Đặng Huy Văn (Danlambao) - Nhân ngày 27/7/2017, tôi lại về thăm quê hương xã Thạch Lâm, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh để thắp nén nhang lên phần mộ của em trai liệt sĩ Đặng Hồng Ân yêu quý của tôi đã hi sinh năm 1967, tròn 50 năm tại tuyến lửa Quảng Bình.
Thuở nhỏ, tôi và em trai tôi thường được ông nội dẫn lên Chùa Tịnh Lâm để học kinh kệ và thắp hương tại chùa. Nhưng sau CCRĐ, sư trụ trì của Chùa Tịnh đã bị đuổi đi, sau nghe nói đã bị đội CCRĐ bắt giam và đã chết trong tù. Cũng từ ngày đó, chính quyền xã đã cho dân tự do đập tượng phá chùa. Hàng trăm bức tượng đồng đen đã bị đánh cắp. Hai pho tượng Ông Thiện và Ông Ác cao tới trần nhà cũng đã bị đập nát. Tháng 8 năm 1964, trước khi tôi rời quê để ra Hà Nội học đại học, Chùa Tịnh Lâm chỉ còn lại cái chuông đồng cổ và cái xác Chùa mái ngói đã nghiêng xuống đổ về phía sân Chùa. Cho đến năm 1975 thì Chùa Tịnh Lâm cơ bản chỉ còn lại cái xác đổ nát không còn ai lai vãng.
Sau năm 1990, rất nhiều đồng bào Phật Tử ở Miền Nam ra xin phép địa phương tu bổ lại Chùa nhiều lần nhưng đều bị chính quyền xã, huyện, tỉnh từ chối. Năm 2008, một doanh nhân đã bỏ tiền túi đút lót các cấp chính quyền từ tỉnh đến huyện xã nên mới được phép tu bổ lại Chùa Tịnh Lâm. Sau đó doanh nhân này đã bỏ tiền vốn và kêu gọi quên góp tiền từ các Phật tử quê hương đang làm việc tại Sài Gòn, Hà Nội và khắp nơi trong cả nước được hàng trăm triệu nên mới xây dựng lại được Chùa như ngày hôm nay.
Nhớ thương người em trai đã hi sinh trong cuộc chiến huynh đệ tương tàn và xót xa cho thân phận của Sư Trù Trì Chùa Tịnh Lâm đã bị chết oan khuất trong CCRĐ, tôi xin đăng lại ở đây một bài thơ tôi đã viết vào tháng 9 năm 1963 khi tôi đã cùng em trai Đặng Hồng Ân của tôi lên vãn cảnh Chùa vào đêm Rằm Tháng Bảy năm Quý Mão xa xôi ấy.
Chuông nguyện hồn ai?
(Mến tặng bà con phật tử chùa Tịnh Lâm, Thạch Hà, Hà Tĩnh)
Lên thăm Chùa Tịnh đêm thanh vắng
Trăng sáng ngày rằm chiếu thảnh thơi
Chuông chùa đã biết bao năm lặng
Và giữa đêm trăng vắng bóng người!
Lên thăm chùa cổ của quê hương
Hồn Tịnh Lâm đây vạn vấn vương
Ta mến yêu người nên mến Phật
Cõi lòng man mác nhớ cùng thương!
Lên thăm chùa Tịnh nhớ người xây
Nhớ tổ tiên xa triệu triệu ngày
Gom góp từng dòng mồ hôi đổ
Đúc thành nền cổ vạn bàn tay
Chùa Tịnh ơi mái hiên ngói đổ
Nơi Phật Đường tượng cổ chẳng còn nguyên!
Chùa Tịnh ơi mái hiên ngói đổ
Giữa đêm rằm sáng quắc ánh trăng xuyên...
Thăm chùa cổ như thăm người cũ
Mái ngói sẫm màu là tóc mẹ dịu hiền
Tường rêu bá, áo bà xưa nhung nhớ
Lá bàng xanh là nhựa sống thanh niên
Cho phải xa quê mấy muôn ngày
Nhớ hoài Chùa Tịnh một đêm nay
Ngự đỉnh Rú Trò trăng soi bóng
Tưởng mình lạc giữa chốn bồng lai!
Mấy chục năm xa, giờ thăm lại
Chùa xưa ngói mới đón sư thầy
Phật tử muôn phương về dựng tượng
Chuông chùa khắc khoải nguyện hồn ai?
Chùa Tịnh Lâm, 1963 - 2017
