Trưởng công tố Tòa Hình sự Quốc tế (ICC) đang tìm cách ra trát bắt Đại tá Muammar Gaddafi và hai người nữa vì các tội ác chống nhân loại.
Đại tá Gaddafi gần đây xuất hiện trên truyền hình nhà nước
Ông Luis Moreno-Ocampo nói ông Gaddafi, con trai ông là Saif al-Islam, và trưởng tình báo Libya là Abdullah al-Sanussi là những người phải chịu trách nhiệm nhiều nhất trong "các vụ tấn công có hệ thống và rộng khắp" vào dân thường.
Các thẩm phán của ICC còn đang xem xét có ban hành trát lệnh đối với ba người này hay không.
Chính phủ Libya đã nói họ sẽ không đếm xỉa gì đến tuyên bố của tòa.
Thứ trưởng Ngoại giao Khalid Kaim nói tòa là một "đứa con của EU lập ra cho các chính khách và lãnh đạo châu Phi" và cách làm việc của tòa "có thể bị đặt dấu hỏi".
Libya không công nhận ICC, cũng như đa số các nước châu Phi và Hoa Kỳ, và sẽ không quan tâm đến bất kỳ tuyên bố nào của tòa, ông nói thêm.
'Vòng trong'
Ông Moreno-Ocampo nói sau khi xem xét hơn 1.200 hồ sơ và cuộc phỏng vấn với những nhân vật thuộc 'vòng trong' và nhân chứng, văn phòng của ông có chứng cứ cho thấy ông Gaddafi đã "đích thân ra lệnh tấn công vào dân thường không có vũ khí".
"Các lực lượng của ông ta tấn công vào thường dân Libya ở trong nhà của họ và ở nơi công cộng, dùng đạn thật để bắn vào những người biểu tình, dùng vũ khí hạng nặng với những người dự đám tang, và dùng các tay súng bắn tỉa để hạ sát những người đi lễ ở các ngôi đền," ông nói tại một cuộc họp báo ở La Hague.
"Chứng cứ cho thấy những vụ đàn áp như vậy vẫn đang xảy ra ngay lúc này tại những khu vực do ông Gaddafi kiểm soát. Các lực lượng của ông Gaddafi đã lên danh sách những người bj cho là chống đối, những người này đang bị bắt, bị bỏ tù ở Tripoli và bị tra tấn," ông Moreno-Ocampo nói.
Trưởng công tố của ICC nói Đại tá Gaddafi đã "phạm tội ác với mục đích duy trì hoàn toàn quyền lực ".
"Chứng cứ cho thấy ông Gaddafi dựa vào những người thân cận để thực thi một chính sách có hệ thống đàn áp bất kỳ ai thách thức quyền lực của ông ta."
"Người con thứ của ông là Saif al-Islam, là Thủ tướng bán chính thức, và Sanussi, em rể của ông Gaddafi là cánh tay phải của ông ta - kẻ hành quyết, giám đốc ngành tình báo. Ông ta đã trực tiếp chỉ huy một số vụ tấn công."
Phe nổi dậy lâu nay được Nato bảo vệ
Ba người "tổ chức các cuộc họp để lên kế hoạch và chỉ huy các chiến dịch", ông Moreno-Ocampo nói.
"Văn phòng chúng tôi thu thập chứng cứ trực tiếp về các lệnh do chính ông Muammar Gaddafi ban hành, chứng cứ trực tiếp việc ông Saif al-Islam tổ chức tuyển mộ lính đánh thuê, và chứng cứ trực tiếp về sự tham gia của ông Sanussi trong các vụ tấn công người biểu tình."
Các cáo trạng áp dụng từ 15/2, khi bắt đầu các cuộc biểu tình chống chính phủ. Khoảng 500-700 người được biết đã bị thiệt mạng chỉ trong một tháng đó.
Một cuộc điều tra do Hội đồng Nhân quyền LHQ thành lập dự kiến sẽ nộp phúc trình cho Hội đồng Bảo an LHQ vào ngày 7/6.
Ông Moreno-Ocampo nói ông hành động theo Nghị quyết 1970 của Hội đồng Bảo an, qua đó tình hình ở Libya được chuyển tới ICC, và nhấn mạnh nhu cầu đưa những người đã tấn công vào thường dân ra trước công lý.
Các chánh án nay có thể chấp nhận yêu cầu của bên công tố, bác bỏ, hoặc yêu cầu bổ sung thêm thông tin.
Đây là lần thứ hai ICC tìm cách ra trát lệnh bắt một người đang là nguyên thủ quốc gia. Trước đây Tổng thống Sudan, ông Omar al-Bashir, đã bị dẫn độ vì tội ác diệt chủng ở Darfur.
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/world/2011/05/110516_icc_gaddafi.shtml
