Simon Denyer (The Washington Post) - CTV Danlambao lược dịch - Hà Nội - Họ đã đến với nhau qua những cuộc biểu tình chống lại sự bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông. Những người biểu tình này đã bị công an đàn áp; hàng chục người bị bắt giữ; nỗ lực của họ để gặp nhau trong các quán cà phê đã bị chặn. Vì vậy, họ đã nghĩ ra một ý tưởng sáng tạo.
"Theo luật, mọi người đều có quyền chơi bóng đá", anh Nguyễn Chí Tuyến, một người hoạt động và blogger nói. "Vì vậy, chúng tôi tìm thấy một cách để tất cả chúng ta có thể tập hợp lại với nhau."
Trong bốn năm qua, hàng chục người chơi và ủng hộ viên của No-U FC đã tụ tập vào mỗi Chủ Nhật tại thủ đô Hà Nội để đá banh và nói chuyện chính trị. Họ cũng đã kết hợp với nhau trong các chiến dịch chính trị và những công tác từ thiện.
Trong quá trình này, họ đã hỗ trợ cho sự ra đời một phong trào xã hội dân sự, tuy nhỏ nhưng đang phát triển ở Việt Nam và nổi lên như là một thách thức mới đối với đảng Cộng Sản.
bao gồm những người biểu tình chống Trung Quốc,
trong một trận đấu bóng đá tại sân vận động ở Hà Nội. (Reuters)
No-U ám chỉ đến sự phản kháng "đường chín đoạn" chữ U mà Trung Quốc dựa trên bản đồ để khẳng định chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông. FC là viết tắt của câu lạc bộ bóng đá, mặc dù một số người cũng sử dụng ngôn ngữ chửi thề có thể được viết tắt theo cách đó để mô tả thái độ của họ đối với Trung Quốc.
Giống như nhiều người Việt Nam, họ đang giận dữ trước sự việc Trung Quốc nắm quyền kiểm soát quần đảo Hoàng Sa sau một trận chiến với quân đội miền Nam Việt Nam vào năm 1974; việc Trung Quốc vẫn tiếp tục quấy rối ngư dân Việt Nam; đã bắt tay vào một chương trình bồi đắp đảo nhân tạo to lớn ở quần đảo Trường Sa. Tuy nhiên, sự phẫn nộ của họ vốn sâu xa hơn.
"Ban đầu, chúng tôi cùng nhau chống lại Trung Quốc", một cầu thủ chỉ xưng tên là Đức để trách những xách nhiễu của công an đã cho biết. "Nhưng chúng tôi biết vấn đề không phải là Trung Quốc, mà là nhà nước của chúng tôi. Nhà nước Việt Nam và Trung Quốc đề là những người cộng sản và họ kết nối với nhau".
Câu lạc bộ hiện nay có hàng trăm thành viên trên toàn quốc. Một số người đã vào tù ra khám và hiện tại có hai thành viên đang bị cầm tù. Nhưng những người khác có nhiều người hâm mộ đi theo trên Facebook.
Vào dịp kỷ niệm năm thứ 4 ngày thành lập No-U FC, đèn đóm đã bị vụt tắt trong nhà hàng đã được đặt trước và một nhóm người xông vào, ném chai, lật đổ bàn ghế, rõ ràng là để đe dọa các thành viên.
Chủ nhân của các sân bóng đã phải chịu áp lực để không cho No-U FC vào chơi trên sân của họ và toàn bộ một giải thi đấu đã bị hủy bỏ khi công an phát hiện có sự tham dự của No-U FC.
Nhưng theo các thành viên, tác động thực lớn nhất của No-U FC không đến từ các sân bóng đá.
Để tạo mối liên kết với người dân, các thành viên No-U FC đã xây dựng các trường lớp ở vùng nông thôn nghèo và đã hỗ trợ cho những nông dân bị cướp mất ruộng đất. Vào tháng ba vừa qua, họ đã gia tăng sức mạnh của họ qua một chiến dịch chống lại kế hoạch đốn cây xanh của nhà cầm quyền Hà Nội. Áp lực công chúng đã rất là mãnh liệt đến nỗi nhà cầm quyền thành phố phải chấm dứt tình trạng chặt phá cây xanh.
Vào tháng mười một, một số thành viên của No-U FC đã xuống đường một lần nữa để phản đối chuyến viếng thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Một thành viên của No-U FC nói rằng - tất cả những vấn đề đều có sự liên hệ chặc chẽ với nhau. Các thành viên cho rằng đảng Cộng Sản Việt Nam không bảo vệ lợi ích quốc gia của đất nước họ trên Biển Đông vì đảng CSVN phụ thuộc vào các nhà lãnh đạo Cộng sản Trung Quốc để củng cố quyền lực của họ.
"Những người lên tiếng chống lại Trung Quốc, nó không chỉ là về Trung Quốc", một thành viên nữ của câu lạc bộ tên là Tuyết đã nói. "Mục tiêu của chúng tôi là dân chủ - Dân chủ đa đảng, tự do và một xã hội bình đẳng hơn".
Cộng sản Việt Nam quyết liệt ngăn chặn bất đồng chính kiến, và mặc dù khoảng 50 tù nhân chính trị được trả tự do trong năm qua trong các cuộc đàm phán với Hoa Kỳ về Hiệp ước Thương mại xuyên Thái Bình Dương, theo báo cáo của tổ chức Freedom Now - một tổ chức vận động có trụ sở tại Washington - khoảng 150 người vẫn còn đang bị giam cầm.
Nhưng thời cuộc cũng đang thay đổi và hoạt động xã hội dân sự đang gia tăng. Sự thâm nhập Internet đã bùng phát như nấm với gần 45 triệu người - gần một nửa dân số - truy cập mạng. Facebook trở nên vô cùng phổ biến trong giới trẻ.
"Nỗ lực lâu dài của nhà nước nhằm định hướng dư luận đang bị đổ nát tan tành dưới thực tại của một môi trường mạng tương đối mở rộng" ông Michael Gray cho biết trong một báo cáo về Internet tại Việt Nam dành cho tổ chức nghiên cứu SecDev của Canada.
Tấn công thể xác đối với những người bất đồng chính kiến và các blogger đã gia tăng - anh Tuyến nói anh bị đánh đập nặng nề vào tháng Năm bởi các an ninh mặc thường phục - và theo báo cáo của tổ chức Phóng viên Không Biên giới, hiện có 14 nhà báo - công dân bị cầm tù.
Tuy nhiên, nhà nước đã bỏ cuộc trong nỗ lực ngăn chặn Facebook vào năm 2009, sau khi những rào cản ngăn cấm của họ đã bị vượt qua dễ dàng. Ông Michael Gray cho biết phương tiện truyền thông mạng xã hội đang xây dựng cầu nối giữa những người bất đồng chính kiến và quảng đại quần chúng.
Vào tháng Giêng, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết, Facebook đã được sử dụng quá rộng rãi đến mức không thể nào cấm đoán được. Ông ta lập luận rằng nhà nước phải làm công việc tốt hơn để tuyên truyền quần chúng.
Trong môi trường này, No-U FC đã truyền cảm hứng cho những người khác để hình thành các nhóm xã hội dân sự nhỏ trên toàn Việt Nam. Các nhóm không đăng ký đã hoạt động trên nhiều lãnh vực từ quyền tư hữu, sử dụng đất đến vận động thả các tù nhân chính trị và tôn giáo, và các thành viên của họ nói rằng họ thường xuyên bị xách nhiễu bởi nhà cầm quyền. Nhà nước cho biết hiện có 60 nhóm như thế, với hàng trăm thành viên.
"Chúng tôi đang cố gắng lan toả quan điểm của chúng tôi trên Facebook, để đánh thức những người khác", ông Đức nói. "Rất nhiều người không quan tâm về chính trị bởi vì họ đang sợ đảng Cộng sản, sợ bị ở tù. Chúng tôi đang cố gắng để chứng minh rằng chúng ta không phải sợ hãi. Số người quan tâm về chính trị đang gia tăng."
Luật sư bất đồng chính kiến Lê Quốc Quân cho biết khoảng 300 người đến gặp ông tại nhà sau khi ông được thả ra khỏi tù vào tháng Sáu, trong đó có một phái đoàn từ No-U FC và năm quan chức chính phủ, cho dù lúc nào ông cũng bị công an bao vây canh gát.
"Tại sao người ta không sợ khi đến thăm ông? Bởi vì họ có phương tiện truyền thông", ông nói.
Các cuộc tham dò dư luận do Trung tâm nghiên cứu Pew cho thấy người Việt đa phần ủng hộ mạnh mẽ thị trường tư bản tự do, nhưng chỉ có 38 phần trăm muốn thấy có dân chủ đa nguyên tại Việt Nam.
Tuy nhiên, giới bất đồng chính kiến đang tạo được trớn, và trong cơn phẫn nộ đối với Trung Quốc, họ đã nắm được một vấn đề rất mạnh để tạo sự đoàn kết của nhiều người dân. Trong thuật ngữ bóng đá, họ có thể là đội bị cho là thua kém, nhưng họ tin rằng họ có thể là ngựa về ngược trong chiến thắng.
"Xã hội dân sự hiện còn nhỏ bé, mong manh và phát triển chậm hơn là tôi mong đợi", ông Nguyễn Quang A, một trí thức nổi tiếng, nhà bất đồng chính kiến và là thành viên của Diễn đàn Xã hội Dân sự phát biểu. Ông Nguyễn Quang A ghi nhận công lao của No-U FC đã mở đường cho nhiều người đi theo.
"Nhưng tôi khá lạc quan," ông nói. "Bạn không thể biết khi nào bạn sẽ đạt đến đỉnh điểm."
Xu Yangjingjing đóng góp cho bài báo.
Simon Denyer là trưởng Ban biên tập của Washington Post tại Trung Quốc. Ông đã từng là trưởng BBT ở Ấn Độ và là một trưởng phòng tin Reuters tại Washington, Ấn Độ và Pakistan.
Lược dịch:
