Một người bạn Việt đã rời quê hương nhiều năm lần này trở về thăm nhà trong dịp Tết, kết hợp đi thăm viếng đó đây từ Huế, Đà Nẵng Sài Gòn và đến tận Sa Đéc. Dưới đây là những gì người bạn tôi quan sát và ghi lại. Đây là những điều ghi chép trung thực rất đáng được chúng ta, người Việt trong nước và các nơi, đọc qua. Xin giới thiệu đến bà con gần xa.
Nguyễn Hùng
Ngày 12/02/2014
Lá thư tiếng Anh (xin xem bản tiếng Việt ở phần dưới):
A few footnotes during the short trip back to our home land, January 2014
We spent 3 weeks travelling through Danang, Hue, Saigon, and the Mekong Delta. Our observation is mixed, and it takes keen eyes, conversation with people of local knowledge, to partially understand the situation. Following are some cases:
1.We stayed 1 night at a resort in Phu Loc, just north of Hai Van pass. The resort is fantastic, with impeccable facility and service. We ran into a girl just returned from NZ. She made $150 a month, from sunrise to sunset, 5 days a week. She was not happy, but considered lucky to have a job. The resort is less than 20% occupied, and currently losing money.
2. We stayed 2 nights at Morin hotel in Hue. Again, the hotel is fantastic. Our lady friend with 4 year College Degree, makes $150 a month. She will soon retire at 55 years old, no pension. Yet, one night, a party organized for roughly 40 "young potential business leaders" was held on the 3rd floor. I never seen so many 15 years old Chivas Regal bottles at 1 place. More than one for each guess. It did not look right.
3. We travelled for 7 days through the Delta. The further away from Sai Gon, the poorer people, the shorter, the thinner. They are painful sights. We drove through Sadec, a more prosperous area. It was 26 Tet, farms were still full of flowers and waiting for traders who have yet showed up. Beautiful sight but disastrous for the farmers. One thing that always stands out: the imposing buildings of office of communist party at District level, Provincial level, buildings of Local governments, are everywhere. The schools are quite smaller, and the hospitals are nowhere to be seen.
4. On 29 Tet, we walked through streets and parks in Sai Gon, beautifully decorated with flowers. Lots of people strolled along, admired the flowers, yet we did not see many people bought flowers. I hate to think of what will be facing those people who had invested money and efforts to bring the flowers from the delta to Sai Gon. The same thing happened in Can Tho, only flower viewers, no buyers.
5. We went to Dai Nam Park, a huge project in Binh Duong. You've got to see to believe. It is kind of Disney land, combined with zoo, resorts, castles, temples. It’s a huge place, 450 Ha. I hate to figure out the total cost. Yet, we (total of 4 soles) were the only visitors of the moment. I was told that the banks practically own the project, with no prospect of any interest payment.
6. We talked to our relatives who are in business. As long as your business does not rely on the bank, you will be OK. If you are working for foreign owned companies, like the engineers mentioned by my friend, you are also OK, and the same applies if you are government officials. If you rely on the bank loans, like farming, import business, serve the general public, or real estate, then the chance that you are in bad shape is real. One of our relatives is doing OK, as he is exporting rubber with no bank loan. The others have shut down the bicycle factory, as they cannot afford the loan interest.
7. In Sai Gon, we passed by many empty high rise buildings. These are the culprits of the current problems. As long as the loans on real estate are not re-paid, then the banks are sick, and have to jack up the interest on other loans. This suffocates the whole economy. I have yet talked to a person who believes that VN has hit the bottom.
I think Viet Nam is in really very bad shape and no one seems to know the solution. Thinking that Viet Nam is already on the way up, I think it is a kind of delusion.
February 2014
Bản lược dịch tiếng Việt:
Một vài điều ghi lại trong chuyến đi ngắn trở lại thăm quê hương của chúng tôi, tháng Một năm 2014
Chúng tôi đã dành 3 tuần đi du lịch qua các thành phố Đà Nẵng, Huế, Sài Gòn, và vùng đồng bằng sông Cửu Long. Quan sát của chúng tôi là hỗn hợp, và phải với đôi mắt quan tâm, trò chuyện với người dân rành tình hình tại địa phương, để hiểu một phần tình hình của đất nước hiện nay. Sau đây là một số điều ghi nhận được:
1. Chúng tôi ở lại 1 đêm tại một khu nghỉ mát ở Phú Lộc, phía bắc đèo Hải Vân. Khu nghỉ mát này là tuyệt vời, với cơ sở hoàn hảo và dịch vụ chu đáo. Chúng tôi đã gặp một cô gái vừa trở về từ New Zealand. Cô trả lương với mức $150 US một tháng, cô làm việc từ sáng sớm đến hoàng hôn, 5 ngày một tuần. Cô ấy không thích thú, nhưng được coi là may mắn có được một công việc. Khu nghỉ mát này chỉ có được là dưới 20% số lượng khách dự trù, và hiện đang lỗ.
2. Chúng tôi ở lại 2 đêm tại khách sạn Morin ở Huế. Một lần nữa, khách sạn thì tuyệt vời. Cô bạn của chúng tôi có trình độ đại học 4 năm, làm việc tại đây với mức lương $150 US một tháng. Cô sắp sữa nghỉ hưu khi được 55 tuổi, không có lương hưu. Tuy nhiên, có một đêm tại nơi này, một bữa tiệc tổ chức cho khoảng 40 "nhà lãnh đạo kinh doanh trẻ có tiềm năng" đã được tổ chức trên tầng 3. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy rất nhiều chai Chivas Regal 15 tuổi thọ hiện diện tại 1 nơi. Hơn 1 chai cho mỗi khách mời. Nhìn vào thấy không phải sao ấy.
3. Chúng tôi đi du lịch 7 ngày qua vùng đồng bằng song Cữu Long. Càng xa Sài Gòn, người dân nghèo hơn, lùn hơn, ốm hơn. Họ là dấu hiệu làm tôi đau lòng. Chúng tôi lái xe qua Sa Đéc, một khu vực thịnh vượng hơn. Đó là ngày 26 Tết, các trang trại vẫn còn đầy ấp hoa và chờ đợi thương nhân nhưng họ vẫn chưa xuất hiện. Cảnh thì đẹp nhưng tai hại cho người nông dân. Một điều mà luôn luôn bắt mắt tại khắp mọi nơi: các tòa nhà đồ sộ dùng làm văn phòng của đảng cộng sản ở cấp huyện, cấp tỉnh, các tòa nhà của chính quyền địa phương. Các trường họ thì khá nhỏ, và các bệnh viện thì không tìm thấy ở đâu.
4. Ngày 29 Tết, chúng tôi đi dạo các đường phố và công viên ở Sài Gòn, trang trí đẹp mắt với hoa. Rất nhiều người tản bộ dọc theo để chiêm ngưỡng những bông hoa đủ loại, nhưng chúng tôi không thấy nhiều người mua hoa. Tôi ghét phải nghĩ về những gì mà những người đã đầu tư tiền bạc và nỗ lực để mang lại đây những bông hoa từ vùng đồng bằng đến Sài Gòn sẽ phải đối mặt. Điều tương tự như vậy cũng xảy ra tại Cần Thơ, chỉ có người xem hoa, không có người mua.
5. Chúng tôi đến Công viên Đại Nam, một dự án lớn tại Bình Dương. Bạn phải đến đó mới tin những gì bạn thấy tận mắt. Nơi đây tương tự như công viên Disney, kết hợp với sở thú, khu du lịch, lâu đài, đền thờ. Một địa điểm rất lớn, 450 Mẫu. Tôi ghét phải tìm ra tổng số tiền chi phí xây khu công viên này. Tuy nhiên, chì có chúng tôi (tổng cộng 4 bàn chân ) là những du khách tại thời điểm này. Tôi đã được nói rằng các ngân hàng mới thực tế sở hữu chủ của dự án, chù đầu tư không còn khả năng ngay cà chỉ trả tiền lời ngân hàng.
6. Chúng tôi đã nói chuyện với người thân của chúng tôi những người đang kinh doanh. Miễn là doanh nghiệp của bạn không phụ thuộc vào ngân hàng, bạn sẽ được an toàn. Nếu bạn đang làm việc cho các công ty nước ngoài, như các kỹ sư được đề cập bởi người bạn của tôi, bạn cũng sống được, và cũng được nếu bạn là quan chức chính phủ. Nếu bạn kinh doanh làm ăn dựa vào các khoản tiền vay ngân hàng, như làm nông nghiệp, kinh doanh nhập khẩu, phục vụ công chúng, hoặc bất động sản, khả năng bạn đối diện với tình trạng xấu và khó khan là có thật. Một trong những người thân của chúng tôi làm ăn được, xuất khẩu cao su nhưng không có tài khoản vay ngân hàng. Một người khác đã phải đóng cửa cơ xưởng sản xuất xe đạp, khi họ không có khả năng trả tiền lời cho khoản tiền vay ngân hàng.
7. Ở Sài Gòn, chúng tôi đi ngang qua nhiều tòa nhà cao tầng trống rổng. Đây là những thủ phạm của vấn đề khó khăn kinh tế hiện tại. Chừng nào mà các khoản tiền vay cho dự án xây cất bất động sản không được trả lại thì các ngân hàng sẽ bị bệnh theo, và họ phải tăng mức lãi suất cho các loại vay khác đề bù vào. Vấn đề này kéo theo việc bóp chết toàn bộ nền kinh tế của cả nước. Tôi vẫn chưa nói chuyện được với một người nào trong nước tin rằng kinh tế Viêt Nam đã chạm đáy.
Tôi nghĩ rằng Việt Nam đang trong hoàn cảnh thực sự rất xấu và không ai biết được giải pháp nào để cứu nó. Ai đó nghĩ rằng Việt Nam đang trên đường đi lên, tôi nghĩ rằng đó là một ảo tưởng.
Tháng Hai 2014
Nguyễn Hùng
