Dân Làm Báo - Trong diễn văn bế mạc Hội nghị TƯ 11, tổng bí Nguyễn Phú Trọng tuyên bố "Trung ương tiếp tục khẳng định sự cần thiết, đúng đắn của chủ trương đầu tư xây dựng cảng hàng không trung chuyển quốc tế Long Thành..." Tưởng như mọi sự đã xong, toàn bộ "đảng ta" đã nhất trí ngưng bắn, biến kho đạn Long Thành thành kho bạc Long Thành và tâm đồng hợp ý trong sứ mạng chia chát dự án sân bay khủng 18 tỷ đô la. Tuy nhiên, dựa vào bài viết sau đây gửi đến Danlambao bởi 2 tác giả với chức vụ to to là Ủy viên Hội đồng Tư vấn Kinh tế, ỦBTƯ MTTQ và Chủ tịch Hội Tư vấn + Viện trưởng Viện Điện tử - Tin học... thì thấy rằng kho bạc Long Thành này vẫn đang còn là cái kho đạn giữa cung vua và phủ chúa...
*
Hội nghị Trung ương 11: Chưa thông qua chủ trương đầu tư, và yêu cầu làm lại báo cáo tiền khả thi Cảng trung chuyển hàng không quốc tế Long Thành
GS Nguyễn Lang - Ủy viên Hội đồng Tư vấn Kinh tế, Ủy Ban Trung ương Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam
TS Nguyễn Bách Phúc - Chủ tịch Hội Tư vấn Khoa học công nghệ & Quản lý Tp. HCM HASCON, Viện trưởng Viện Điện - Điện tử - Tin học EEI
Xây dựng mới Cảng trung chuyển hàng không Quốc tế Long Thành là vấn đề lớn, được nhiều người quan tâm và có nhiều ý kiến trái chiều. Mới đây, Hội nghị Trung ương thứ 11, khóa XI đã bàn và có quyết định thích hợp, được thể hiện trong Thông báo Hội nghị 11 và trong phát biểu bế mạc Hội nghị của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Để hiểu rõ thêm vấn đề này, cần lược qua một số sự kiện chủ yếu sau đây.
1- Năm 2005, Ban cán sự Đảng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GTVT lập Báo cáo tiền khả thi đầu tư xây dựng Cảng trung chuyển hành không quốc tế Long Thành.
2- Nghị quyết số 13-NQ/TW của Hội nghị Trung ương lần thứ 4, khóa XI, ngày 16 tháng 01 năm 2012, trong phần “Định hướng phát triển hạ tầng giao thông” đã ghi nhận “Huy động nguồn vốn ODA và khuyến khích hợp tác công tư để đầu tư xây dựng mới Cảng trung chuyển hàng không Quốc tế Long Thành.” (văn kiện Hôị nghị trung ương 4, khóa XI, tr.65).
Qua Nghị quyết, có thể hiểu ba nội dung chính:
- Đây chỉ là “Định hướng phát triển hạ tầng giao thông”, chứ chưa phải là chủ trương đầu tư,
- Chức năng chủ yếu của Cảng hàng không Long Thành là cảng trung chuyển Quốc tế,
- Phải tìm nguồn vốn cần thiết để đầu tư xây dựng cảng hàng không này.
3- Báo cáo đầu tư Cảng trung chuyển Quốc tế Long Thành thuộc thẩm quyền của Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư. Tại kỳ họp gần đây của Quốc hội XIII, Báo cáo này được đưa ra xin ý kiến của Quốc hội. Thế nhưng vì vốn đầu tư quá lớn và một số nội dung cụ thể chưa rõ, nên Quốc hội chưa thông qua mà để đến kỳ họp sắp tới sẽ tiếp tục xem xét.
4- Sau kỳ họp đó, Bộ GTVT có rà soát lại, và điều chỉnh lại việc phân chia 3 giai đoạn. Với giai đoạn 1, Bộ đã rà soát và điều chỉnh mức vốn đầu tư theo hướng giảm được hơn 2,9 tỷ $, và chuyển phần đầu tư này sang giai đoạn sau.
5- Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng giao Ban cán sự Đảng Bộ GTVT thừa ủy quyền Bí thư Ban cán sự đảng Chính phủ, thay mặt Ban cán sự Đảng Chính phủ báo cáo Bộ Chính trị, để Bộ Chính trị xem xét quyết định việc đầu tư Dự án Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành.
Vì vậy, chủ trương đầu tư lại được đưa ra Hội nghị Trung ương thứ 11, khóa XI xem xét, để có quyết định thích hợp.
6- Thông báo kết quả Hội nghị Trung ương thứ 11, về phần sân bay Long Thành có ba ý:
Ý thứ nhất, “Ban Chấp hành Trung ương Đảng tiếp tục khẳng định sự cần thiết, đúng đắn của chủ trương đầu tư xây dựng cảng hàng không trung chuyển quốc tế Long Thành đã được Hội nghị Trung ương 4 khóa XI (tháng 12-2011) đề ra, coi đây là Dự án đặc biệt quan trọng cấp quốc gia, có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”
Ý thứ hai, “Ban chấp hành Trung ương Đảng yêu cầu trong quá trình nghiên cứu, hoàn thiện dự án, cần lưu ý xác định rõ những tiêu chí, điều kiện tiền để để trở thành một cảng trung chuyển hàng không quốc tế trong điều kiện cạnh tranh gay gắt giữa các sân bay trung chuyển quốc tế trong khu vực Đông Nam Á. Tính toán kỹ hiệu qủa đầu tư, lộ trình, phân kỳ đầu tư sao cho khả thi, phù hợp với tình hình phát triển của ngành hàng không Việt Nam và khả năng huy động nguồn lực cho đầu tư phát triển; vấn đề sử dụng đất, phương án giải phóng mặt bằng và tái định cư; việc lựa chọn công nghệ, kỹ thuật và mô hình quản lý, vận hành, khai thác sau khi dự án hoàn thành; hiệu quả kinh tế-xã hội và hiệu quả đầu tư của dự án; tổng mức đầu tư và cơ cấu nguồn vốn đầu tư, đặc biệt là vấn đề huy động các nguồn vốn đầu tư của xã hội, khả năng hoàn vốn; biện pháp khắc phục tình trạng lâu nay các dự án đầu tư thường vượt quá cao so với dự toán ban đầu...”
Ý thứ ba: “Nghiêm túc lắng nghe và tiếp thu các ý kiến góp ý xác đáng và giải trình rõ những vấn đề còn có ý kiến khác nhau, nhất là ý kiến phản biện của các tổ chức, cá nhân có trình độ chuyên môn về các lĩnh vực có liên quan đến Dự án. Bảo đảm tính công khai, minh bạch; làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền, tạo sự thống nhất cao trong hệ thống Chính trị và sự đồng thuận cao trong xã hội.”
7- Từ nguyên văn đó, có thể thấy rõ một số vấn đề chủ yếu sau đây:
- “Ban Chấp hành Trung ương Đảng tiếp tục khẳng định sự cần thiết, đúng đắn của chủ trương đầu tư xây dựng cảng hàng không trung chuyển quốc tế Long Thành”, chứ không khẳng định sự đúng đắn của Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (Báo cáo đầu tư), Báo cáo mà Ban cán sự đảng Chính phủ trình Bộ Chính trị xem xét.
- Ban chấp hành Trung ương vẫn chưa an tâm về sự bảo đảm tính khả thi của Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (Báo cáo đầu tư), nên không kết luận là “thông qua chủ trương đầu tư” như yêu cầu của Đảng Đoàn Chính phủ. Thực chất là Ban chấp hành Trung ương chưa thông qua.
- Không những thế Ban chấp hành Trung ương còn đòi hỏi phải hoàn thiện Báo cáo, làm rõ một loạt vấn đề mà Thông báo đã nêu ra. Thực chất là Ban chấp hành Trung ương yêu cầu Chính phủ phải làm lại Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (Báo cáo đầu tư).
Lưu ý rằng loạt vấn đề mà Ban chấp hành Trung ương đòi hỏi phải hoàn thiện, đều nằm trong phần “Tóm tắt những điểm bất cập của Báo cáo đầu tư” của “Kiến nghị của Hội Tư vấn HASCON trình Bộ Chính trị và Quốc hội” về công trình này.
- Ban chấp hành Trung ương yêu cầu “Nghiêm túc lắng nghe và tiếp thu các ý kiến góp ý xác đáng và giải trình rõ những vấn đề còn có ý kiến khác nhau”. Ai cũng hiểu đây là yêu cầu của Ban chấp hành Trung ương đối với Bộ GTVT. Thế nhưng Bộ GTVT có “Nghiêm túc lắng nghe và tiếp thu các ý kiến góp ý xác đáng” hay không? có công khai, minh bạch “giải trình rõ những vấn đề còn có ý kiến khác nhau” hay không? Bộ GTVT có tổ chức việc “lắng nghe” và “giải trình” này theo kênh đối thoại trực tiếp với các tổ chức, cá nhân có trình độ chuyên môn về các lĩnh vực có liên quan hay không?
- Ban chấp hành Trung ương yêu cầu “Bảo đảm tính công khai, minh bạch; làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền, tạo sự thống nhất cao trong hệ thống Chính trị và sự đồng thuận cao trong xã hội”. Bộ GTVT sẽ “Bảo đảm tính công khai, minh bạch” bằng cách nào? Sẽ làm gì để “tạo sự thống nhất cao trong hệ thống Chính trị và sự đồng thuận cao trong xã hội”? Trong trường hợp chưa đạt được sự thống nhất cao trong hệ thống chính trị và sự đồng thuận cao trong xã hội thì có tiếp tục triển khai thực hiện mục tiêu đầu tư sân bay trung chuyển hàng không quốc tế này không?
8- Tiếp tục câu chuyện này, xin được đặt mấy câu hỏi:
Câu hỏi 1: Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (Báo cáo đầu tư) sau khi làm lại theo yêu cầu của Hội nghị Trung ương 11, có buộc phải trình lại Bộ Chính trị và Trung ương Đảng để Đảng xem xét lại một lần nữa không?
Câu hỏi 2: Để đạt mục tiêu của Bộ Chính trị và của Hội nghị Trung ương, thường phải đưa ra nhiều phương án để lựa chọn, để xác định phương án hiệu quả nhất. Vậy ngoài phương án hiện nay của Bộ GTVT, với rất nhiều khiếm khuyết và bất cập, nên chăng Đảng và Nhà nước thuê Tư vấn thiết lập một phương án mới, với Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (Báo cáo đầu tư) chính xác, khoa học, trung thực, đạt được đồng thuận Chính trị Xã hội?
8/5/2015.
Ghi chú
1) Một lần nữa TW thông qua “sự cần thiết, đúng đắn về chủ trương XDSBQTLT.
a) Đó là hết quyền hạn của BCHTW, BCHTW hết trách nhiệm (sẽ không có thêm lần nữa Thông qua)
b) BCHTW yêu cầu nghiên cứu, lắng nghe thêm và làm rõ một số vấn đề của Dự án Tiền khả thi để trình Quốc hội xem xét.
Xin lưu ý: Dự án này quá tiềm năng tài chính hiện nay và 15 năm nữa (2030) và nó chỉ phù hợp khi bình quân thu nhập 4.000 usd/đầu người.
