm hoạ thiên tai kép của Nhật dẫn đến nguy cơ nổ các nhà máy điện hạt nhân. Một lần nữa, hiện trạng của nước Nhật trong thiên tai lại khiến một hoạ sĩ nổi tiếng thẫn thờ nói: “Mọi tình trạng rút vào cô đơn để suy tư của nghệ sĩ lúc này thiệt chẳng có ý nghĩa gì. Có khi còn tự thấy vô duyên nữa!”
 Các nghệ sĩ Việt Nam và Nhật Bản biểu diễn chung trong một chương trình ca nhạc từ thiện tại Việt Nam năm 2005. |
Tầm mức của động đất và sóng thần từ nước Nhật cũng tạo ra những cơn dư-chấn-tâm-hồn của con người trên khắp thế giới. Bên cạnh động lực chia sẻ thảm trạng, kính trọng cách ứng phó và vượt qua thiên tai của người Nhật, con người cũng tìm thấy động lực khác vượt ra khỏi khu vực địa lý, dân tộc, văn hoá … quen thuộc để đến với tầm vóc nhân văn cao cả .
Thế giới đủ lớn cho những giá trị khác nhau cùng tồn tại cũng như đủ lớn để những giá trị tốt đẹp giống nhau cùng nhân thêm sức mạnh. Dân tộc Việt Nam với giá trị đời đời “Bầu ơi thương lấy bí cùng” thì nay qua những cuộc phát động giúp đỡ nhân dân Nhật của Hội Chữ thập Đỏ VN, Uỷ ban đối ngoại VN, Hội cựu du học sinh ở Nhật... Một lần nữa dân tộc Việt lại có thêm và mở rộng giá trị. “Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.” Cái giàn trước đây chỉ riêng trong phạm vi dân tộc đã trở thành cái giàn nhân loại.
Trong phạm vi quan hệ văn hoá - nghệ thuật có quan hệ lâu đời của Việt Nam và Nhật Bản, hẳn không ai quên những người bạn Nhật đã thông qua các hoạt động văn hoá - nghệ thuật đã chia sẻ với đất nước chúng ta qua chiến tranh, thiên tai. Sự chia sẻ không chỉ những nội dung thuần chuyên môn mà con hướng về những giá trị nhân văn làm nên con người, dù trong hoàn cảnh yên bình hay hoạn nạn.
Trước thảm hoạ của nước Nhật lần này, chúng ta cũng không thể chỉ thông tin suông, mít tinh ủng hộ bình thường… Nếu người ta tin rằng giá trị lớn nhất của loài người là đùm bọc nhau trong hoạn nạn thì văn hoá và nghệ thuật là phương tiện tốt nhất để người đưa tay chia sẻ và người đón nhận cùng vượt qua cảm giác đang bơ vơ trong cái hộp thảm hoạ.
 Mẫu áo được làm ra với khẩu hiệu ủng hộ Nhật Bản đang bán chạy ở Mỹ. Hãng American Apparel sẽ ủng hộ phần lớn thu nhập từ mẫu áo này cho công tác cứu trợ ở Nhật Bản. |
Hôm nay đây, khi những người hảo tâm Việt Nam tìm đến những địa chỉ nhận quyên góp để nhường cơm xẻ áo cùng người dân trong vùng thảm hoạ của Nhật. Tất cả họ đều không nghĩ là người Nhật có mức thu nhập bình quân cao hơn họ cả ngàn lần, mà chỉ thấy “miếng khi đói” của họ đã rời khỏi cái khung giá trị tương thân tương ái quen thuộc để làm chủ tầm vóc nhân ái mới.
Cũng như vậy, ngày mai đây khi những chương trình văn hoá - nghệ thuật chia sẻ với nước Nhật được diễn ra, những nghệ sĩ Việt Nam có mặt ở diễn đàn, sân khấu không phải để được thành nghệ sĩ của sự kiện thế giới, mà về thực chất họ sẽ lớn đúng tầm vóc với tánh người cao thượng đang làm rung động họ. Rồi đây cả thế giới sẽ có những hoạt động văn hoá nghệ thuật để chia sẻ với nhân dân Nhật. Ngay cả thông tin về những nghệ sĩ Hàn Quốc đã vượt qua những vết thương hằn sâu do quan hệ cũ giữa hai dân tộc Hàn -Nhật, để có những hành động thiện nguyện hướng về những nạn nhân thiên tai cũng là một bài học.
Thật là kém cỏi nếu cho rằng chia sẻ với những nạn nhân thiên tai là cơ hội thủ lợi - hám danh. Biết chia sẻ bằng tất cả khả năng là giá trị để chứng minh với chính mình và với cộng đồng rằng: Với lương tri, con người không phải là những kẻ lạc vào thế giới này mà lớn lên không ngừng trong tình nhân loại, cho dẫu thế giới đẹp tuyệt đỉnh hay chóng tàn phai.
Động đất, sóng thần ở Nhật cũng như bão, lũ ở Việt Nam giống nhau ở chỗ thách thức sự tồn vong. Nhưng trong thiên tai cũng phát sinh mạch ngầm lương tri làm sáng rực giá trị nhân văn bất diệt.
Trần Tiến Dũng
http://www.baomoi.com/Home/DoiNoi-DoiNgoai/sgtt.vn/Bau-oi-thuong-lay-bi-cung/5890539.epi
