Việc các cơ quan tư pháp của Việt Nam bắt giữ các thành viên của CLB Nhà Báo Tự Do đã gây ra sự quan ngại của tất cả các tổ chức quốc tế bảo vệ nhân quyền và chính phủ nhiều nước. Rất nhiều tổ chức quốc tế bảo vệ nhân quyền đã lên tiếng kêu gọi chính phủ Việt Nam trả tự do cho các thành viên của CLB Nhà Báo Tự Do.
Chính phủ nhiều nước cũng đã có hành động tương tự. Ngày 3 tháng 5 năm 2012, tổng thống Hoa Kỳ đã nêu tên blogger Nguyễn Văn Hải (Điếu Cày) trong bài phát biểu nhân dịp ngày tự do báo chí quốc tế. Cơ quan đại diện ngoại giao của EU, Hoa Kỳ, Úc và nhiều nước khác, các cơ quan thông tấn quốc tế đang xin phép tham dự và theo dõi phiên tòa. Theo nguồn tin riêng cho biết chính phủ nhiều nước sẽ có hành động mạnh mẽ nếu các thành viên của CLB Nhà Báo Tự Do bị kết án.
Vụ án này có điều gì mà khiến cộng đồng quốc tế quan tâm đến vậy? Với vai trò của một luật sư đã hoạt động trong lĩnh vực nhân quyền nhiều năm, tôi đưa ra một số quan điểm về vụ án này:
Tuyên truyền chống Nhà nước?
 |
| Ông Phan Thanh Hải (trái) và Nguyễn Văn Hải là thành viên sáng lập Câu lạc bộ Nhà báo Tự do |
Điều 69 Hiến pháp qui định công dân Việt Nam có “quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí”. Điều 4 Luật báo chí quy định “công dân Việt Nam được phát biểu ý kiến về tình hình đất nước và thế giới; được góp ý kiến, phê bình, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo trên báo chí đối với các tổ chức của Đảng, cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội và thành viên của các tổ chức đó….”
Điều 19 Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị: “Mọi người đều có quyền tự do ngôn luận. Quyền này bao gồm cả quyền tự do tìm kiếm, nhận và truyền đạt mọi loại tin tức, ý kiến, không phân biệt ranh giới, hình thức tuyên truyền miệng, hoặc bằng bản viết, in, hoặc bằng hình thức nghệ thuật hoặc thông qua mọi phương tiện đại chúng khác tùy theo sự lựa chọn của họ.”
Như vậy, theo các qui định của pháp luật Việt Nam và của Công ước quốc tế thì mọi công dân Việt Nam đều có quyền phát biểu quan điểm, ý kiến của mình về tình hình đất nước và thế giới. Có quyền góp ý kiến, phê bình, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo trên báo chí đối với đảng Cộng sản và các cơ quan Nhà nước. Có quyền nhận và truyền đạt mọi loại tin tức, ý kiến trên báo chí hoặc bằng bất cứ hình thức tuyền truyền nào và thông qua mọi phương tiện đại chúng mà không phân biệt ranh giới quốc gia.
Các ý kiến, quan điểm của công dân về tình hình đất nước có thể là đồng tình, ủng hộ đảng Cộng sản, nhà nước, chính phủ hoặc công dân có quyền bày tỏ ý kiến, quan điểm phê phán, phản đối đảng Cộng sản, nhà nước và chính phủ. Công dân Việt Nam cũng có quyền nhận và truyền đạt mọi loại tin tức, ý kiến ủng hộ hoặc phản đối đảng cầm quyền và chính phủ. Quyền tự do ngôn luận và tự do báo chí là quyền chính trị của công dân, là vũ khí mà nhân dân lựa chọn đầu tiên để bày tỏ sự phản đối một cách ôn hòa khi quyền và lợi ích của họ bị xâm phạm hoặc phản đối sự lãnh đạo, quản trị đất nước yếu kém của đảng Cộng sản. Và để nhân dân nói lên tiếng nói của mình khi lợi ích của quốc gia, dân tộc bị đe dọa. Quyền lực nhà nước là của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Do vậy bất kể một người dân nào cũng có quyền bày tỏ ý kiến, quan điểm của mình về việc thay đổi hệ thống chính trị, thay đổi đảng cầm quyền bằng biện pháp hòa bình thông qua bầu cử. Vì một xã hội dân chủ và tiến bộ hơn. Họ cũng có quyền bày tỏ ý kiến, quan điểm rằng không có một đảng chính trị nào có thể cầm quyền mãi mãi với sự yếu kém cả về đạo đức và năng lực lãnh đạo.
* Bà Tạ Phong Tần bắt đầu viết với tư cách nhà báo tự do vào năm 2004
Trong nhiều năm qua, đảng Cộng sản và chính phủ đã lãnh đạo và quản trị đất nước hết sức yếu kém. Tham nhũng đã trở thành quốc nạn, thành giặc nội xâm. Đến nay vẫn chưa được ngăn chặn và đẩy lùi. Suy thoái đạo đức xã hội nghiêm trọng, ô nhiễm môi trường, tài nguyên rừng bị tàn phá…. Quản lý kinh tế yếu kém dẫn các tập đoàn như Vinashin, Vinalines,… gây thất thoát hàng tỷ Đô la. Chính quyền bất lực trong việc kiểm soát những hàng hóa tiêu dùng, thực phẩm có chứa các chất độc hại cho sức khỏe của nhân dân được nhập khẩu và sản xuất trong nước. Không bảo vệ được chủ quyền lãnh hải quốc gia, thường xuyên để Trung Quốc xâm phạm lãnh hải, bắn giết, bắt giữ, cướp tài sản của ngư dân.
Bất kể một công dân Việt Nam nào khi quan tâm đến vận mệnh của đất nước đều không khỏi bất bình trước sự lãnh đạo và quản trị đất nước yếu kém của đảng Cộng sản.
Như vậy, các thành viên của CLB Nhà Báo Tự Do đã dũng cảm khi thực hiện quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí của mình. Họ viết bài, đăng tải các bài viết, trả lời phỏng vấn để phê bình cách quản lý và điều hành đất nước của đảng Cộng sản và chính phủ. Họ không có mục đích chống đảng Cộng sản cũng như chính phủ Việt Nam (trong cáo trạng của VKS thành phố HCM đã viết rằng anh Nguyễn Văn Hải và chị Tạ Phong Tần không thừa nhận chống Nhà nước).
Những bài viết của họ, những ý kiến mà họ đăng tải chỉ phản ảnh một cách ôn hòa quan điểm đối lập của họ và của những người khác mà thôi. Và chỉ với mục đích giúp cho đảng Cộng sản nhận ra những sai lầm, thiếu sót để khắc phục nhằm lãnh đạo và quản trị đất nước tốt hơn.
Rõ ràng, các thành viên của CLB Nhà Báo Tự Do chỉ thực hiện quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí mà Hiến pháp, pháp luật và Công ước quốc tế đã nghi nhận quyền của họ. Họ không phạm tội “tuyên truyền chống Nhà nước” theo Điều 88 Bộ luật hình sự.
Giam người quá thời hạn
"Các ý kiến, quan điểm của công dân về tình hình đất nước có thể là đồng tình, ủng hộ đảng Cộng sản, nhà nước, chính phủ hoặc công dân có quyền bày tỏ ý kiến, quan điểm phê phán, phản đối đảng Cộng sản, nhà nước và chính phủ."
Điều 120 Bộ luật TTHS qui định: Thời hạn tạm giam không quá bốn tháng đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng; Trong trường hợp cần phải ra hạn tạm giam để điều tra thì có thể được gia hạn tạm giam ba lần, mỗi lần không quá bốn tháng;Trong trường hợp cần thiết đối với tội xâm phạm an ninh quốc gia thì Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có quyền gia hạn thêm một lần nữa không quá bốn tháng.”
Như vậy tổng thời hạn tạm giam tối đa mà Bộ luật TTHS cho phép là 20 tháng.
Khoản 6 Điều 120 qui định tiếp: “Khi đã hết thời hạn tạm giam thì người ra lệnh tạm giam phải trả tự do cho người bị tạm giam hoặc xét cần thì áp dụng biện pháp ngăn chặn khác.”
Blogger Nguyễn Văn Hải và Phan Thanh Hải bị bắt và tạm giam vào ngày 19 tháng 10 năm 2010. Và tính đến ngày 19 tháng 6 năm 2012 là tròn 20 tháng. Vậy theo qui định trên, ngày 19 tháng 6 năm 2012, Viện trưởng VKSNDTC phải ra quyết định trả tự do cho anh Nguyễn Văn Hải và Phan Thanh Hải.
Theo các trạng của VKS thành phố HCM cho biết: Các trang blog cá nhân của blogger Nguyễn Văn Hải, Phan Thanh Hải, Tạ Phong Tần và trang web Câu Lạc Bộ Nhà Báo Tự Do đều được đăng ký tại Hoa Kỳ và được các công ty của Hoa Kỳ cung cấp dịch vụ.
Do vậy, những trang blog và website này cùng với nội dung được chúng chuyển tải đều phù hợp với luật pháp Hoa Kỳ và được pháp luật của Hoa Kỳ cùng với Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị bảo vệ. Đồng thời Hiến pháp và pháp luật của Việt Nam không có điều nào cấm công dân Việt Nam thực hiện quyền tự do báo chí ở nước ngoài. Pháp luật Việt Nam không điều chỉnh quan hệ này. Việc các cơ quan tư pháp của Việt Nam điều tra, truy tố và xét xử những công dân Việt Nam có những hoạt động báo chí được đăng ký tại Hoa Kỳ là không đúng.
Công bằng, văn minh
"Không thể có một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh nếu đảng cầm quyền luôn đối xử với những người có quan điểm đối lập bằng trái tim và bàn tay của những tên bạo chúa."
Để xây dựng được một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh, trước hết, đảng Cộng sản Việt Nam cần phải tích cực nâng cao kiến thức và sự hiểu biết của mình về nhân quyền. Từ đó biết lắng nghe và chấp nhận những ý kiến, quan điểm đối lập. Điều này sẽ nâng cao bản lĩnh và tầm vóc của một đảng cầm quyền suốt hơn nửa thế kỷ đã qua. Việc chấp nhận và tôn trọng những người có quan điểm đối lập cũng chính là tôn trọng phẩm giá và các quyền con người bởi đó là nền tảng của tự do, hòa bình và công lý.
Điều thứ hai là đảng Cộng sản phải luôn luôn thể hiện là đảng có trí tuệ, đạo đức và văn minh bằng cánh tôn trọng và khoan dung với những người có quan điểm đối lập. Bởi thể hiện sự khoan dung với những người có quan điểm đối lập ngày hôm nay là khoan dung với chính mình ngày mai. Lòng khoan dung góp phần giúp cho mọi người, mọi quốc gia, dân tộc cùng chung sống hòa bình, hòa hợp.
Không thể có một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh nếu đảng cầm quyền luôn đối xử với những người có quan điểm đối lập bằng trái tim và bàn tay của những tên bạo chúa.
Nhân dân Việt Nam ở trong và ngoài nước, cùng với cộng đồng quốc tế đang mong đợi sự khoan dung của đảng Cộng sản Việt Nam dành cho những thành viên của CLB Nhà Báo Tự Do. Đảng Cộng sản Việt Nam hãy trả tự do cho các blogger Nguyễn Văn Hải (Điếu Cày), Tạ Phong Tần và Phan Thanh Hải ngay tại phiên tòa ngày 24 tháng 9 năm 2012 để đáp ứng sự mong đợi của người dân Việt Nam ở trong và ngoài nước, cũng như của cộng đồng quốc tế.
Hãy đặt lợi ích của Tổ quốc, của nhân dân lên trên lợi ích của đảng vì một nước Việt Nam công bằng, dân chủ và văn minh.
