Lão Trượng (Danlambao) - Vở tuồng hiện nay đang diễn ra trên đất nước nhưng chưa có tác giả dàn dựng, Thị Hến ở xã Châu Hòa, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre lọt vào mắt cú vọ Ba Ếch nên được gánh hát Hành Phương Bắc đến Hải Dương rồi đóng đô Hà Nội. Thị Hến Nguyễn Thị Kim Ngân lên như diều gặp gió, ngày 31 tháng Ba vừa qua làm chủ tịch Quốc Hội, dưới trướng có 500 Nghêu Sò Ốc Hến…
*
Theo Wikipedia thì Ngao Sò Ốc Hến hay Nghêu Sò Ốc Hến, là một tuồng tích dân gian rất nổi tiếng từ Bắc chí Nam tại Việt Nam. Nhân vật, cũng như tình tiết trong tuồng tích này, dưới nhiều biến thể khác nhau, đã trở thành điển cố, điển tích sân khấu sau này.
Nguyên tên chữ của vở tuồng là Di Tình, là một vở tuồng đồ (tức tuồng do các nhà nho nghèo sáng tác hoặc dựa theo tích dân gian) sáng tác bằng văn vần chữ Nôm, tuy nhiên dân gian thường gọi theo tên một số nhân vật trong tuồng. Tác giả khuyết danh, không rõ thời gian sáng tác, vở tuồng được xem là xuất phát từ tuồng Quảng Nam, sau lan đến cả Bình Định rồi phổ biến cả nước.
Nội dung câu chuyện với hình ảnh Trộm Ốc nhờ thầy bói Nghêu gieo quẻ chỉ hướng vào ăn trộm nhà Trùm Sò. Ốc đem của trộm được bán cho Thị Hến, một gái góa trẻ đẹp. Lý trưởng và Trùm Sò đến lục soát bắt được tang vật, liền giải Thị Hến lên trình quan huyện. Khi đến công đường, Thị Hến đã làm cho quan huyện và thầy đề mê mệt vì nhan sắc của mình. Kết quả là Trùm Sò mất tiền, thầy Lý bị đòn, Thị Hến được tha bổng. Kết thúc vở là cảnh cả quan huyện, thầy đề, thầy lý vì mê mẩn Thị Hến chạm mặt nhau và bị các bà vợ đánh ghen tại nhà Thị Hến.
Đây là tuồng hài do tác giả sống trong dân gian sáng tác, lấy đề tài trong cuộc sống đời thường và để diễn cho dân chúng xem, nội dung mang tính châm biếm, đả kích quan lại địa phương, giàu chất hài hước, làm cho vở diễn có sức hấp dẫn từ đầu đến cuối... Nhiều nhân vật trong vở trở thành những thành ngữ thông dụng trong dân gian.
Ban đầu, vở tuồng mang tính chất là tuồng dân gian, tình tiết không cố định, chỉ lưu hành trong dân gian. Theo thời gian vở tuồng được dàn dựng với tính cánh hài độc đáo tạo thành bức tranh vân cẩu trong xã hội nên trở thành phổ thông…
Trước năm 1975 tại miền Nam, vở cải lương Nghêu Sò Ốc Hến do nghệ sĩ Năm Châu chuyển thể và nghệ sĩ Ba Vân làm đạo diễn, với các diễn viên Trường Xuân (Bói Nghêu), Thanh Điền (Huyện Trìa), Thanh Kim Huệ (Thị Hến), Nam Hùng (Thầy Đề), Tô Kim Hồng (Bà Huyện), Giang Châu (Trùm Sò)... đã thu hút khán giả thưởng ngoạn, nhiều câu đối thoại trong vở tuồng trở thành nổi tiếng trong dân gian. Hiện tượng này cũng giống như hiện tượng Kim Dung tại miền Nam Việt Nam trước năm 1975. Chẳng hạn như tên Trùm Sò, là một danh từ riêng, có một thời gian đã trở thành một danh từ chung, một tính từ, đồng nghĩa với keo kiệt, hà tiện. Ví dụ: "Thôi đừng trùm sò quá. Có mấy chục ngàn mà." Sự chuyển thể này tương tự như tên Sở Khanh, một nhân vật trong Truyện Kiều của thi hào Nguyễn Du đã trở thành một danh từ chung hoặc tính từ chỉ người đàn ông thiếu tư cách, người tồi trong cách đối xử với phụ nữ.
Điển hình nhân vật Trùm Sò khi xuất hiện với những câu:
Trùm Sò nói với Ất, Giáp: Làm gì mệt? Làm có vậy mà mệt? Làm từ sáng sớm tới chiều tối mà than mệt.
Trùm Sò nói với Ất, Giáp: Sao làm biếng quá vậy? Trai trẻ gì làm biếng quá vậy. Tao đi ăn giỗ cả ngày có mệt mỏi gì đâu
Trùm Sò nói với Ất, Giáp: Im... Mấy người nghèo không được quyền nói, để mấy người giàu người ta nói
Trùm Sò nói với Ất, Giáp: Có hứa là thưởng liền chớ hổng có nói gì hết. (Giả vờ lục lọi trong người). Thôi rồi, bỏ quên tiền trong nhà rồi. Sáng mai thưởng sớm hé. Sáng mai thưởng sớm.
Trùm Sò nói với Ất: Mày tính bằng tao tính hông. Tao tính riết rồi muốn sói đầu hết rồi thấy hông.
Trùm Sò nói với Ất: Cái gì? Ai nói cho mày mượn? Tiền bạc để trong tủ nó mục hay sao mà cho mượn mậy. Tao cho vay. Mày nhớ kỹ là tao cho vay. Tao chuyên môn cho vay mà.
Trùm Sò nói với Giáp: Đưa ra 10 quan mà lấy vô 130 quan đâu có nhiều nhỏ gì đâu mậy!
Trùm Sò: Trời nào đánh trâu. Thôi dẹp.... Ông trời ổng đánh mày. Mày sàng qua, sàng lại rồi mày né cách nào cho trúng con trâu...
Nhân vật Thị Hến xuất hiện khi trưởng thôn âm mưu dùng gói đồ trộm này để sai người lén để vào nhà của Thị Hến để vu oan cho nàng. Thế rồi pháp sư Bảy và cô Ba đồng bóng bàn bạc với nhau về kế hoạch của trưởng thôn về việc giả lên đồng để đi tìm đồ trộm cho Trùm Sò. Trùm Sò không hề biết là hắn nằm trong kế hoạch riêng của trưởng thôn.
Thị Hến nhan sắc mặn mà, nhiều đấng mày râu thèm nhỏ dãi nhưng nàng tâm sự với Cua, em gái nàng, rằng nàng không muốn tái giá. Thị Hến cũng tỏ rõ sự căm ghét đối với bọn quan lại, nhà giàu bóc lột dân làng. Cua là người yêu của chàng Ốc. Cua tiết lộ cho Ốc biết rằng trưởng thôn chính là người đã đốt quán nước của chị mình để tạo áp lực bắt Thị Hến làm vợ lẽ. Cua không biết rằng Ốc vì muốn có tiền để giúp chị em Ốc dựng lại quán nước nên đã trộm của nhà Trùm Sò. Ốc cũng cầu hôn của bằng số vàng bạc mà chàng ta trộm được ở nhà Trùm Sò. Cua sau khi biết là đồ trộm đã trách Ốc và đề nghị chia tay, nhưng Thị Hến đã khuyên can và thể hiện sự cảm thông dành cho Ốc.
Vụ án lại xảy ra tại công đường, quan huyện trách thầy đề tại sao không có ai kiện thưa và yêu cầu thầy đề phải làm sao cho dân tình thưa kiện lẫn nhau. Buổi kiện hôm đó là vụ của Trùm Sò kiện Thị Hến vì đã tàng trữ đồ trộm. Mặc dù trưởng thôn và Trùm Sò đã "biết luật" và dâng "quà biếu" lên cho quan, nhưng vì quan đã mê mệt trước Thị Hến, nên quan đã xử trưởng thôn và Trùm Sò thua kiện. Cuối buổi, quan hẹn Thị Hến tối đó sẽ ghé nhà nàng. Sau khi quan đi khỏi, thầy đề bảo với Thị Hến rằng quan sẽ không thể tới được vì vợ quan sẽ không cho phép, nên đề nghị với nàng để thầy đề ghé nhà.
Vợ quan huyện, vợ thầy đề, và vợ trưởng thôn không thấy chồng về nên đi tìm khắp nơi. Quan viện cớ đi kiểm tra dân tình vào lúc đêm tối, thực ra là để đến nhà Thị Hến. Vợ quan trong lúc ghen tuông, bà ta đã vô tình nói ra việc chức quan của chồng mình là do bà đã đút lót mà có được. Bà đã lột quần áo ngoài của quan, hy vọng quan sẽ xấu hổ mà về, nhưng quan vẫn tiếp tục đi đến nhà Thị Hến.
Chị em Hến và Cua đang chuẩn bị nhà cửa để đón tiếp các vị khách theo như kế hoạch của hai nàng. Người đến đầu tiên là trưởng thôn. Sau đó thầy đề đến, trưởng thôn sợ hãi phải núp dưới gầm giường. Khi quan tới, thầy để cũng hoảng hốt nấp vào bồ lúa. Chỉ một chốc, các bà vợ đã ập tới để bắt tại trận các ông chồng đi đêm của mình.
*
Sau năm 1975 vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến lại thay hình đổi xác. Theo bài viết của Đỗ Ngọc Thạch qua vở tuồng nầy thì với các nhân vật theo vở tuồng tân thời, ở làng Đào Kép… họ đều hành nghề đúng như các nhân vật trong vở tuồng: Người tên Nghêu làm nghề thầy bói và có tới nửa số người tên Nghêu bị mù như vậy. Người tên Sò đều thành nhà giàu, thành ông Trùm, người tên Ốc đều thành kẻ trộm và những cô gái tên Hến đều làm nghề “mua đồ ăn trộm” như Thị Hến trong vở tuồng!...
Lê Nghêu bị mù bẩm sinh! Tuy bị mù, nhưng Nghêu vẫn có thể đi lại bình thường trong nhà cũng như trong làng nhờ có đôi tai cực thính và cái mũi có tài ngửi mùi còn hơn cả những con chó ngửi mùi giỏi nhất! Nghêu nhanh chóng học thuộc tất cả những thuật tử vi, tướng số của người bố và mới chỉ mười tuổi, danh tiếng bói toán của Nghêu đã vượt xa người bố!
Nhân vật Trần Sò là con trưởng làng. Nhà trưởng làng chuyên làm hương mà giàu có nhất nhì không chỉ trong làng mà cả trong phủ, huyện. Nhờ có bí quyết gia truyền làm hương trầm đã từ ba đời, Nhang của trưởng làng có mùi hương thơm đặc biệt nên rất đắt hàng, kẻ ăn người ở trong nhà có đến gần trăm người. Trần Sò được cha gửi học những ông thầy Đồ danh tiếng trong vùng nên giữa đám đông những người nông dân đa phần mù chữ do đói nghèo, Trần Sò là người danh giá số một. Cái biệt hiệu “Trùm Sò” cũng là sự chuyển dịch thuận chiều từ vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến sang Trần Sò!
Nhân vật Ốc vốn là trẻ mồ côi sống vạ vật ngoài chợ Huyện. Lúc Ốc gần mười tuổi thì được Ốc bố, đang là một tay trộm nổi tiếng nhất làng Đào Kép đem về nuôi và truyền hết bí quyết của nghề ăn trộm, cho nên Ốc con cũng nhanh chóng nổi tiếng như Ốc bố.
Nhân vật Thị Hến có phần đặc biệt hơn cả. Tất cả những người lấy tên Hến của làng Đào Kép đều là con nhà khá giả nhưng sau khi trải qua vài lần gia đình đổ vỡ, vài cuộc tình ngang trái, éo le thì đều bỏ nhà ra ở riêng và sống độc thân với nghề cầm đồ. Thời nào cũng vậy, lúc thịnh cũng như lúc suy, nghề cầm đồ tuy có lên bổng xuống trầm nhưng không bao giờ mất đi mà luôn tồn tại dai dẳng, thiên hình vạn trạng. Nhân vật Thị Hến là một cô gái xinh đẹp, quyến rũ. Ngoài nhan sắc trời cho, Thị Hến còn được thừa hưởng của người mẹ năng khiếu diễn tuồng, nhất là khi vào vai Đào Lẳng thì người xem bị cuốn hút tuyệt đối!
Thị Hến làm một chuyến Hành Phương Nam dĩ nhiên có thêm các nhân vật bám đuôi… Chuyến du hành Phương Nam diễn ra thật thuận buồm xuôi gió, ba người Nghêu, Ốc và Thị Hến đã đi một vòng hết lượt tất cả các các nơi nổi tiếng cả về người và đất của Miền Nam tràn ngập nắng và gió, mà chẳng hề gặp bất cứ khó khăn, trở ngại gì khiến cho cả Ốc và thầy Nghêu vẫn chưa thể “tỏ tình” với Hến... Tới bất cứ đâu, Thị Hến cũng ngỡ ngàng, đắm say trước cảnh vật tràn đầy sức sống của những vùng đất mới. Hồi còn nhỏ, Hến chỉ biết Miền Nam qua những câu hát “Miền Nam em dừa nhiều. Miền Nam em dứa nhiều. Miền Nam em xoài thơm. Miền Nam em khoai bùi…”. Giờ thì Miền Nam đã ở ngay trước mặt Thị Hến, đang từng phút từng giây, từng ngày chinh phục Thị Hến và cuối cùng thì Thị Hến đã bị chinh phục hoàn toàn: Thị Hến quyết định vào hẳn Miền Nam sinh sống nốt nửa đời còn lại!
Theo lời thầy Nghêu, ở Thị Hến có một mùi gì đó thật kỳ lạ, nó khiến con người ta như là có thêm sức sống, sự khát khao điều gì đó!... nên Thị Hến dễ chinh phục.
*
Vở tuồng hiện nay đang diễn ra trên đất nước nhưng chưa có tác giả dàn dựng, Thị Hến ở xã Châu Hòa, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre lọt vào mắt cú vọ Ba Ếch nên được gánh hát Hành Phương Bắc đến Hải Dương rồi đóng đô Hà Nội.
Thị Hến Nguyễn Thị Kim Ngân lên như diều gặp gió, ngày 31 tháng Ba vừa qua làm chủ tịch Quốc Hội, dưới trướng có 500 Nghêu Sò Ốc Hến…
Chỉ trong một tuần thì xảy ra hình ảnh cá chết hàng loạt ở ven biển, ngày 6/4 ngư dân địa phương phát hiện cá chết vùng biển một số xã thuộc Kỳ Anh ở Hà Tĩnh. Bốn ngày sau, hiện tượng tiếp diễn tại vùng biển ở huyện Quảng Trạch, Quảng Bình. Đến ngày 19/4, hiện tượng cá chết hàng loạt xuất hiện ở vùng biển Quảng Trị và tiếp tục lan rộng 4 tỉnh miền Trung từ Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thứa Thiên vào Thừa Thiên – Huế... dọc theo ven biển dài 240 km. Theo giới quan sát thì nguyên nhân xảy ra do “yếu tố gây độc trong môi trường nước” nên thảm họa hiện tượng cá chết bởi ô nhiễm nguồn nước do các nhà máy tại khu công nghiệp Vũng Áng, huyện Kỳ Anh, Hà Tỉnh xả thải gây độc.
Vũng Áng trở thành khu kinh tế theo quyết định của Thủ Tướng CS vào tháng 4 năm 2006. Tổng diện tích là 227,81 km2, bao gồm 9 xã nằm trong huyện Kỳ Anh tỉnh Hà Tĩnh. Thời gian tỉnh Hà Tĩnh cho thuê đất của khu kinh tế Vũng Áng kéo dài 70 năm, là một dự tính nằm trong chiến lược của Trung Cộng. Đây là khu vực riêng của người Tàu, ngay cả chính quyền CSVN cũng không được xâm phạm. Công ty Gang Thép Formosa Hà Tĩnh thuộc Formosa Plastics Group của Đài Loan nhưng hầu bao (cổ phần) nắm số lượng lớn lại thuộc Trung Quốc, công ty nầy chiếm 33 km2 tại khu kinh tế Vũng Áng. Nhà máy luyện gang thép Formosa thiết lập đường ống thải chất cặn bã độc hại ra biển.
Như đã đề cập, thảm nạn cá chết mang hậu quả tai hại cho người dân các tỉnh miền Trung. Hình ảnh cá chết và những bài viết về trường hợp nầy phổ biến rộng rãi từ trong nước đến hải ngoại. Tác hại về môi trường rất khó lường vì tác hại lâu dài.
Trong thời gian gia, giới chức trách nhiệm thì lấp la lấp liếm, âm ớ hội tề… không đưa ra nguyên do mà theo giới quan sát thì do chất thải độc hại của Formosa.
Người dân ý thức được vấn đề đó nên biểu tình đòi bảo vệ mội trường, đòi xử phạt nhiêm minh tổ chức gây ra thảm họa thì bị công an, mật vụ… đàn áp thẳng tay! Đại biểu Quốc Hội phải đại diện tiếng nói người dân thì lại câm như hến.
Chủ tịch Quốc Hội chỉ biết cho cá ăn trong ao khi tiếp đón TT Obama mà không biết cá chết ven biển Đông trong 6 tuần lễ qua hay sao?
Cái dzụ Thị Hến Chủ Tịch Quốc Hội cho cá ăn trở thành trò cười cho bàng dân thiên hạ. Theo trang web của Dân Làm Báo:
“Sáng 23/5/2016, chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân rủ tổng thống Obama đến thăm ao cá “bác Hồ” và thực hiện “nghi thức” cho cá ăn.
Video cho thấy cảnh Obama từ tốn ném từng miếng thức ăn cho cá, xem đây như một thú vui tao nhã. Trái lại, bà Ngân mặc dù mặc bộ áo dài khá duyên dáng nhưng lại tỏ ra khá vội vã, tay bà vốc từng nắm thức ăn to tổ bố rồi quăng xuống ao, y hệt như cách cho heo ăn.
Có lẽ do sốt ruột vì phải “diễn” quá lâu, bà Ngân bèn cầm cả xô thức ăn mang đổ hết xuống ao, vừa nhanh gọn, lại đỡ rườm rà. Cũng may là bà không ném luôn cái xô vào đầu lũ cá đang loi nhoi dưới ao.
Khuôn mặt tổng thống Obama chỉ kịp ồ lên một cách ngạc nhiên trước "nghi thức" khá thô thiển của bà nữ chủ tịch quốc hội.
Chi tiết nhỏ nhưng cũng đủ cho thấy sự khác biệt lớn trong phong cách hành xử của hai vị lãnh đạo, một bên là do dân cử, còn một bên là đảng cử”.
Và, theo ghi nhận của Hồ Liệt Ngư (Danlambao) – “… Hình ảnh bà ủy viên bộ chính trị đảng cộng sản, kiêm chủ tịch đảng hội, cộc cằn thô lỗ, vốc từng nắm cá quăng xối xả xuống ao như quăng cám vào chuồng lợn, hất nguyên cái xô thức ăn xuống ao như đi đỗ bô, rồi vội vã ngoảy đít quay đi làm Obama chỉ kịp ồ một tiếng và vẫy tay chào lẹ đàn cá để theo kịp bà Ngân, đã làm cho cư dân mạng vừa cười ngất ngư vừa xấu hổ cho đất nước Việt Nam có một mụ cộng sản vô văn hóa, cục mịch như thế lại ngồi ngất ngưởng trên đầu và đại diện cho 90 triệu dân Việt trong cái gọi là Quốc Hội Việt Nam.
Có bạn đã bênh vực màn diễn cho “cá bác Hồ” đớp cám heo của đồng chí Kim Ngân rằng - đồng chí gái xuất thân từ ao cá tra Bến Tre, may mà đồng chí ấy đứng trên bờ ao quăng cám cho cá chứ đồng chí ấy diễn show theo kiểu nông dân Nam bộ, ngồi trên cầu lắt lẻo khó coi mà cho cá ăn thì Ồ-ba-ma có nước mà Ồ-chết-bỏ…”.
Thị Hến Kim Ngân không biết gì việc cho cá ăn, cá rất tạp ăn, người cho chỉ rải cho cá ăn từ từ, thức ăn cho cá có nhiều protéin, cá rất tham ăn, đớp nhiều quá sẽ bị đầy bụng. Có lẽ Thị Hến cùng bọn ăn hại đái nát nầy đớp nhiều quá nhưng không sao nên tưởng cá cũng như thế!
Trong khi đó thì TT Obama được “quân sư” hướng dẫn nghệ thuật cho cá ăn nên xử dụng tuyệt chiêu Mãn Thiên Hoa Vũ (mưa hoa đầy trời) mà Kim Dung mô tả trong Anh Hùng Xạ Điêu.
Đây là tuyệt chiêu phóng ám khí. Khi ra tay thì ám khi bay đầy trời, đối thủ hết thoát. Chiêu này xuất phát từ Tây Vực người xài chiêu này nhất thiết phải là nữ và điều kiện tiên quyết nhất nữa là phải xinh đẹp và thân hình "rực lửa" thì sử chiêu mới đạt đến độ vi diệu . "Hoa" ở đây cũng giống như một loại ám khí thông thường các cao thủ có nhiều chiêu giấu ám khí rất lợi hại. Ám khí có thể ngậm trong miệng giấu trong tay áo, trong binh khí... nói chung là càng bí ẩn kín đáo thì hiệu quả càng cao.
Tây Vực nổi tiếng về kỳ hoa dị thảo, độc trùng rắn rết.... tuỳ tiện chọn đại cũng đủ cả trăm loại để kết thành bộ Bách Hoa Y. Khi sử dụng chiêu này chỉ cần xoay người như bông vụ thì quần áo trên người cũng tự nhiên không cánh mà bay vào đối thủ.
Bắc Cái Hồng Thất Công dựa vào môn võ công nầy để sáng chế nhằm phá bầy rắn của Tây Độc Âu Dương Phong và dạy cho Hoàng Dung.
Tuyệt chiêu Mãn Thiên Hoa Vũ và Thiên Nữ Tán Hoa cũng tương tự như nhau nhưng khác nhau cách sử dụng. Có lẽ khi Ba Ếch gặp Thị Hến lúc hàn vi đang nuôi heo truyền cho tuyệt chiêu dùng xô cám hất vào máng cho heo ăn nên áp dụng chiêu thức nầy với cá nuôi trong ao…
Thị Hến Kim Ngân được giới truyền thông trong nước ca ngợi là “niềm hãnh diện cho phụ nữ Việt Nam” nhưng khi xuất hiện nơi ao cá thì hình ảnh nầy là điều sỉ nhục cho phụ nữ VN!
Thị Hến Chủ Tịch Quốc Hội ơi!. Cá chết là hiện tượng báo nguy cho Nghêu Sò Ốc Hến.
Trong đời thường, lão tôi tối kỵ và không thích nghe, đọc, huống hồ hạ bút khi đem nữ giới ra chế giễu và đả kích (có lẽ từ nhỏ cho đến khi trưởng thành, hình ảnh mẫu thân cao quý, thiêng liêng quá, như cây đại thụ nghìn năm nên ảnh hưởng và biến đổi quan niệm sống cho bản thân)… nhưng trường hợp Nguyễn Thị Kim Ngân là người quyền lực cao nhất nước và được giới truyền thông trong nước, đảng, nhà nước CS ca tụng tận mây xanh nên đành phá lệ đã “vi phạm” điều tối kỵ này. Thiện tai!
