AP - 22/7/1966 (Thứ Sáu). Sài Gòn, Việt Nam - Hôm nay một nhà sư Phật Giáo trẻ 24 tuổi, được cho là đã tự thiêu, báo với cảnh sát ông không tự tử mà ông nghĩ ai đấy cố giết ông.
Lời khai của nhà sư với cảnh sát, được kể lại một cách ngập ngừng và nhiều chỗ mơ hồ, dấy lên bao hoài nghi về vụ tự thiêu như tường thuật.
Sự kiện ly kỳ này đã xảy ra vào tối hôm qua ngay bên ngoài trung tâm văn hóa và thanh niên Phật Giáo nơi cuộc họp của các nhà lãnh đạo tôn giáo vừa kết thúc. Trí Quang, nhà lãnh đạo Phật Giáo tranh đấu mà đã tuyệt thực chống chính quyền từ ngày 8 tháng Sáu đến nay, mới vừa rời khỏi cuộc họp ấy.
Nhà sư bị bỏng rất nặng
Nhà sư trẻ này bị bỏng rất nặng. Sáng nay nhà chức trách ở bệnh viện đô thành Sài Gòn cho biết bệnh tình của ông đỡ hơn và họ hy vọng ông sẽ sống. Ban đầu tên ông được xác định là Quảng Tường, nhưng cảnh sát nói ông là Thích Quê Hồng, thuộc Chùa Linh Phước.
Tin đồn không kiểm chứng loan truyền rằng những nhà sư khác ném xăng lên người Quảng Tường rồi châm lửa-cho dù ông không ưng thuận.
Bác sĩ người Việt của ông ở bệnh viện Đô Thành nói rằng rõ ràng người ta đã ném xăng lên lưng nhà sư.
“Hoàn cảnh vụ này thật rất khó hiểu,” vị bác sĩ nói.
Hai nhà sư mặc áo cà sa khác kéo ông ra khỏi nền xi măng bốc cháy bên ngoài trụ sở, sau đấy họ cùng với hai người đứng xem lấy áo khoác dập tắt lửa và lột áo cà sa bị cháy của nhà sư ra. Ông được chở đến bệnh viện bằng tắc xi.
Lời kể của nhân chứng
Phạm Lộc, phóng viên hãng thông tấn United Press International, nói ông nghe tiếng rú thất thanh phát ra từ những thanh niên Phật tử bên ngoài trụ sở. Ông nói ông vội vàng chạy ra thì thấy nhà sư đang ngồi giữa những ngọn lửa bốc cao gần 3 mét.- “ngồi yên, chỉ có hai tay vẫy.”
Nhà sư nghe nói để lại bốn lá thư. Bản sao của các lá thư quay rô-nê-ô ngay lập tức được hai vị cao tăng và những người đứng xem phát cho các phóng viên.
Những lá thư này gởi đến các chức sắc lãnh đạo Phật Giáo, “mặt trận công dân của tất cả các tôn giáo”, đại sứ Henry Cabot Lodge, và thư chung gởi Thủ Tướng Nguyễn Cao Kỳ và Quốc Trưởng Nguyễn Văn Thiệu.
Thư gởi Lodge
Trích đoạn lá thư gởi Lodge:
“Tôi nghĩ Tổng Thống Johnson cố tình mưu toan tiêu diệt Phật tử và nước Việt Nam. Hành động như thế gây tổn hại đến Hoa Kỳ. Cho nên tôi tình nguyện tự thiêu-để cầu nguyện Tổng Thống Johnson từ bỏ âm mưu hủy diệt Phật Giáo và thay đổi chính sách của Hoa Kỳ tại Việt Nam.”
Nguồn:
Báo Chicago Tribune số ra ngày 22 tháng Bảy, 1966. Tựa đề của người dịch. Tựa đề nguyên tác “Monk Burned, But Says He Was Set Afire.”
Bản tiếng Việt:
