Thật khó nghĩ, ông cậu mình về chữ nghĩa mà giảng cho cậu hiểu thì mình không đủ vốn liếng để dạy. Cậu là dân bộ đội đi cầm súng đánh nhau tít mít rồi về quê cầy ruộng. Xưa thì trong quân đội được tuyên truyền về đế quốc, sau này về làm ruộng chỉ nghe loa xã hát hò bài cách mạng, chả biết gì hơn. Nói làm sao cậu hiểu được thế là là xuyên tạc chế độ. Bỗng mình nghĩ ra ý hay bèn hỏi.
- Cậu ngày xưa đi bộ đội, có nghe bài 5 anh em trên một chiếc tăng không?
Ông cậu hào hứng, mắt sáng ngời như quá khứ hào hùng năm xưa trở về, gật đầu lia lịa.
- Có, có chứ, bài đó thằng nào đi lính chả thuộc.
Thế là mình mở điện thoại, tìm kiếm trên mạng ra bài này bào cậu nghe xem đúng nhạc bảo 5 anh em trên một chiếc xe tăng không.
Cậu nghe xong há hốc mồm, chửi toán loạn. Mình giải thích, cái này người ta gọi là nhạc chế. Có nghĩa là chế từ cái này sang cái khác. Ông cậu gắt.
- Mẹ thì ra bọn chế là bọn làm vậy.
Mình bảo cậu từ từ đợi tí, mình chạy đi ra ngoài thị trấn, mượn cái xe máy của thằng sửa xe. Nói sùi bọt mép nó mới cho mượn, sau khi đặt lại cái xe của mình. Với lý do ở trong làng có người kết muốn mua, mượn về cho nó xem có gì được giá bán luôn.
Đi xe vào sân, mình vít ga, xe nổ như đại bác, rồi mình bấm còi, còi hụ như cứu thương. Cậu chạy từ nhà ra mặt tái mét, lắp bắp hỏi có chuyện gì, chuyện gì. Mình lại ga, lại còi cậu rúm ró lại. Mình cười khành khạch nói:
- Xe này gọi là xe độ đấy, giờ cậu hiểu thế nào là Chế và Độ chưa? Chế và Độ có nghĩa làm làm khác đi sự thật, khác đi cái bình thường người ta vẫn làm. Xuyên và tạc thì cậu đi lính biết rồi, xuyên là bắn xuyên, tạc là tạc đạn. Xuyên tạc chế độ có nghĩa là phải dứt khoát với xử lý triệt để những bọn làm Chế Độ.
Cậu thần người lẩm bẩm.
- Tao vẫn nghe loáng thoáng nhạc chế, xe độ. Hôm nọ ông Cư bên kia mua cái xe ngoài chợ xe, tưởng xe mới, về đi dăm hôm mới biết xe cũ. Có người bảo là xe độ rồi. Giờ mày nói tao mới biết đúng là bọn chế, bọn độ chả ra gì. Sao người ta không xuyên, không tạc bỏ mẹ chúng nó đi chứ. Thế cái bọn xuyên tạc chế độ kia chúng nó làm đúng, phải khen chứ sao lại xử tù chúng thế nhỉ?
Mình lắc đầu.
- Cái này cháu không rõ lắm, nhưng mà giờ cậu cứ ra thị trấn, chỗ ngã tư có hàng sửa xe, cậu xử cái thằng có xe này được không. Cậu già, nó trẻ lại có tiền, nó có mà xử cậu đằng khác. Còn bọn nhạc chế nó đi hát rong đầy đường, cậu cản nó cũng chả tha. Chế, độ là cái cách chúng nó kiếm cơm. Cậu mà xuyên hay tạc nó thì nó chả tha cho cậu đâu. Cậu nên nhớ là bọn độ xe, bọn hát nhạc chế nó có cả băng đấy nhé. Chúng nó liên kết với nhau, thằng tiện phay, thằng doa, zen, thằng phớt bóng rồi lắp ráp, bọn chế có thằng sáng tác, thằng đi hát, thằng thu tiền... cả ê kíp, ê kíp là cả nhóm, cả hội cùng mục đích làm gì đó người ta gọi là ê kíp. Cậu đừng dại mà dây vào chúng, bọn nó xơi không kiêng nể già trẻ gì đâu.
Cậu nghe xong, lắc đầu.
