Bùi Tín (VOA) - Ở trong nước đang có cuộc trao đổi, nhìn lại cuộc đấu tranh vừa qua để rút ra những kinh nghiệm quý báu cho những người bất đồng chính kiến đang kết hợp với nhau trong các tổ chức xã hội dân sự nhằm thay đổi tình hình. Việc rút kinh nghiệm, kiểm điểm lực lượng là hết sức quan trọng, giúp cho phong trào nhìn rõ thêm chỗ mạnh chỗ yếu của mình, nhìn rõ thêm thế và lực của đối tượng đấu tranh, để chuẩn bị tốt cho các cuộc ra quân kế tiếp.
Trước hết cần xác định mục tiêu đấu tranh của toàn xã hội lúc này là đưa đất ước thoát khỏi chế độ cai trị lỗi thời của thế kỷ trước, xây dựng một hệ thống cai trị tiến bộ, hiện đại, phục vụ nhân dân, phục vụ xã hội, xây dựng một nước VN hoàn toàn độc lập, dân chủ, toàn vẹn lãnh thổ và lãnh hải, có chế độ pháp quyền nghiêm minh, bình đẳng, phát triển hài hòa bền vững, với thành quả được toàn xã hội chung hưởng.
Tuy số tổ chức xã hội dân sự còn ít ỏi, bé nhỏ so với số dân, nhưng so với mươi năm về trước, xã hội dân sự nước ta đã lớn lên khá nhanh, từng bước vững chắc, bao gồm cả Bắc, Trung, Nam và hải ngoại, nhiều ngành nghề, được xã hội tin yêu, được thế giới quý trọng, được các chính quyền và các tổ chức dân chủ, nhân quyền quốc tế ủng hộ.
Rõ ràng xã hội dân sự VN đang phát triển, mặc dầu bị chính quyền đảng trị ra sức cản phá bằng lực lượng công an mang danh hiệu "nhân dân" nhưng thực chất là làm công cụ giữ nhà riêng cho đảng CS và nhóm quan chức tham nhũng chóp bu. Tất nhiên những tổ chức non trẻ mới hình thành trong cuộc đấu tranh gian khổ, đôi khi khốc liệt, có thể có những nhược điểm mang tính chất ấu trĩ. Nay đã đến lúc cần chỉ ra những nhược điểm đó để giúp nhau khắc phục.
Ví dụ như thái độ lạc quan thiếu cơ sở, với nhận định chủ quan là trong Bộ Chính trị có một nhóm gọi là "nhóm đổi mới, cấp tiến, thân phương Tây" có khả năng dành thế áp đảo, tiến hành một cuộc "xoay trục hoành tráng", thực hiện “liên minh toàn diện với Philippines, Nhật Bản, Ấn Độ, Hoa Kỳ». Cũng có cả quan điểm cho rằng Quân đội Nhân dân VN từ khi có tổng tham mưu trưởng mới đã ngả dần sang phương Tây, do Hoa Kỳ lôi kéo và tác động. Theo xu hướng lạc quan như thế, đã có người tin rằng chính quyền sẽ trả tự do cho ba nhà bất đồng chính kiến ở tòa án Đồng Tháp, và một số bà con theo đạo Hòa Hảo còn chuẩn bị cuộc rước đón hân hoan, để rồi rốt cuộc bị thất vọng, sững sờ trước ba bản án quá nặng.
Ngoài ra còn ý kiến cho rằng không nên đề cao quá mức một số nhà bất đồng chính kiến, không nên coi cô Minh Hằng hay luật sư Hà Vũ là "biểu tượng" của cuộc đấu tranh, không nên coi em Phương Uyên là "anh thư của thời đại", không coi Minh Hạnh là "cánh chim báo bão" sắp quật đổ chế độ bất nhân. Theo tôi, không nên quá khắt khe với những lời khen tặng hay danh hiệu có phần quá đà như thế, miễn là người được khen luôn khiêm tốn và ai cũng hiểu đó chỉ là những chữ «thậm nhấn» khi quá tin yêu.
Trong chiều hướng nghiêm khắc như thế, càng không nên đánh giá quá cao chính quyền độc đảng trong cuộc đàn áp tàn khốc những người bất đồng chính kiến để làm yên lòng quan thầy bành trướng, cho rằng "họ không sợ gì phong trào, họ muốn làm gì cũng được, vì luật pháp, công an, tòa án đều nằm trong tay họ". Thật ra, họ sợ chứ, sợ nhiều, sợ từ mọi phía. Họ sợ dư luận xã hội, sợ công luận quốc tế. Họ rất sợ số đảng viên CS lão thành phản tỉnh, họ sợ trí thức có tâm và có tầm, có uy tín xã hội và lập luận chặt chẽ. Họ rất sợ việc hình thành các tổ chức được điều hành chặt chẽ, vươn ảnh hưởng ra ngoài nước, hình thành một mặt trận ngoại giao nhân dân phối hợp với cộng đồng ngoài nước . Họ sợ các blogger tự do lề dân đánh bạt hơn 700 công cụ trên lề phải thưa thớt khách thông tin. Họ sợ 3 chiến sỹ bất đồng chính kiến ở Đồng Tháp nên mới giam tiếp thêm, mới huy động hàng trăm công an bắt bớ gần một trăm bà con ta. Họ sợ quan thầy của họ hơn tất cả các nỗi sợ, nên dù bị mắng là "đứa con hư hỏng phải quay về", họ đã quay về thật!
Anh chị em bất đồng chính kiến nên nhớ một điều là tình thế của thế lực cầm quyền CS hiện đang ở thế yếu chí mạng, sa sút, thoái hóa, mất uy tín chưa từng có. Không ít bà con ta, qua những đảo lộn lịch sử ở Liên Xô cũ, ở Đông Âu, Bắc Phi, Trung Đông... coi nhóm lãnh đạo hiện tại từ trung ương xuống địa phương là những tên tội phạm chính trị - kinh tế - tài chính-hình sự mặc nhiên sẽ phải ra trước vành móng ngựa tòa án nhân dân, như Nicolas Céausescu ở Romania hay như Erich Honecker ở Đông Đức, một khi sự căm phẫn của nhân dân bùng nổ theo kiểu tức nước vỡ bờ.
Tôi hoàn toàn tán thành phương hướng hành động của các tổ chức xã hội dân sự trong thời gian trước mắt như được anh Nguyễn Quang A nêu lên là: thức tỉnh nhiều thêm, sâu thêm mọi công dân yêu nước đứng lên thực thi mọi quyền tự do của công dân được Hiến pháp bảo vệ không cần xin phép ai, từ đó làm cho xã hội dân sự lớn mạnh không ngừng trong thử thách đấu tranh. Nâng cao dân trí, thực hành dân chủ và nhân quyền là chìa khóa mở cửa tương lai của dân tộc; không nên vội vàng nôn nóng, càng không thể nản chí với thời gian. Hãy vận động thêm những công dân lương thiện, yêu nước thương dân, không sợ chính quyền toàn trị gia nhập các tổ chức xã hội dân sự, cùng nhau phá cái xấu, cái cũ, kiên nhẫn xây dựng tương lai.
Việc xuất hiện Văn đoàn Độc lập tập họp những anh chị em văn nghệ sỹ dân chủ, Hội nhà báo Độc lập hội tụ các anh chị em nhà báo dân chủ, sau khi đã có nhóm các blogger VN và một loạt mạng thông tin lề dân rất có uy tín với bạn đọc, là những phát triển có ý nghĩa. Nên chăng có thêm tổ chức Hội các luật gia độc lập hay dân chủ, Hội các nhà giáo dục dân chủ để tập họp lực lượng luật gia và những nhà giáo dục tiến bộ, 2 lĩnh vực mũi nhọn của một xã hội văn minh.
Hiện có rất nhiều luật sư, nhà luật học tham gia phong trào đang bị tù đày, rất nhiều nhà giáo dục có thiện chí xây dựng một nền giáo dục dân chủ mang tính khai phóng, khuyến khích tư duy độc lập, là điều kiện hội đủ để hình thành Hội luật gia dân chủ và Hội nhà giáo dân chủ.
Theo kinh nghiệm ở Ba Lan và Hungary, các nhà kinh doanh vừa và nhỏ ở Việt Nam cũng nên tổ chức một hội đoàn độc lập của mình để bảo vệ quyền lợi của giới mình, chống lại sự cạnh tranh phi pháp của các phe nhóm tư bản lớn cũng như sự lấn ép của các tập đoàn quốc doanh độc quyền, vi phạm nguyên tắc cạnh tranh bình đẳng được Hiến pháp bảo vệ.
Đảng CS cầm quyền đang trải qua cuộc khủng hoảng trầm trọng nhất. Khủng hoảng học thuyết, ý thức hệ, khủng hoảng về đường lối, cả đối nội lẫn đối ngoại, khủng hoảng kinh tế- tài chính với nguy cơ vỡ nợ nhà nước, khủng hoảng văn hóa về đạo đức xã hội, khủng hoảng về an ninh khi lực lượng công an biến thành tay sai của phe đảng chống lại nhân dân.
Điều cần khẳng định là vừa qua là thời kỳ phát triển, trỗi dậy có khí thế của các tổ chức xã hội dân sự trẻ khỏe và năng động, so với 10 năm trước có thể coi là thời kỳ trưởng thành đáng mừng, làm cho thế và lực cùng vươn lên.
Trong khi lãnh đạo đảng CS chuẩn bị cho Đại hội XII, công bố dự thảo các văn kiện, các tổ chức xã hội dân sự có dịp để phản biện một cách ngay thẳng, mạnh mẽ, đồng thời yêu cầu nhà cầm quyền phải làm đúng, đầy đủ lời hứa danh dự trong Thông điệp đầu năm, công nhận "người dân có quyền làm tất cả những gì pháp luật không cấm", có nghĩa là tôn trọng sự tồn tại, phát triển, hoạt động của các tổ chức xã hội dân sự, tài sản nhân lực và tinh thần quý báu vô giá của nhân dân Việt Nam.
