Người Buôn Gió - Nhà nọ có đám giỗ bố, anh em tề tựu đông đủ. Vì ông cụ xưa là cán bộ tiền kháng chiến, cách mạng lão thành, tham gia quân đội lên đến chức tướng. Con cháu ngày sau cũng theo nghiệp ấy đi theo vào quân đội. Đứa thì làm báo quân đội chuyên mục ''chống diễn biến hoà bình'' chuyên lấy dân oan ra làm mục tiêu. Đứa thì làm ngân hàng quân đội, đứa làm xây dựng quân đội. Đứa làm công an, uỷ ban. Ai cũng ăn nên làm ra, nhà cửa, xe pháo xênh xang nở mày, nở mặt với thiên hạ lắm.
Con dâu, con rể cũng cùng ngành, cùng nghiệp nên gia đình ấy ngoài tình anh em thắm thiết ra còn có tình đồng chí vì phàm làm những nghề ấy đều là Đảng viên cả. Lúc đợi hương tàn, anh em nhà nọ quây quần hỏi han công việc nhau, bàn chuyện dự án kiếm miếng đất, lo lót lên chức, chạy chọt kiếm chỗ gần thành phố cho an nhàn....
Đến khi vào mâm, nâng rượu nên anh cả mặt mũi hồng hào, béo tốt nói.
- Nào các đồng chí, nâng ly % nhé.
Nào ngờ bà mẹ già, dằn cái bát xoảng cái vào mâm quát.
- Chúng mày đừng xưng đồng chí, kẻo bố chúng mày tủi thân.
Thằng ba hàm thiếu tá bên báo quân đội, giỏi lý luận bèn gắt mẹ.
- Mẹ nói sao thế, bố chúng con ở quân đội, chúng con cũng theo bố vào nghiệp lính cả, anh em nhà mình chả phải đồng chí với nhau sao.
Bà mẹ nói.
- Tao không giỏi lý lẽ như mày, tao ở với bố mày quen với suy nghĩ dân gian rồi. Mày hiểu thế nào là chữ ''chác'' không.?
Thằng làm uỷ ban nói.
- Đó là từ vô nghĩa.
Bà mẹ đáp.
- Đúng, nó là từ vô nghĩa, cho nên nó người ta ghép nó vào từ có nghĩa để chỉ cái từ đó thành vô nghĩa. Hay là thành cái đáng khinh, đang lên án như là ''kiếm chác, đánh chác, đổi chác''. Bố chúng mày vào sinh ra tử một lòng vì nước, vì non. Không bao giờ tơ hào, vụ lợi cho bản thân mình. Giờ chúng mày làm quan chỉ lo kiếm nhà, đổi chức, thăng cấp, tìm chỗ an nhàn. Giặc Tàu chiếm cả biển Đông thì chúng mày lo tìm chỗ an nhàn, chỉ nhăm nhăm tìm trong dân ai là phản động rồi gào toáng lên kiếm công phát hiện. Như thế là đánh địch hay là đánh ''chác''. Tất cả chúng mày chỉ làm vì chữ ''chác'' mà thôi. Cho nên đừng xưng hô đồng chí khiến bố mày xấu hổ vì làm đồng chí với chúng mày.
Đám con nghe xong, ngẩn mặt tẽn tò, nhưng không dám cãi lời mẹ.
Sau thằng út đang là bí thư đoàn trưởng nâng ly lên phá tan không khí nặng nề.
- Ừ thì nghe mẹ, nào các đồng ''chác'' nâng ly lên dô trăm phần trăm nào.
Người Buôn Gió