Nguyễn Tất Thịnh - Thủ trưởng A cùng vợ một lần về thăm quê, giữa mùa gặt, nên ông trưởng họ quý hóa nhân đó mà tặng cho một đôi Vịt bỏ trong cái lồng tre nhỏ trước khi họ trở về thành phố. Hai vợ chồng thủ trưởng xuýt xoa quý hóa nói lời cảm ơn cho phải lẽ, người lái xe cẩn thận bỏ sau cốp xe hơi hé mở để cho nó thở được khi đi đường.
Vào Thành phố, muốn ghé qua cơ quan có chút việc trước khi về nhà, họ chẳng nhớ đến đôi vịt đó nữa nhưng anh lái xe cẩn thận lấy ra và nhắc. Vợ thủ trưởng không thèm để mắt đến, còn thủ trưởng hơi ái ngại chưa biết nên xử lý thế nào thì anh nhân viên (X) đã 4 năm làm hợp đồng, nỗ lực trầy trật mà vẫn chưa được vào biên chế, đang trực cơ quan ra đón, chờ đợi vợ chồng thủ trưởng sai bảo. Tiện thể, thủ trưởng bâng quơ : nhờ cậu nuôi giúp tôi hai con vịt này nhé, rồi bước vào phòng làm việc của mình.
Chuyện qua đi chả có chút gì khiến vợ chồng thủ trưởng (A) phải nhớ. 32 ngày sau, anh nhân viên kia mang đến nhà thủ trưởng một túi xách đựng trong có 30 quả trứng, từng quả lót trong miếng nhựa xốp nhỏ trắng đẹp như siêu thị vẫn lót cho những quả táo Mỹ vậy. Anh cung kính : dạ thưa anh chị đây là số trứng do một con Vịt cái trong số 2 con Vịt anh chị gửi em nuôi lần trước đẻ đấy ạ. Em đã làm phiền xin phép được về ạ. Sau khi anh nhân viên hợp đồng về, vợ thủ trưởng cảm kích : cái cậu (X) này đến là cẩn thận chu đáo, chả mang đến cũng không sao, mới lại có một tháng đưa đến 20 quả thì cũng đã là được cũng ko ai nỡ nói sao, đằng này là đúng 30 quả. Thực thà thế cũng hơi hiếm có bây giờ, lại lễ độ nữa. Từ việc nhỏ suy ra việc lớn ông ạ. Chẳng phải cơ quan cũng đang cần một nhân viên thủ kho chính thức hay sao ?
Quá ba tháng sau, dường như được thử thách bởi số trứng đem đến cuối tháng…anh (X) được bổ nhiệm vào vị trí mà vợ thủ thủ trưởng (A) gợi ý. (X) cảm động và cung kính cảm tạ, nhưng vẫn không quên nói về hai con Vịt và muốn tiếp tục xin được nuôi nó. Nhưng vợ thủ trưởng (A) như có ý tứ sâu sắc hơn nên nói : việc mới của chú sẽ bận hơn, có nhiều thứ chú phải giúp anh chăm hơn là nuôi hai cái con Vịt đó. Thủ trưởng (A) đang lướt qua tờ báo quan trọng nhất nước, nghe vậy e hèm buông một chỉ thị: chuyển cho cậu (Y) đang làm hợp đồng được 3 năm nuôi tiếp hai con Vịt í.
Chuyện như qua đi, nhưng vừa hết cuối tháng , (Y) đến nhà xin gặp vợ chồng thủ trưởng (A) với cái túi giấy to hơn, và từng quả trứng vẫn được xắp xếp đẹp cẩn thận trong đó, nói : thưa đây là 60 quả trứng do hai con Vịt đó đẻ ạ. Vợ thủ trưởng ngạc nhiên hỏi : chỉ có một con trong đó là Vịt cái thôi kia mà. (Y) người đứng tuy hơi khom nhưng ngước mắt lên lễ độ : kết quả đó chỉ vì cả hai con Vịt của thủ trưởng đều là Vịt Cái mà thôi ạ. Em xin về ạ.
Quay sang chồng, vợ thủ trưởng nheo mắt, nói qua kẽ răng : á à…không ngờ cái thằng (X) kia ! Gớm thật. Ông thấy nhân viên dưới quyền của ông chưa ? Trứng mà nó còn thế huống hồ làm thủ kho…Giời ơi… Thủ trưởng (A) buông tờ báo quan trọng nhất nước đang đọc dở, giọng trầm xuống như rút ra điều gì đó hệ trọng về lý luận lắm, ông thốt lên như nói với mình : nhân tri diện bất tri tâm! Nhưng dù sao vẫn thấy còn nhân viên tốt. Tuần sau ông ra quyết định quan trọng về nhân sự: (Y) thay (X), còn (X) chuyển xuống làm tạp vụ ! Hai con Vịt được chuyển cho (Z) nhân viên hợp đồng đang được năm thứ hai…
Hơn tháng sau, rồi qua đi được cả tuần, không thấy (Z) mang trứng đến…Vợ thủ trưởng (A) do bấy lâu quen nhận trứng cuối tháng, tuy chả là gì đâu, nhưng bây giờ trứng Vịt không thuần túy là trứng Vịt nữa rồi, nên bức bối tâm sự việc này với chồng, ngay sau khi hai vợ chồng đã xong việc đại sự: tại sao không thấy cái cậu (Z) đến đưa trứng là sao? Thủ trưởng đang quài tay sang với tờ báo quan trọng nhất nước định đọc, nghe vợ hỏi nên dừng, buông mục kỉnh, vẻ ngạc nhiên trên mặt giống như nghe vợ vừa thông tin cho một việc tổn thất lợi ích gì to lớn lắm í. Một lúc sau ông lẩm bẩm : thế hở ?! Có thật thế à ? á chà chà…rồi lấy tay vỗ vào vầng trán rộng vốn kinh qua bao nhiêu nghị sự phức tạp đây đó…
Hôm sau ông triệu (Z) lên hỏi việc làm cớ, rồi cuối cùng mặt ông hơi gườm xuống nhìn (Z), tạo ra một nụ cười nửa miệng, buông một câu hỏi nhẹ như ban phúc : thế hai con Vịt cái của tớ vẫn tốt đấy chứ ? (Z) cung kính thưa : Dạ thưa hai con Vịt đực đó thật tuyệt lắm đó thủ trưởng ạ… Hả ?! Thủ trưởng (A) nhỏm dậy khỏi ghế, hỏi đầy ngạc nhiên nhưng âm gằn lên cắt ngang lời (Z) định muốn nói tiếp, rồi ông từ từ ngồi xuống, quay mặt lên một khẩu hiệu tuyệt hay treo trên tường, bàn tay đặt trên tờ báo quan trọng nhất nước, gõ gõ ngón, đầu hơi gật gù, như phát hiện ra điều gì đó rất hệ trọng. (Z) vui vẻ tiếp : thưa nhưng tháng trước em đã kịp mua về cho hai Vịt Đực một đôi Vịt Cái rồi thủ trưởng ạ, kẻo nó phí hai Vịt đực kia đi. Hi hi…chẳng mấy chốc sẽ cơ man…Thủ trưởng yên tâm ạ…Em xin phép cáo lui ạ.
Thủ trưởng mung lung lắm. Lòng người bọn (X) (Y) đến mức này thì quá bất ổn cho xã tắc chứ chả chơi. Và ta không chắc được cái thằng (Z) là hạng người thế nào… Ngần ngừ một lát thủ trưởng quay số điện thoại về quê chuyện trò hỏi thăm ông trưởng họ. Thủ trưởng không lạ gì người nhà quê, thế nào ông trưởng họ í cũng hỏi về đôi Vịt cho mà xem ! Y rằng sau vài câu đôi hồi, ông trưởng họ hỏi : thế đôi vịt tôi biếu chú thím ăn đậm đà, được tiết không ha? Thủ trưởng trả lời giả lả, hỏi lồng vào: thế bác trưởng còn nhớ tặng em đôi Vịt đó là đực hay là cái không ? Hi, hi… Ông trưởng họ nói oang oang trong điện thoại : ôi giời là Vịt đực vừa trưởng thành chứ để chú thím về đánh tiết canh, xáo chút bún măng gọi là nhớ đển quà quê, còn Vịt cái thì tôi giữ để nuôi lấy trứng, chứ chú thím thiết gì, thời gian đâu mà nuôi để nó đẻ…
Ngay sau cuộc điện thoại xác tín đó, về tâm sự với vợ theo thông lệ và cho dân chủ. Vợ thủ trưởng (A) nói khít trong kẽ răng : lũ ấy nó ghê thật đấy, ông hãy quyết theo ý tôi mách đây để sau đó chúng còn nghĩ được việc gì nữa không. Hôm sau (Y) bị thuyên chuyển công tác nhận bàn giao công việc nuôi bọn Vịt đực và Vịt cái kia. Còn (Z) được bổ nhiệm thay vị trí thủ kho.
Nhiều tháng trôi đi, một hôm có thủ trưởng cấp trên trực tiếp đến cơ quan thanh tra, khảo sát. Ông này vốn nổi tiếng là người sâu sát, lấy việc nhỏ để đánh giá việc lớn, lấy cách người giải quyết việc để xem và dùng họ. Hơn nữa ông lại là cương quyết, không nể nang cán bộ bao giờ. Thủ trưởng lớn sau khi nghe báo cáo mọi bề, đề nghị được tham quan, nhìn ngó tận mắt đến cả các xó xỉnh của cơ quan… Ra phía đằng sau tòa nhà chính, nơi gần nhà bếp ăn…chao ôi thấy bao nhiêu là Vịt lớn Vịt nhỏ quàng quạc và chật tán tàn trong cái sân nhỏ trong cái khuôn viên vốn đã quá chật. Quá đỗi kinh ngạc, thủ trưởng lớn quắc mắt hỏi thủ tưởng (A) : đây là đâu? Sao lại toàn Vịt thế này?...Thủ trưởng (A) ấp úng : dạ cũng chỉ là từ đôi Vịt được biếu ban đầu thôi ạ…Thủ trưởng lớn hiểu vấn để, quay ra, giữa cả đoàn công tác, hướng về thủ trưởng nhỏ nói giõng rạc : tôi hôm nay đến đây cũng để xem có tiếp tục quy hoạch được anh thêm vài năm làm việc nữa không, nhưng thế này thì rõ là anh nên quay về quê nuôi Vịt thôi !
Về nhà buồn rầu tâm sự với vợ. Người vợ thủ trưởng rít lên khe khẽ : thật là chỉ vì hai con Vịt chết tiệt ! Tôi đã bảo mà : cứ mỗi lần về nhà quê thăm nom là y như rằng có cái gì đó nó ám vào vận mình kinh lắm!
Những ngày hôm sau, đàn Vịt bị giải thể. (Z) chuyển xuống làm tạp vụ ngày và đêm cùng (Y) và (X). Trong con mắt và suy nghĩ nhiều nguời của cơ quan điều đó dường như là một dấu hiệu báo một công cuộc tái cơ cấu tổ chức kinh động lắm sắp diễn ra! Chỉ thị khô khốc của thủ trưởng ban ra là làm thịt toàn bộ cho anh chị em liên hoan bữa trưa, nhưng trợ lý nói thủ trưởng mệt nên không xuống ăn cùng được…mọi người ngồi vào bàn ăn đầy đặn thịt Vịt mà cảm thấy như thời tiết trước bão. Thực ra trưa đó thủ trưởng (A) không ăn gì, ngả nằm trên đi văng trong phòng làm việc, tay cầm tờ báo quan trọng nhất nước nhưng gác trên trán, mắt chong chong…cảm thấy không có tâm thế đọc như mọi hôm !
