Tôi vẫn nhớ như in sáng ngày 10/10/2016, khi đang cùng cô Nguyễn Thị Nay (mẹ của tù nhân chính trị Nguyễn Hữu Quốc Duy) đến trại tạm giam CA tỉnh Khánh Hoà làm rõ việc gia đình không được thăm gặp dù Duy đã bị kết án 3 năm tù. Ngày hôm đó tôi đã dùng Facebook để livestream phát biểu của cô Nay và việc công an cấm quay phim chụp ảnh vô lý. Đến giữa trưa, cô Nay ngồi viết đơn theo hướng dẫn của ông Trương Quang Tuyến, Đội trưởng Đội quản giáo Trại tạm giam. Tôi nhìn thấy hai xe hơi màu đen loại 8 chỗ chạy thảng vào cổng trại giam, và thiếu tá Phan Bình Dương xuất hiện vẫy tay “mời” tôi vào bên trong khu vực trại giam. Tôi được giải thích rằng Duy không được nhận đồ thăm nuôi vì Duy “đánh tù nhân khác”. Tuy nhiên việc này không đúng sự thật, Nguyễn Hữu Quốc Duy vì không muốn người ở chung với mình bị căng thẳng do công an trại giam tước đoạt quyền thăm gặp, viết giấy nhắn gửi đồ ăn ra cho gia đình nên mới tự nhận có xô xát. Và nhân cơ hội này, thượng uý Nguyễn Thọ Việt – Đội phó đội Quản giáo trại tạm giam đã trả thù cá nhân, tra tấn Duy bằng việc xịt hơi cay, không cho mặc áo, cùm chân suốt 20 ngày trong buồng kỷ luật.
Phan Bình Dương nói với tôi:
- “Mày đi theo anh, anh có chuyện muốn nói với mày. Vào đây làm việc một chút!”
Họ đưa tôi vào phòng họp trên lầu, khu vực làm hồ sơ giấy tờ của trại tạm giam. Vừa vào phòng, tôi bị 5, 6 công an quây kín, trong đó tôi vẫn nhớ mặt nữ công an Hà, và Điều tra viên Ngô Xuân Phong (người có nhiều ân oán với Trịnh Kim Tiến). Dương chìa lệnh Tạm giam ra trước mặt tôi, và đọc lệnh bắt theo điều 88 BLHS – “Tuyên truyền chống nhà nước CHXHCN VIệt Nam”. Còng bập vào tay tôi rất nhanh lẹ, túi xách tôi mang theo bên người công an giữ giùm (sau này tôi mới nhớ ra tôi bị mất 1 tờ 2 đô la, gần 60 Euro tiền lẻ khi họ làm biên bản tại nhà). Trên đường đưa tôi về lại trụ sở CA tỉnh Khánh Hoà sau khi đã lục tung nhà, Dương có hỏi tôi:
- Lần này mày nghĩ mày đi bao nhiêu năm hả Quỳnh?
Tôi bình thản trả lời:
- Mắc công bày binh bố trận, súng ống gậy gộc đầy đủ thế kia thì cũng nên kết án sao cho xứng chứ không để mất mặt anh ơi!
Tất cả cùng im lặng, không khí trong xe sượng ngắt! Chắc họ nghĩ tôi sợ!
Phan Bình Dương là người đưa tôi từ trụ sở CA tỉnh, số 80 Trần Phú về Trại tạm giam CA huyện Cam Lâm trong đêm 11/10/2016. Và trong suốt quá trình hỏi cung, Dương luôn xuất hiện trong những biên bản “chốt cung”.
Tôi nhớ tôi đã phản ánh với Dương rất nhiều chuyện mà tôi thấy trong trại giam:
1. Công an đánh người. Tên hai công an là Cao Văn Lâm và Nguyễn Quang Tuyên.
2. Công an ăn chặn thức ăn thăm nuôi của gia đình gửi cho tôi nhiều lần.
3. Đồ ăn của trại giam quá tệ.
4. Tôi tuyệt thực 7 ngày mà không ai lập biên bản hay đưa tôi đi kiểm tra sức khoẻ.
Phan Bình Dương nói rằng, tôi quá bao đồng, việc gì cũng nhúng tay vào. Từ chuyện chợ Đầm đến bãi rác Ninh Đa, từ Formosa cho đến Hoàng Sa – Trường Sa, từ bauxite Tây Nguyên cho đến chuyện của thiên hạ. Phan Bình Dương nhắc tôi hãy bớt tính chuyện bao đồng khi tôi đã ở trong trại giam. Ai bị làm sao hãy kệ, không liên quan đến tôi thì hãy coi như không thấy.
Phan Bình Dương là người rất khéo léo bởi luôn chọn lối làm việc “mềm nắn rắn buông”. Dương cũng vài lần thuyết phục tôi nên làm sao để mau chóng được tự do. Có tự do mới làm tiếp được những việc dang dở. Dương cũng nói với mẹ tôi chủ đích bắt tôi không phải là Dương mà là người khác. Tuy nhiên rất tiếc, mẹ tôi không như người khác, bà không bị những lời ngon ngọt ru tai. Mẹ tôi đã từng chỉ mặt gọi tên Phan Bình Dương ngay tại sân toà phúc thẩm, khi Dương bảo mẹ tôi không nên tin Luật sư Võ An Đôn về việc tôi không được dùng băng vệ sinh tại trại Cam Lâm.
Đó là sự thật! Tôi đã nói không chỉ một lần về việc này mà là vài lần với luật sư và cả với toà án.
Có lẽ Phan Bình Dương nghĩ tôi khờ, khi Dương nói gì tôi cũng ngồi im nghe không cãi. Thật ra tôi mệt sau nhiều năm làm việc với những người như Dương, và tôi cần ngồi im lắng nghe để ghi nhớ.
Một trong những điều Dương luôn nhắc đi nhắc lại với tôi là tôi sai rồi, khi lựa chọn có những người bạn ngoài xã hội “không được tốt đẹp”. Họ sẽ làm tôi bị ảnh hưởng, thế giới của tôi khác họ. Anh Dương đâu có ngờ có ngày tôi lại được nghe chính những người bạn đó kể lại, anh và Lê Quang Anh Văn, Ngô Xuân Phong đã “dụ cung”, “mớm cung” cho họ ra sao.
Dương và đồng bọn đã cố thuyết phục bạn bè tôi nghĩ rằng tôi “dụ dỗ” họ, và họ quá non nớt nên mới bị tôi gạt.
Có lẽ khi tôi bị tuyên án 10 năm, Dương không ngờ tôi có thể phanh phui thứ nghiệp vụ dối trá của anh và đồng bọn trước công luận nhanh như vậy.
Dương cho người đọc cho tôi nghe Bản Tuyên ngôn nhậm chức của Tổng thống Mỹ vào tháng 3/2017 và nhắc khéo tôi rằng: Hoa Kỳ đã thay đổi chính sách, họ chỉ tập trung xây dựng nước Mỹ chứ không quan tâm đến nhân quyền nữa. Tôi rồi sẽ chìm vào quên lãng!
Kinh nghiệm cho tôi hay nên hiểu ngược lại những gì công an nói nên tôi nhướng mắt lên ngồi nghe mà trong bụng cười thầm.
Và sự thật là cuối tháng 6/2017, lần đầu được gặp luật sư, anh Võ An Đôn đã khẳng khái nói trước máy quay phim với tôi: "Em ơi, họ nói xạo đó! Em đừng tin công an! Em được bà Đệ nhất phu nhân nước Mỹ trao giải Phụ nữ can đảm năm 2017..". Luật sư Nguyễn Hà Luân thì điềm tĩnh hơn, anh chậm rãi thông báo cho tôi biết tôi được Bộ Ngoại giao một quốc gia văn minh vinh danh bên ngoài lãnh thổ Việt Nam. Tôi nhìn các luật sư của mình mỉm cười.
Phan Bình Dương có nói với tôi vài lần rằng bên Mỹ không ai đi nhà thờ, xây nhà thờ cho to cho đẹp đâu có ai đi. Hôm nay, nhân dịp lễ Giáng Sinh đầu tiên trên đất Mỹ tôi muốn nhắn với anh Dương rằng anh sai rồi, Dương ơi!
Ở Mỹ, người ta đi lễ đông chẳng kém Việt Nam! Và chính đức tin đã dẫn dắt con người ta qua khỏi cô đơn, sợ hãi và giữ cho người ta đi đúng đường!
Nước Mỹ dù không phải là thiên đường nhưng rõ ràng nó cũng chẳng như anh nói với tôi.
Anh sai rồi, Dương ơi! Từ năm 2009 đến nay, tôi chưa bao giờ thấy lập luận của anh đúng khi so sánh với thực tế xã hội. Và tôi cũng muốn anh biết rằng, tôi không cãi lại không phải vì tôi đồng ý với anh, mà là vì tôi đã đi qua thời trẻ trâu muốn chứng minh lý lẽ với anh và đồng bọn.
Không thể xây dựng niềm tin của người dân như tôi bằng sự dối trá và gông cùm, Dương ơi!
* Cám ơn bạn L. đã gửi hình của "đồng chí" Dương cho Quỳnh.
