(New York) – Hôm nay, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu chính quyền Việt Nam cần thả ngay lập tức nhà vận động Phật giáo Hòa Hảo Nguyễn Văn Lía và hủy bỏ mọi cáo buộc đối với ông. Phiên xử ông Lía được dự kiến sẽ diễn ra vào buổi sáng ngày 13 tháng Chạp, 2011 tại Tòa án Nhân dân huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang.
Ông Nguyễn Văn Lía, 71 tuổi, là một tín đồ lâu năm của Phật giáo Hòa Hảo, một nhóm tôn giáo thường xuyên bị chính quyền đàn áp. Ông cũng là đồng tác giả của một số cuốn sách giảng về giáo lý Phật giáo Hòa Hảo. Ông bị khởi tố về tội vi phạm điều 258 bộ luật hình sự với tội danh “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước,” một tội danh mơ hồ nhưng có thể dẫn tới mức án lên tới bảy năm tù.
“Mọi dấu hiệu đều thể hiện có sự đàn áp tôn giáo trong vụ này,” ông Phil Robertson, Phó Giám đốc phụ trách châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói. “Ông Nguyễn Văn Lía được biết đến chủ yếu qua việc vận động cho tín ngưỡng Phật giáo Hòa Hảo và đưa vấn đề đàn áp nhóm tôn giáo này ra với các nhà ngoại giao nước ngoài. Những hành động này hoàn toàn được bảo hộ theo hiến pháp cũng như các nghĩa vụ về nhân quyền quốc tế của nhà nước Việt Nam.”
Ông bị bắt vào ngày 24 tháng Tư cùng với vợ, bà Trần Thị Bạc Lớn, theo một diễn biến có vẻ là một vụ vi phạm giao thông được dàn dựng trong khi họ đang trên đường tới dự đám giỗ của một đồng đạo Phật giáo Hòa Hảo. Đêm hôm đó, vợ ông được tha về, nhưng ông bị chính quyền giữ luôn từ thời điểm đó và không được gặp gia đình trong suốt năm tháng sau khi bị bắt.
Khi thăm nuôi ông vào ngày 30 tháng Mười Một, gia đình ông Nguyễn Văn Lía được biết ông bị khởi tố theo điều 258. Gia đình ông cũng công khai bày tỏ sự lo lắng nghiêm trọng về tình trạng suy sụp sức khỏe của ông. Ông bị cao huyết áp, khả năng thính giác hầu như mất hoàn toàn và có một số xương sườn bị gãy do các chấn thương cũ.
Nguyễn Văn Lía khẳng định rằng mình vô tội. Ông kể với gia đình rằng trong khi thẩm vấn, công an cố dọa nạt để ép ông nhận tội, và khi ông từ chối ký vào tài liệu do công an thảo trước, họ đã sử dụng vũ lực ấn ngón tay của ông vào tài liệu đó để lấy dấu tay.
“Giam giữ một người già cả và ốm yếu, chỉ có tội duy nhất là vận động một cách ôn hòa cho tín ngưỡng tôn giáo của mình là việc làm vô nhân đạo,” ông Robertson phát biểu. “Chính quyền Việt Nam cần trả tự do vô điều kiện và ngay lập tức cho ông Nguyễn Văn Lía, và để ông được điều trị y tế chu đáo.”
Năm 2003, ông Nguyễn Văn Lía bị kết án ba năm tù vì đã kỷ niệm ngày giỗ giáo chủ Phật giáo Hòa Hảo Huỳnh Phú Sổ, người không bao giờ trở về sau khi đi gặp các đại diện của đảng cộng sản vào năm 1947. Sau đó, mức án dành cho ông Lía được giảm xuống còn 18 tháng.
Nguyễn Văn Lía là thành viên tham gia vào một nhóm nhỏ tín đồ Phật giáo Hòa Hảo đi gặp phái đoàn của Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế của Hoa Kỳ vào tháng Năm năm 2009 tại Thành phố Hồ Chí Minh. Ông đã trình bày về sự đàn áp của chính quyền đối với các nhóm Phật giáo Hòa Hảo không được công nhận. Sau cuộc gặp, ông bị đặt dưới sự theo dõi gắt gao và liên tục bị công an địa phương huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang sách nhiễu. Vào tháng Chạp năm 2010, ông Nguyễn Văn Lía cùng với ba nhà vận động Phật giáo Hòa Hảo khác đến gặp đại diện của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ tại Lãnh sự quán Hoa Kỳ Thành phố Hồ Chí Minh. Bốn tháng sau đó ông bị bắt.
“Hoa Kỳ cần yêu cầu Việt Nam thả ngay lập tức ông Nguyễn Văn Lía, và chấm dứt việc trừng phạt các nhà vận động tôn giáo ôn hòa,” ông Robertson nói.
Các nhóm Phật giáo Hòa Hảo không được công nhận chính thức từ lâu đã trở thành mục tiêu đàn áp của chính quyền. Vào tháng Tám năm 2005, sau một vụ đàn áp nghiêm trọng, một tín đồ Phật giáo Hòa Hảo, ông Trần Văn Út đã chết trong khi tự thiêu để phản đối chính quyền. Có ít nhất 13 nhà vận động Phật giáo Hòa Hảo khác đang bị ngồi tù với các mức án nặng. Vụ bắt bớ gần đây nhất xảy ra vào ngày mồng 2 tháng Bảy năm 2011, là vụ công an tỉnh Đồng Tháp bắt nhà vận động Phật giáo Hòa Hảo Trần Hoài Ân sau khi ông đi thăm các tù nhân Phật giáo Hòa Hảo về. Trần Hoài Ân cũng là một trong số bốn nhà vận động Phật giáo Hòa Hảo đã đến gặp các nhà ngoại giao Hoa Kỳ vào tháng Chạp năm 2010.
Phật giáo Hòa Hảo là một dòng tu do Huỳnh Phú Sổ sáng lập vào năm 1939 tại miền Tây đồng bằng sông Cửu Long. Một số tín đồ Hòa Hảo đã chống lại chính quyền Việt Nam Cộng hòa vào giữa thập niên 1950, đồng thời chống cả du kích cộng sản trong cuộc chiến tranh Việt Nam. Sau năm 1975, Phật giáo Hòa Hảo không được nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam công nhận là một tôn giáo chính thức. Một phái của Giáo hội Phật giáo Hòa Hảo chấp nhận sự kiểm soát của chính quyền và được công nhận vào năm 1999. Nhưng các nhóm, phái khác của Phật giáo Hòa Hảo vẫn như nước với lửa với chính quyền.
“Ở Việt Nam, việc đàn áp các nhóm tôn giáo không được chính quyền công nhận, trong đó có Phật giáo Hòa Hảo, là có hệ thống và hết sức nghiêm trọng,” ông Roberson nói. “Hoa Kỳ và các quốc gia khác cần công khai bày tỏ quan ngại về thành tích đáng tiếc của Việt Nam về tự do tôn giáo, coi vấn đề này là ưu tiên hàng đầu trong mọi giao dịch với chính quyền Hà Nội.”
Muốn biết thêm các báo cáo về Việt Nam của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, xem:
Để biết thêm thông tin, xin liên hệ:
Ở Bangkok, Phil Robertson (tiếng Anh, tiếng Thái): +66-85-060-8406 (di động); hoặc robertp@hrw.org
Ở Washington, DC, John Sifton (tiếng Anh): +1-646-479-2499 (di động); hoặc siftonj@hrw.org
Ở London, Brad Adams (tiếng Anh): +44-7908-728-333 (di động); hoặc adamsb@hrw.org
Thông báo gửi đến Dân Làm Báo
