Việt Nam 2017/2018
VNCH-Ngọc Trương (Danlambao) dịch - Những hạn chế độc đoán về quyền tự do ngôn luận, lập hội và hội họp ôn hòa vẫn tiếp tục. Gia tăng đàn áp những ai bất đồng chính kiến, khiến nhiều nhà hoạt động phải rời bỏ đất nước.
Các nhà bảo vệ nhân quyền, các nhà vận động chính trị ôn hòa và các tín đồ tôn giáo là đối tượng bị xâm phạm nhân quyền, bao gồm việc bị giam giữ độc đoán, truy tố về an ninh quốc gia và các cáo buộc mơ hồ trong các vụ xét xử không công bằng và bị giam giữ lâu dài.
Các nhà hoạt động nổi bật bị hạn chế đi lại, bị theo dõi, quấy rối và tấn công thô bạo. Tù nhân lương tâm bị tra tấn và ngược đãi. Có báo cáo về những cái chết khả nghi khi bị cảnh sát giam giữ, án tử hình vẫn còn.
Bối cảnh
Hàng chục nhân viên chính phủ bị bắt và truy tố trong chiến dịch chống tham nhũng, gồm cả những người giữ chức vụ của chính phủ và Đảng Cộng sản Việt Nam. Một số bị kết án tử hình vì tội biển thủ.
Trong tháng 7, nhân viên an ninh quốc gia bắt cóc một cựu thương gia và viên chức chính phủ trong khi người này đang xin tỵ nạn ở Đức, buộc ông ta trở về Việt Nam để xét xử tội biển thủ và sai phạm quản trị kinh tế; giới cầm quyền Việt Nam cho rằng ông ta tự nguyện trở về.
Trong việc lượng định hồ sơ nhân quyền của Việt Nam theo quy tắc UPR của LHQ, chính phủ tuyên bố vào tháng Hai đã áp dụng 129 trong tổng số 182 khuyến cáo đã đưa ra khi duyệt lại năm 2014.
Không thấy sửa đổi từ ngữ mơ hồ trong luật an ninh quốc gia dùng chống lại các nhà bất đồng chính kiến ôn hòa, giúp luật này phù hợp với luật pháp và tiêu chuẩn quốc tế.
Việt Nam đã tổ chức cuộc họp của diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) trong năm, bao gồm hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo trong tháng 11.
Đàn áp bất đồng quan điểm
Gia tăng đàn áp tự do ngôn luận và những ai chỉ trích các hành động, chính sách của chính phủ khiến số các nhà hoạt động ôn hòa phải rời bỏ đất nước tăng lên. Ít nhất 29 nhà hoạt động đã bị bắt giữ trong năm, một số khác ẩn trốn sau khi lệnh bắt giữ được ban hành.
Hầu hết họ bị quy tội theo những điều khoản mơ hồ trong phần an ninh quốc gia của Bộ Hình luật 1999, hoặc bị bắt giữ với những cáo buộc giả tạo khác.
Mục tiêu nhắm vào những người viết blog, các nhà hoạt động vì dân chủ, cũng như các nhà hoạt động xã hội và môi trường đang vận động sau vụ Formosa Plastics thải chất độc năm 2016, giết chết hàng tấn cá và phá hủy sinh kế của hàng ngàn người.
Ít nhất có 5 hội viên của Hội Anh Em Dân Chủ đã bị bắt giữa tháng 7 và tháng 12, tổ chức độc lập này do luật sư nhân quyền và tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Đài đồng sáng lập.
Họ bị quy tội theo Điều 79 (các hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân) hình phạt tù chung thân hoặc tử hình. Một số là những tù nhân lương tâm trước đây.
Tháng 8 vừa qua, Nguyễn Văn Đài và cộng sự Lê Thu Hà, bị biệt giam từ khi bị bắt vào tháng 12 năm 2015, bị truy tố thêm về hành vi "tuyên truyền chống nhà nước" theo Điều 88.
Ít nhất 98 tù nhân lương tâm đã bị giam giữ hoặc cầm tù, nhiều hơn so với các năm trước dù có một số đã mãn án. Họ là các blogger, các nhà bảo vệ nhân quyền về đề đất đai và lao động, các nhà hoạt động chính trị, các tín đồ tôn giáo và các thành viên của các nhóm chủng tộc thiểu số.
Nhà cầm quyền chỉ thả tù nhân lương tâm sớm khi họ chịu lưu vong ra khỏi xứ. Đặng Xuân Diệu, nhà hoạt động xã hội Công giáo và blogger bị bắt năm 2011, được trả tự do vào tháng Giêng sau khi thọ án sáu năm cho bản án 13 năm tù. Ngay lập tức, ông được đưa ra khỏi xứ và lưu vong tại Pháp.
Tháng 7, Mục sư Nguyễn Công Chính được thả ra sớm bốn năm, trước khi kết thúc án 11 năm tù, lập tức lưu vong tại Mỹ. Cả hai đều bị tra tấn, ngược đãi trong khi giam cầm.
Xét xử các nhà bất đồng chính kiến thường không công bằng theo tiêu chuẩn quốc tế; thiếu sót quyền bào chữa cũng như phủ nhận - được suy đoán là vô tội (cho tới khi chứng minh là có tội).
Nhà bảo vệ nhân quyền và blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, còn được gọi là Mẹ Nấm, bị kết án 10 năm tù vì "tuyên truyền" (Điều 88) vào tháng Sáu. Với cùng một tội như thế, nhà hoạt động lãnh vực lao động và đất đai Trần Thị Nga lãnh án 9 năm tù, bị quản thúc tại gia 5 năm sau khi được thả vào ngày 2 tháng 7.
Tháng 10, chỉ sau vài giờ xét xử, sinh viên Phan Kim Khánh bị kết án sáu năm tù và bốn năm bị quản thúc tại gia sau khi được thả, cũng theo Điều 88. Anh từng chỉ trích tham nhũng và thiếu tự do ngôn luận ở Việt Nam trên blog và truyền thông xã hội.
Anh cũng bị cáo buộc - tiếp xúc với "những kẻ phản động" ở ngoại quốc.
Trong tháng 5, chính quyền truất quyền công dân Việt Nam của cựu tù nhân lương tâm Phạm Minh Hoàng, đảng viên Việt Tân - một nhóm ở ngoại quốc vận động ôn hòa cho dân chủ ở Việt Nam.
Ông bị trục xuất sang Pháp vào tháng 6.
Tra tấn và các hành vi ngược đãi
Những người hoạt động ôn hòa tiếp tục báo cáo bị tra tấn và ngược đãi, bao gồm đánh đập và các cuộc tấn công do các cá nhân được cho là hành động thông đồng với cảnh sát an ninh ra tay.
Vào tháng 9, báo cáo sơ khởi của Việt Nam việc thực hiện Công ước chống Tra tấn của LHQ, được thông qua hồi tháng 11 năm 2014, thừa nhận những thách thức và khó khăn do "một khuôn khổ pháp lý không đầy đủ về nhân quyền", trong số nhiều lý do khác.
Những tù nhân lương tâm thường bị biệt giam trong thời kỳ bi giam cầm trước khi ra tòa, có khi kéo dài đến hai năm. Họ không được điều trị y tế và chuyển đến nhà giam cách xa gia đình.
Nguyễn Bắc Truyển, người bảo vệ nhân quyền bị bắt giữ bí mật trong tháng 7, ba tuần sau gia đình mới biết ông ở nơi nào. Ông bị biệt giam, không cho thuốc men dù đã có bịnh từ trước.
Không cho điều trị y tế dùng để buộc các tù nhân lương tâm phải "thú tội".
Nhà hoạt động Đinh Nguyễn Kha, bị án 6 năm tù giam vì phân phát truyền đơn phản đối Việt Nam trước các yêu sách lãnh thổ của Trung cộng, đã bị từ chối điều trị theo sau một cuộc giải phẫu.
Nhà hoạt động Phật giáo Hòa Hảo về chủ quyền đất đai Trần Thị Thúy tiếp tục bị từ chối điều trị về tình trạng sức khỏe nghiêm trọng từ tháng 4 năm 2015.
Tự do tụ họp.
Giới cầm quyền không cần thiết phải dùng võ lực, hoặc sử dụng võ lực quá đáng để giải tán và ngăn chặn các cuộc tụ họp, phản kháng ôn hòa, đặc biệt vụ tràn dầu Formosa tháng 4 năm 2016.
Trong tháng hai, cảnh sát và những người mặc thường phục tấn công khoảng 700 người Công giáo phản đối ôn hòa, tập họp ở tỉnh Nghệ An trước khi tuần hành trình bày khiếu nại pháp lý đối với Formosa Plastics.
Một số cá nhân bị thương phải điều trị tại bệnh viện, số khác bị bắt.
Chết trong lúc tạm giữ
Những cái chết đáng nghi ngờ trong khi bị cảnh sát tạm giữ vẫn tiếp tục được báo cáo. Hồi tháng Năm, Nguyễn Hữu Tấn, Phật giáo Hòa Hảo chết sau khi bị bắt. Cảnh sát cho rằng do tự tử, nhưng cha ông nầy nói rằng các thương tích trên cơ thể cho thấy ông bị tra tấn trước khi bị giết chết.
Nguyễn Hữu Tấn
Án tử hình
Báo cáo của Bộ Công an công bố vào tháng 2 cho biết án tử hình vẫn được áp dụng, từ giữa tháng 8 năm 2013 và tháng 6 năm 2016, trung bình hành hình 147 lần/ năm.
Báo cáo nói rằng sẽ xây thêm 5 trung tâm tiêm thuốc độc cho tử tội.
Chỉ có một vụ hành hình được các phương tiện truyền thông thông báo chính thức cho năm 2017, nhưng nhiều người cho rằng có nhiều vụ hành hình đã xảy ra.
Án tử hình giáng xuống các tội phạm ma túy và biển thủ.
2018.02.23
