Venezuela: tàn rồi ảo vọng “XHCN”

“Cuba vẫn hiên ngang đứng vững với lạc hậu nhờ... huynh đệ nối ngôi”

Hoàng Thanh Trúc (Danlambao) - Khi thuyết giảng Chủ Nghĩa Xã Hội (CNXH) ở Cuba TBT/CSVN Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “Trên bình diện quốc tế, Cuba vẫn hiên ngang đứng vững, cách mạng XHCN ở Venezuela vẫn tiến bước, Bolivia và Eucador phong trào cánh tả Mỹ Latin đang lớn mạnh, các nước xã hội chủ nghĩa khác ở châu Á vẫn tiếp tục con đường tiến lên phía trước như là những bằng chứng đầy khích lệ về sức sống mảnh liệt của “chủ nghĩa xã hội” (BBC).

Thế nhưng ngày 18/04/2011, đương kim Chủ tịch Cuba là Raul Castro Phát biểu trước Quốc hội, nêu lên thời điểm khó khăn mà đảo quốc CS/XHCN này đang phải trải qua, ông cảnh báo: “Hoặc là chúng ta phải thay đổi, hoặc là chấm hết, chúng ta không thể cứ men theo bờ vực thẳm, chúng ta sẽ chìm đắm, và cùng chìm theo ta là nỗ lực của bao nhiêu thế hệ”.

Anh & em (Hoàng đế và Vua) - Fidel + Raul Castro

Còn trước đó (tháng 8/2010) người anh ruột là Fidel Castro trong một cuộc đối thoại với Jeffrey Goldberg, phóng viên báo The Atlantic, và chuyên gia Mỹ Julia Sweig - Fidel Castro thú nhận: Mô hình này (XHCN/Cuba) không ổn. Cụ thể hơn, ông nói: “Mô hình “Cuba-xô-viết” (công hữu hóa bắt buộc) không còn tác dụng nữa, ngay cả với chúng tôi”.(1)

Đến lượt Venezuela, ngày 7/12/2015, năm tiếng sau khi cuộc bầu cử kết thúc, Chủ tịch Ủy ban bầu cử Quốc gia (CNE) Tibisay Lucena thông báo Liên minh đối lập đoàn kết dân chủ (MUD) đã dẫn đầu trong cuộc bầu cử Quốc Hội diễn ra ngày 6/12 sau khi giành được 99 ghế trong tổng số 167 ghế của cơ quan lập pháp, chiếm vị thế thống lĩnh Quốc Hội vốn thuộc về đảng xã hội/XHCN (PSUV) của cố tổng thống Hugo Chavez thành lập và Tổng thống Nicolas Maduro (đương nhiệm) kế thừa trong suốt gần 2 thập niên qua. Tổng thống Maduro đã thừa nhận sự thất bại và công nhận “những kết quả bất lợi này”.

Dù đảng xã hội/XHCN (PSUV) cầm quyền lấy lá bùa
“tượng đài Hugo Chavez” làm biểu tượng tranh cử nhưng… đã hết thiêng.

Sau khi giành thắng lợi trong cuộc bầu cử Quốc hội, liên minh các đảng phái đối lập Venezuela đã nhanh chóng công bố chương trình hành động về kinh tế và chính trị, gồm cả mục tiêu trả tự do cho các tù nhân. Đảng đối lập dự kiến sẽ thông qua sớm nhất một luật ân xá cho những ai bị giam giữ vì lý do chính trị dưới thời tổng thống Nicolas Maduro.

Venezuela không còn tù nhân “chính trị”

Cuộc họp của tân nghị viện tuần đầu năm mới, vào ngày 5/1/2016 sẽ bàn về điều này. Trong số các tù nhân nổi tiếng nhất có chính trị gia Leopoldo Lopez. Ông bị xử tù 14 năm hồi năm 2014 vì cáo buộc “kích động bạo lực”. Phái đối lập Venezuela nói họ có trong tay danh sách 73 tù nhân cần được ân xá vô điều kiện. Họ cũng muốn chấm dứt chính sách kinh tế kiểu Chavez, gọi là chủ nghĩa Chavism (lấy giáo điều Marxism, Leninism, làm cốt lõi).

Hết thời chủ nghĩa xã hội Chavez, cuối cùng thì cái “chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21” theo trào lưu cách mạng “bay bổng lãng mạn” mang dáng dấp của Che Guevarra từ trong rừng rậm Bolivar chui ra được Hugo Chavez chấp cánh đã bị người dân Venezuela kéo tuột rơi xuống mặt đất thảm hại trong ngày 6/12/ bằng những lá phiếu bầu và điều này có thể khiến cho “cái van” tài trợ dầu mỏ (khoảng 100.000 thùng dầu thô/ ngày) như biếu không của Venezuela cho anh em nhà cộng sản Cuban, Fidel Castro (từ thời Hugo Chavez ) cũng sẽ từ từ khóa lại, mà điều này là chắc chắn khi hiện nay nền kinh tế tài chính Venezuela được cho là bi đát nhất trong khối các quốc gia Mỹ Latinh mà Liên minh đảng đối lập (MUD) vừa soán ngôi tại Quốc Hội.

Gần hai thập niên đi qua, mãi tận hôm nay dấu chấm hỏi vẫn còn đậm nét. Một đất nước dọc bờ biển và đồng bằng (Orinoco) có nhiều vỉa dầu lửa và khí đốt quan trọng, Venezuela nằm giữa ôn và nhiệt đới, không quá nóng hay quá lạnh điều kiện sinh thái trù phú đa dạng, tài nguyên thiên nhiên dồi dào tất cả là bệ phóng để Venezuela có thể trở thành một trong những quốc gia thịnh vượng nhất thế giới, trong các thập niên giữa thế kỷ XX, Venezuela luôn duy trì là một trong những nước hùng mạnh trong khu vực Nam Mỹ, với trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới (297.570 triệu thùng) wikipedia.org và (2) so với Ả rập Saudi quốc gia số một Trung Đông về dầu khí (267.910 triệu).

Một di sản sáng sủa như thế nhưng Venezuela hiện nay đang là quốc gia có tổng nợ gần 100 tỷ usd - Lạm phát đến 700% (người dân dùng tiền thay giấy để cầm thức ăn) Hiện tại, nền kinh tế quê hương Hugo Chavez đang hỗn loạn, những loại hàng dù bình thường như giấy các loại cũng đang trở nên khan hiếm hơn bao giờ hết. Đầu năm nay cơ quan ngoại thương Venezuela đã yêu cầu doanh nhân 2 đảo quốc nhỏ bé láng giềng Trinidad và Tobago gửi ngay các loại giấy trong đó có thứ dùng đựng và cầm thức ăn lẫn giấy toilet đến Caracas để đổi lấy dầu mỏ. Đường, sữa và bột cũng là những loại hàng hóa rất khó mua tại Venezuela.

Tình trạng tồi tệ như vậy phần lớn khởi nguồn từ sau khi đắc cử tổng thống năm 1999, Hugo Chavez đã phung phí cơ hội đưa đất nước đi lên. Quốc hữu hóa các công ty nhà máy khai thác chế biến dầu khí quốc tế (ExxonMobil và Conoco). Tịch thu sung công những công ty tư nhân, lấy ruộng đất phân chia lại cho các hợp tác xã nông nghiệp, “việt vị” hệ thống sản xuất hàng tiêu dùng trong nước trong khi Venezuela phải nhập khẩu tới 70% lượng hàng hóa cần thiết trong tiêu dùng (thống kê Brookings Institution). Thay vào đó là chế độ bao cấp kiểu mới dùng tiền bán dầu trợ cấp nhập khẩu hàng hóa lấy lòng dân chúng, hậu quả của thứ lý luận phi khoa học phản kinh tế, được cổ súy từ bộ não lãnh đạo bất chấp sự vận động tất yếu của khoa học và qui luật kinh tế… Nhãn tiền của sự ngạo mạn, có phần ngu xuẩn và điên rồ của một cá nhân độc tài đã dẫn đến tai họa cho cả một đất nước. Không bài học nào rõ ràng bằng trường hợp này. Hơn 10 năm sau khi Hugo Chávez đưa ra học thuyết “Chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21”, Viện nghiên cứu Cato mỉa mai: Venezuela đã đến được thiên đường XHCN: “không có giấy vệ sinh” (Business Insider 5-4-2015).

Cay đắng hơn, hệ lụy nhân quả sau 14 năm cầm quyền với Chủ Nghĩa Xã Hội trong “mộng” của Hugo Chavez tiếp tục nhân lên sau khi không còn ông ta. Trước lúc xuống địa ngục hội ngộ với Marx và Lenin. Hugo Chavez lại chọn lựa chỉ định kế thừa “di sản” của ông là Tổng Thống đương nhiệm Nicolas Maduro từ đầu năm 2013 ông này cam kết vẫn kiên định “thủy chung” với XHCN đến tận những ngày bi đát hôm nay.

Venezuela - Tổng Thống đương nhiệm Nicolas Maduro

Qua rồi thời hoàng kim của giá dầu, thời mà Hugo Chavez trên đỉnh cao quyền lực lúc Venezuela còn “hốt bạc” từ dầu mỏ với giá cao ngất ngưỡng 147 usd/thùng (2008) Lúc ấy Hugo Chávez kết thân với hình ảnh là một “anh hùng” trong mắt những bạn bè thiên tả và “búa liềm” quốc tế như Cuba, Trung Quốc, Việt Nam, Nga, Bắc Triều Tiên, Iran, Libya, Syria v.v... Chávez còn là một tượng đài “hào phóng” sẵn sàng mở vòi bán rẻ dầu cho những quốc gia không “ưa” Mỹ, thậm chí là miễn phí (Cuba). Thì thời điểm giá dầu hiện tại (dưới 50usd/thùng) vượt xa giá thành sản xuất ra chính nó (khoảng 70 usd/thùng tại Venezuela) thì chính phủ quốc gia này đang bơi trong địa ngục khi 95% nguồn thu ngân sách là từ dầu mỏ.

Lần đầu tiên trong lịch sử 100 năm khai thác dầu lửa của mình, hiện nay quốc gia Nam Mỹ Venezuela phải nhập khẩu dầu (rẻ hơn sản xuất trong nước). Tờ USA Today nhận định, đây thực sự là một nghịch lý đối với nước có trữ lượng dầu lửa hàng đầu thế giới này. (Reuters/CNBC).

Khắc phục trong vô vọng, Chính Phủ Venezuela đang cho in tiền mệnh giá mới lớn hơn gấp 10 lần -Dự kiến sang năm 2016, người dân Venezuela sẽ được sử dụng tiền giấy mới có mệnh giá cao này, tuy nhiên các chuyên gia kinh tế trong nước nhận định đó không phải là tảng đá thần kỳ ngăn chặn được đà lạm phát phi mã từng ngày đang ăn mòn giá trị đồng nội tệ, khiến một tờ 100 bolivar (VEF) giờ chỉ đổi được 0,14 USD so với 1 USD = 6,3 bolivar (VEF) trước kia.

Nhưng như thế vẫn còn nhân đạo hơn nhiều so với sự dã man mà người dân Việt Nam phải gánh lấy vào thời 1985 khi “nhà nước đảng ta” sáng suốt chỉ đạo cho nhà thơ làm kinh tế Tố Hữu thực hiện vụ đổi tiền “quỷ khốc thần sầu” như ăn cướp của dân, 10 đồng đổi lấy 1 đồng, ai đổi nhiều hơn qui định bị trưng thu cho vào ngân hàng (nhưng không biết chừng nào lấy ra) dìm sâu đất nước vào cuộc khủng hoảng cùng cực, lạm phát lên đến 780% . Nghe đâu nhà thơ Tố Hữu sau này thật thà trần tình cùng bạn bè như thơ ca: “Mình cứ chân phương nghĩ rằng đồng tiền lạm phát mất giá thì 10 đồng thay bằng tờ 1 đồng là nó tự khắc có giá lại”!?.

Tóm lại chỉ còn biết kêu trời: Sao ông sinh ra loài người rồi còn sinh thêm cái thứ “chủ nghĩa xã hội” làm chi để nó gây ra nhiều máu xương, nước mắt trầm luân bể khổ cho nhân loại.

Buồn quá, kèm theo vài hình ảnh Hugo Chávez và “đảng ta” cười chút cho nó đỡ buồn.