Đoan Trang - “Bình thường” là một tính từ được sử dụng dựa trên quy tắc thống kê trong một phạm vi đối tượng nhất định, chỉ những sự vật, hiện tượng phổ biến trong phạm vi đó.
Trong phạm vi xã hội Việt Nam, chúng ta nhận thấy và thừa nhận rất nhiều hiện tượng diễn ra phổ biến và cho rằng điều đó là bình thường. Hằng ngày, người Hà Nội, TP.HCM ra đường và cho rằng tắc đường kẹt xe là bình thường; ở các bộ phận một cửa, các công dân đến thực hiện thủ tục hành chính và cho rằng “phí bôi trơn” là bình thường; hay các phụ huynh cho con đến trường và cho rằng bắt chúng đi học thêm là bình thường.
Mới đây, Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị, trong một lần xuất hiện bình thường của một quan chức trên mặt báo, đã nhắc đến một điều bình thường mà khiến không ít người giật mình một cách… bất bình thường: “Khi lãnh đạo trung ương về tỉnh làm việc luôn được đón tiếp với khẩu hiệu: Nhiệt liệt chào mừng. Đi làm việc là bình thường chứ sao cứ phải nhiệt liệt chào mừng?” (VnExpress).
Vấn đề là thói xum xoe, thói tiêu tiền nhà nước một cách vô tội vạ cho những thứ hình thức còn “bình thường” hơn chuyện làm việc của Bí thư Nghị. Trong nhận thức của các quan chức tiếp đón này, cấp trên về thăm mà không rình rang, long trọng là bất thường. Sẽ còn bất thường hơn nữa nếu họ tranh thủ các chuyến thăm này để chất vấn và đòi hỏi cấp trên phải thực hiện tốt hơn chức trách của mình.
Ở những cơ quan mà ai cũng là những chú cá heo biểu diễn, cho ăn mới làm việc thì những ai từ chối phong bì, năng nổ làm việc bị coi là bất bình thường. Không có nhiều nhân viên dám nói trái ý lãnh đạo trong các cuộc họp hành, không mấy ai dám đứng lên tố cáo tham nhũng cũng chỉ vì trong môi trường của họ, điều đó không được sự hưởng ứng của số đông. Có khi, sự trù dập, nỗi sợ hãi mới là “sắc thái chủ đạo” trong những môi trường như vậy.
Hy vọng từ trong đáy sâu nhận thức của các quan chức, họ nhớ được rằng điều bình thường nhất mà họ có thể làm là phụng sự cho lợi ích của nhân dân.
