Lời người dịch: Trước đây tôi có dịch bài về cuộc gặp gỡ giữa Hồ Chí Minh và Ngô Đình Diệm đăng trên trang mạng Dân Làm Báo dưới tựa đề "Cuộc gặp lịch sử" của tác giả Francis X. Winters. Hôm nay tôi dịch bài báo mà có lẽ là bài báo đầu tiên nói về cuộc gặp này và qua đấy giúp độc giả hiểu thêm phần nào bối cảnh và chi tiết về sự kiện. Tôi chân thành cảm ơn Thư viện Quốc Hội Hoa Kỳ đã gởi cho tôi tài liệu đặc biệt này.
*
Trong suốt Đệ Nhị Thế Chiến và theo sau hậu quả của cuộc chiến, người Nhật, người Pháp và phe cộng sản của Hồ Chí Minh tất cả đều đánh lẫn nhau vì Đông Dương; tất cả họ đều muốn đạt được sự ủng hộ của Diệm người Quốc Gia nhưng ông từ chối tất cả bọn họ vì chẳng ai trong họ ủng hộ "nền độc lập thực sự."
Vào năm 1945, quân cộng sản của Hồ đánh vào dòng họ Ngô Đình phe Quốc Gia, cộng sản bất ngờ tấn công vào dinh thự của họ ở Huế và đốt cháy toàn bộ bộ sưu tập sách gồm 10.000 cuốn của Diệm. Cộng sản bắt Diệm; họ giam cầm người anh đáng kính của ông là Ngô Đình Khôi và chôn sống anh ông. Nhưng chỉ bốn tháng sau đó Hồ Chí Minh quyết định ông cần sự ủng hộ của nhiều người quốc gia thuần túy, cho nên đưa Diệm từ trong tù đến gặp ông.
Hồ nói với Diệm: "Ông hãy đến ở chung với tôi trong phủ."
Diệm: Ông giết anh tôi. Ông là tội phạm."
Hồ: Tôi chẳng biết gì về anh ông... Ông buồn phiền và tức giận. Ông hãy đến ở với tôi. Chúng ta phải cùng nhau đấu tranh chống Pháp.
Diệm: Tôi không tin ông hiểu tôi là loại người như thế nào. Ông hãy nhìn thẳng vào mặt tôi. Tôi có phải là người sợ hãi không?
Hồ: Không.
Diệm: Tốt. Vậy tôi đi ngay.
Hồ thả ông ra.
*
Nguồn:
Trích dịch từ bài báo với tựa đề tiếng Anh "The Beleaguered Man" của tạp chí Time, số 14, bộ 65, ra ngày 4 tháng Tư 1955. Tựa đề tiếng Việt của người dịch.
Bản tiếng Việt:
