VOA - Quân đội Ai Cập đã lật đổ tổng thống được bầu theo thể chế dân chủ và đã bổ nhiệm một nguyên thủ lâm thời sau các cuộc biẻu tình khổng lồ chống chính phủ.
Trong một bài phát biểu truyền hình tối thứ tư, chỉ huy trưởng Quân đội Abdul Khalil Al-Sisi tuyên bố hiến pháp Ai Cập đã bị đình chỉ và người đứng đầu tòa án Bảo hiến đã được bổ nhiệm làm nguyên thủ quôc gia lâm thời.
Ông Sisi tuyên bố quân đội coi trọng lời hô hào của dân chúng Ai Cập sau những lời yêu càu ồ ạt của phe đối lập đòi Tổng thống Mohamed Morsi phải từ chức.
Sau bài phát biểu truyền hình, ông Morsi công bố một thông cáo trên tài khoản Twitter của ông, gọi hành động của quân đội là một "cuộc đảo chính toàn diện." Ông kêu gọi tất cả người dân Ai Cập bác bỏ hành động của quân đội, nhưng ông cũng kêu gọi họ hãy ôn hòa.
Nhà lãnh đạo lâm thời mới của Ai Cập là ông Adly Mansour, 68 tuổi, chánh án Tòa Bảo Hiến Tối cao. Ông sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày thứ năm.
Trong khuôn khổ một "lộ đồ" mới được quân đội hậu thuẫn, ông Sisi kêu gọi mở các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội, lập một ủy ban xét duyệt hiến pháp, và một ủy ban hòa giải dân tộc. Ông nói lộ đồ này đã được nhiều đoàn thể chính trị đồng ý.
Sợ sẽ có phản ứng nhắm vào người Mỹ, các giới chức Hoa Kỳ đã ra lệnh sơ tán nhân viên sứ quán Mỹ tại Cairo.
Quân đội đã dành cho ông Morsi 48 tiếng đồng hồ để giải quyết tình trạng bế tắc chính trị néu không muốn quân đội can thiệp. Các nhà lãnh đạo quân đội sẽ áp đặt một "lộ đồ" nếu các bất đồng giữa chính phủ Hồi giáo và phe chống đối họ không được giải quyết trước buổi chiều ngày thứ tư.
Kỳ hạn đã trôi qua mà không có hành động nào rõ rệt.
Ông Morsi đã thách thức bác bỏ những lời kêu gọi từ chức và nhất quyết ở lại chức vụ, ngay cả nếu ông phải hy sinh tính mạng. Ông cũng đòi quân đội rút lại lời đe dọa can thiệp vào cuộc khủng hoảng chính trị.
Sau thông báo của chỉ huy trưởng quân đội, hàng triệu người biểu tình chống ông Morsi ở các thành phố trên khắp nước đã vui mừng phát điên cuồng, hô to khẩu hiệu "Thượng Đế vĩ đại" và "Ai Cập muôn năm."
Pháo hoa bừng nổ trên các đám đông nhẩy múa và phất cờ ở Quảng trường Tahrir của Cairo, là tâm chấn của cuộc nổi dậy năm 2011 đã lật đổ Tổng thống độc tài Hosni Mubarak.
Quân đội đã bố trí binh sĩ, biệt động quân và xe thiết giáp ở các thành phố trong nước để chống bạo động. Lực lượng an ninh trấn đóng ở các điểm chính tại Cairo và đã bao quanh các cuộc tụ tập do các ủng hộ viên của ông Morsi tổ chức dường như để kiềm chế họ.
Trong mấy ngày vừa qua, các cuộc biểu tình tụ tập xung đột lẫn nhau giữa các ủng hộ viên và những người chống đối ông Morsi đã làm gần 40 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương.
_________________________________
Chánh án Tối cao Pháp viện Ai Cập tuyên thệ nhậm chức tổng thống lâm thời
VOA - Chánh án Tối cao Pháp viện Ai Cập, ông Adly Mansour, vừa tuyên thệ nhậm chức tổng thống lâm thời, một ngày sau khi quân đội lật đổ ông Mohamed Morsi, vị tổng thống đầu tiên được bầu lên một cách dân chủ ở Ai Cập. Từ Cairo, các thông tín viên của đài VOA gởi về bài tường thuật sau đây.
Chánh án Tòa án Tối cao Ai Cập chuẩn bị tuyên thệ nhậm chức tổng thống, ngày 4/7/2013.
Lễ tuyên thệ nhậm chức của ông Adly Mansour hôm nay diễn ra tiếp theo sau một sự leo thang kịch liệt của sự chống đối của dân chúng đối với ông Mohamed Morsi.
Hành động của quân đội đã làm cho những người chống đối ông Morsi reo hò mừng rỡ, trong lúc những người ủng hộ chính phủ của ông Morsi cảm thấy tức giận và kinh ngạc.
Trong bài diễn văn truyền hình hôm thứ tư, Tướng Adbul Khalil al-Sisi, người đứng đầu quân đội Ai Cập, đã trình bày những bước kế tiếp.
"Những bước trong lộ đồ này là ngưng áp dụng hiến pháp, tổ chức các cuộc bầu cử quốc hội và tổng thống trước kỳ hạn, thành lập một ủy ban hòa giải dân tộc bao gồm các phong trào thanh niên. Người đứng đầu Tòa án Hiến pháp Tối cao có quyền loan báo những thông báo có hiệu lực như hiến pháp trong thời kỳ chuyển tiếp. Lộ đồ cũng bao gồm việc thành lập một ủy ban để duyệt xét những điều khoản tu chính hiến pháp."
Tướng al-Sisi nói rằng quân đội hưởng ứng lời kêu gọi của nhân dân Ai Cập, sau khi có nhiều người yêu cầu ông Morsi từ chức.
Những người chống lại ông Morsi nói rằng ông đã đánh mất tính chất hợp pháp vì không đoàn kết và lãnh đạo đất nước một cách có hiệu quả.
Ông Mahdi Hamad, một người ủng hộ phe đối lập bày tỏ cảm nghĩ như sau.
"Khi nghe tin này tôi đã quỳ xuống và cầu nguyện. Tôi cảm thấy rất sung sướng vì chúng tôi đã quá mệt mỏi trong hai năm nay và chúng tôi cảm thấy chán ngán đối với ông này, đối với toàn bộ hệ thống. Chúng tôi đã loại bỏ một chế độ và thay bằng một chế độ khác và làm cho nợ nần gia tăng. Chúng tôi cần có những người đáng kính để điều hành đất nước từ nay trở đi."
Trong một tuyên bố đăng trên trương mục twitter của mình, ông Morsi nói rằng hành động của quân đội là “một cuộc đảo chánh toàn phần.”
Ông hối thúc mọi người trong nước bác bỏ hành động của quân đội, nhưng ông cũng kêu gọi dân chúng thể hiện sự chống đối một cách hòa bình.
Những người ủng hộ ông Morsi vẫn tiếp tục ủng hộ vị tổng thống bị lật đổ này.
Một cư dân ở Cairo, ông Abdel Ghaffar, phát biểu như sau.
"Tính chất hợp pháp thuộc về Tổng thống Morsi và chúng tôi sẽ chết cho ông Morsi. Ông Morsi lên nắm quyền với lá phiếu của người dân, cho nên ông phải ra đi với lá phiếu của người dân, chứ không phải bởi vũ lực. Nếu không như vậy thì lá phiếu và dân chủ có ích lợi gì đâu. Dân chủ là điều mà toàn thể thế giới ai cũng muốn có."
Những cuộc biểu tình của phe chống đối và phe ủng hộ ông Morsi tiếp tục diễn ra trên đường phố thủ đô Cairo cho tới khuya.
Trong vài ngày qua, những cuộc phản kháng phần lớn diễn ra một cách ôn hòa, nhưng những vụ đụng độ giữa hai phe chống đối và ủng hộ đã gây tử vong cho gần 50 người.
Quân đội đã bố trí binh sĩ, lính biệt kích và xe bọc sắt ở các thành phố trên cả nước để ngăn ngừa bạo động.
Vì lo ngại về khả năng xảy ra những hành vi chống lại người Mỹ, các ghc Hoa Kỳ đã ra lệnh thực hiện một cuộc di tản nhân viên của đại sứ quán ở Cairo.
