Phóng viên: Thưa đồng chí Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, đến hôm nay vẫn tồn tại một thực trạng thế này: trước Đổi mới dân ta còn dùng báo Nhân Dân để gói hàng và làm giấy chùi ở nhà vệ sinh, bây giờ báo Nhân Dân ta, vốn chẳng nhân dân nào đọc, được xuất bản ra hàng đống, tờ cũ cũng mới như in. Trước tình hình đó, đồng chí thấy rằng cần làm gì để tờ báo mang chức năng là cơ quan ngôn luận đồng thời là vũ khí tuyên truyền của Đảng gần gũi nhân dân hơn, ít ra là tiếp cận sâu sát quần chúng theo cung cách khác?
Đinh Thế Huynh: Trao đổi với đồng chí Lưu Vân Sơn, Trưởng ban Tuyên truyền trung ương của Đảng Cộng sản Trung quốc anh em sang dự Hội thảo lý luận lần thứ 8 giữa hai Đảng trong tinh thần thắt chặt tình hữu nghị thắm thiết, quán triệt phương châm Mười sáu chữ vàng và tinh thần Bốn tốt đang ngày càng đi vào chiều sâu, chúng tôi đã nhanh chóng rút kinh nghiệm thực tiễn khắc phục hiện tượng báo chí của Đảng lơ là xa rời quần chúng. Về vấn đề này, đồng chí Thường trực Ban bí thư Lê Hồng Anh đã yêu cầu đảng ủy các cấp phải xem việc mua và đọc báo và tạp chí của Đảng là nhiệm vụ quan trọng thường xuyên. Sắp tới tôi thay mặt Ban Tuyên giáo Trung ương ra chỉ thị cho mọi cơ quan công quyền phải đọc báo Nhân dân 2 tiếng đồng hồ vào đầu giờ làm việc và trong thời gian đó cấm xì xào thảo luận, cấm ăn quà vặt và đi vệ sinh. Ai vi phạm đuổi ra khỏi biên chế nhà nước.
Phóng viên: Theo dõi những sự kiện xảy ra trước và sau Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, nhà báo chúng tôi ghi nhận rằng cùng một lúc có tới 3 vị lãnh đạo Đảng và nhà nước lên tiếng yêu cầu báo chí giữ vững định hướng chính trị. Một mặt kiên trì định hướng dư luận xã hội, mặt khác yêu cầu báo chí phải thực sự đi sâu vào lòng người, đồng chí Trưởng ban Tuyên giáo có thấy điều này khó thực hiện như kiểu một mình ngồi xổm thuyền chài, vừa một tay phải kéo thuyền về một hướng và tay kia phải nhăm nhe chài lưới quăng cho xa, thả cho sâu?
Đinh Thế Huynh: Thật may mắn cho nhân dân lao động tòan thế giới, các nhà lập thuyết, các vị lãnh tụ và lãnh đạo các nhà nước xã hội chủ nghĩa phe ta đều là những nhà văn, nhà báo bậc thầy. Việt Nam ta còn tiến xa hơn một bậc, các vị tướng lĩnh trong công an quân đội am tường báo chí văn chương hơn người, luôn đi đầu trên các mặt trận của văn hóa cách mạng. Đồng chí Trần Đại Quang và Phùng Quang Thanh đều có lời huấn thị với báo giới rất sâu sắc. Trở lại vấn đề đồng chí băn khoăn, tôi thấy rằng ngay cả trên sông nước đại dương, ở đâu thì vận động cách mạng cũng theo luồng cả, cho nên mới phân định ra trào lưu, chủ lưu, luồng chính, ngòai luồng v.v. Cho nên đòi hỏi của đồng chí Lê Dõan Hợp, báo chí sẽ an toàn và tự do nếu mình đi đúng lề đường bên phải, còn nòng bỏng ý nghĩa thời sự. Kiều cầm lèo này luôn đúng đắn, luôn mang lại hiệu quả cho báo chí văn nghệ cách mạng Việt Nam đang nhổ neo ra năm châu bốn biển. Ở phạm vi trong nước, nền báo chí và văn nghệ công an và quân đội, tiếp tục tuyên truyền sâu rộng về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tích cực tham gia và thể hiện vai trò đi đầu trong cuộc đấu tranh chống diễn biến hòa bình trên lĩnh vực tư tưởng, phản bác các luận điệu sai trái, thù địch, phối hợp với dân phòng, thương binh và quần chúng tự phát, chia rẽ, hạ nhục và vô hiệu blogger và các biểu tình viên vì chủ quyền lãnh thổ, củng cố tình hữu nghị sắt son với Đảng Cộng sản Trung quốc v.v, đang là điển hình mẫu mực nhất cho báo chí văn nghệ dân sự soi mình vào mà học tập.
Phóng viên: Cũng trong cuộc gặp gỡ vừa nêu, đồng chí Bộ trưởng Công an yêu cầu báo chí phải xây dựng hình ảnh đẹp của người chiến sỹ công an nhân dân trong lòng nhân dân. Đồng chí hãy cho ý kiến để chúng tôi tiếp thu, giới báo chí và văn nghệ sĩ có phải đi vào thực tế? có phải mô tả chân thực? và lấy chất liệu từ thực tế hay từ đâu để xây dựng hình tượng nghệ thuật lý tưởng nơi đồng chí Bộ trường công an kỳ vọng?
Đinh Thế Huynh: Đương nhiên việc mô tả con người, sự vật phải căn cứ từ hiện thực cách mạng. Nếu không từ hiện thực người ta dễ sinh ra những cảm quan sai lầm lắm. Tôi xin giới hạn vấn đề này vào nghệ thuật tạo hình để đồng chí dễ hình dung. Ngay trong cuộc triển lãm Mỹ thuật tòan quốc vừa qua, tôi thấy nhiều tranh tượng còn lèm nhèm hình ảnh khiến các đồng chí lãnh đạo cứ phải gí mắt vào nhìn, nên tôi phải biện hộ cho sự yếu kém của một số họa sĩ. Đòi hỏi đối với người cầm cọ là: vẽ cái cây phải ra cái cây, hòn đá phải ra hòn đá, chiến sĩ công an phải ra chiến sĩ công an, ai là bạn, ai là thù không thể mập mờ được. Tuy nhiên, vẽ lãnh tụ về thăm xưởng đóng tàu thí dụ như vậy, họa sĩ phải rèn luyện cảm quan hiện thực để làm sao lãnh tụ nổi bật chói lòa trên nền đám đông.
Phóng viên: Tức là đồng chí cho rằng họa sĩ của ta vẫn chưa nắm vững hiện thực. Hay hiện thực diễn tả ở đây chưa mang tính cách mạng, chưa xứng tầm thời đại như Ban Tuyên giáo đòi hỏi? Theo ý đồng chí, bãi biển trước xưởng đóng tàu có gần triệu hòn sỏi, có nhất thiết phải vẽ đủ bằng ấy hòn? Xây dựng hình tượng lãnh tụ cưỡi trên lưng ngưa, mà đuôi con ngựa có bằng ấy sợi lông, có nhất thiết phải vẽ cho đủ tất tật bằng ấy sợi?
Đinh Thế Huynh: Phải vẽ đủ chứ chẳng nhẽ dùng mầu dùng hính khối khỏa lấp những chỗ trống chỗ khuyết đi chăng. Văn nghệ phương Tây suy đồi vì thế hay đánh lận con đen, bôi xóa hiện thực nên mới nảy sinh ra nhiều khuynh hướng sáng tác và các thứ chủ nghĩa tối tăm, những vị lai, đa đa, trừu tượng, hiện đại, hậu hiện đại…, tối như hũ nút.
Phóng viên: Thưa đồng chí Trưởng ban Tuyên giáo trung ương, chiểu theo yêu cầu đi sâu vào thực tế cuộc sống, báo giới chúng tôi ngày nay soi đèn đi ban ngày quả ít khi gặp được chiến sĩ công an gần gũi nhân dân nào cả. Rốt ráo thực hiện yêu cầu nắm bắt thực tế cách mạng để xây dựng tính cách điển hình, chúng tôi chỉ thu thập được chất liệu phản cảm về nhiều công an tra tấn bức tử dân chết trong đồn, quất dùi cui vào người đi đường đến vỡ sọ. Từ những bức tranh ấy chỉ có thể xây dựng nên hình tượng kẻ sai nha mắt đảo như lạc rang, tay này nhón tiền mải lộ, tay kia vung dùi, miệng văng tục, chửi thề, chân đạp mặt người xuống đường vì nước…
Đinh Thế Huynh: Làm gì có người công an nào kém cỏi tiêu cực như thế. Chúng tôi đi đến đâu tòan được các chiến sĩ công an hoan hô, niềm nở tiếp đón. Họ là những người giản dị, dễ thương, gần gũi quần chúng. Tôi cho rằng có chăng chỉ là một hai đồng chí công an, gây bức xúc là do bị báo chí, đặc biệt báo chí ngòai luồng phản ánh không đúng. Có thể mấy đồng chí này chưa phải là người đảng viên, vì đảng viên chúng tôi luôn vì nhân dân phục vụ, vì nhân dân quên mình. Có lẽ số tiêu cực mới chỉ đang cảm tình Đảng, mà vì nôn nóng muốn hòan thành nhanh nhiệm vụ Đảng giao phó, họ đã có những hành động hăng hái quá tay như vậy.
Phóng viên: Công tác định hướng của Ban Tuyên giáo mang lại một kết quả không mấy bất ngờ. Việt Nam hiện được tổ chức Phóng viên không biên giới xếp hạng 172 trong tổng số 179 nước về chỉ số tự do báo chí. Đồng chí có cho rằng cần phải xiết chặt hơn nữa bộ máy kiểm duyệt?
Đinh Thế Huynh: Đây là một đánh giá hết sức bậy bạ. Vào tầm tay kiểm sóat, tôi sẽ cho bắt và truy tố theo luật pháp Việt Nam cái tay phóng viên nào xếp hạng nền báo chí của chúng ta theo những tiêu chí thù nghịch như vậy. Chúng ta đang sống ở đất nước có chỉ số hạnh phúc gần như nhất thế giới. Chúng ta có nền dân chủ ưu việt gấp vạn lần dân chủ tư sản và một quốc hội sẽ tuyệt đối ủng hộ Nghị quyết 5. Chúng ta có nền thi ca xứng vào hàng cường quốc, và với sự kiện đồng chí Tổng Bí thư được nhận huân chương Hôxê-Mácti, đất nước ta còn đứng vào vị trí cường quốc về triết học nữa. Đây là sự kiện vang dội trong giới làm triết học trên thế giới, chẳng khác gì Điện Biên Phủ trên không. Huân chương Hôxê-Mácti dành cho những nhà lý luận về nhà nước tiến bộ bỏ qua dân chủ đi lên đảng chủ, vinh dự như giải thưởng Nôben đối với văn học. Hình ảnh đồng chí Nguyễn Phú Trọng, đứng trên bục đài cao của tư tưởng, cổ vũ cho cách mạng vô sản thế giới và rạng rỡ đón nhận huân chương thực đẹp đẽ và cao quí biết bao. Trải qua bốn nghìn năm lịch sử dân tộc ta mới sản sinh ra Đảng Cộng sản Việt Nam và đồng chí Tổng Bí thư, học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, hội tụ và kết tinh phẩm chất của hàng triệu Đảng viên đang ngày đêm trăn trở vì hạnh phúc của nhân dân, nêu tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng. Báo chí, văn học nghệ thuật của chúng ta, nâng cao tính đảng hơn nữa, hãy xây tượng đài người lãnh đạo đảng viên cho cách mạng thế giới. Đảng ta luôn coi báo chí và văn nghệ là những mặt trận, vậy các đồng chí phóng viên, nhà văn, nhà báo hãy như chiến sĩ mau chóng đứng vào hàng ngũ của mình trong cuộc duyệt binh oai dũng của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Phóng viên: Trong tinh thần nêu cao tính đảng, một lớp học điêu khắc của trường Cao đẳng Mỹ thuật Hà Nội vừa tổ chức cuộc thi nặn tượng. Tác phẩm của sinh viên nhận giải ba là bức tượng đồng chí Nguyễn Phú Trọng ngồi dưới gốc tre đang đọc thơ Nguyễn Du. Giải thứ hai dành cho sinh viên tạc hình thi hào Nguyễn Du đang đọc tác phẩm Nguyễn Phú Trọng. Giải nhất dành cho tác phẩm tạc Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dưới gốc tre đọc tác phẩm của chính Nguyễn Phú Trọng. Đồng chí có nhận xét gì về tiêu chí trao giải của nhà trường giảng dậy phương pháp sáng tác hiện thực xã hội chủ nghĩa?
Đinh Thế Huynh: Khỏi phải bàn ta cũng thấy đó là một ví dụ tuyệt vời về quán triệt tính đảng trong sáng tác theo phương pháp hiện thực xã hội chủ nghĩa. Hy vọng rằng nay mai nhà trường sẽ đào tạo ra nhiều những nhà họa sĩ điêu khắc kiệt xuất để vẽ tranh nặn tượng lãnh đạo Đảng đặt khắp nơi nơi, đáp ứng nhu cầu hội họp của Đảng ủy và mọi cấp chính quyền nhân dân.
Phóng viên: Đồng chí có nói, chưa bao giờ Đảng ta thôi khuyến khích nói đúng sự thực. Nhiều văn nghệ sĩ ta, hơn nửa thế kỷ trước từ Nhân Văn Giai Phẩm, chót mải mê đi tìm sự thật đã bị tù đày ra thân tàn ma dại. Hai nhà báo bị đánh sứt trán biêu đầu khi mới đây về tìm hiểu Văn Giang. Sau ngày báo chí Việt Nam, đồng chí Lê Dõan Hợp -cựu Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Việt Nam- vẫn khẳng định không có vùng cấm trong báo chí?
Đinh Thế Huynh: Hiện thực cũng có cái góc khuất của nó. Anh là nhà văn nhà báo phải biết chọn cái góc an tòan, bờ ao bụi cây chẳng hạn, mà tác nghiệp. Đấy cũng chính là cách đi vào lề phải để tác nghiệp an tòan, bảo đảm sự sống còn và tự do báo chí. Nên tránh những chủ đề nhạy cảm, chưa giám hộ chớ có nói vào.
Phóng viên: Tránh mãi như thế cũng mệt, một số nhà báo nước ta than thở rằng họ thèm được nói lên sự thật. Mới đây có nhà báo, nhà văn bị viêm họng cần phải cắt a-mi-đan. Bác sĩ bệnh viện, sau khi hội chẩn và cân nhắc cẩn trọng, đành đưa ra giải pháp cắt a-mi-đan qua phẫu thuật vào từ đường hậu môn vì họ không được mở miệng. Theo đồng chí xử lý như vậy có đúng hay không?
Đinh Thế Huynh: Yêu cầu đồng chí nên kiểm chứng lại có đúng nhà báo nhà văn nào đã bị phẫu thuật theo kiểu đó chưa? Chẳng lẽ nền y học của Việt Nam ta, các bệnh viện và và các phòng mạch của bác sĩ Trung quốc lại kém cỏi như vậy. Ít ra có thể giải quyết từ đường ruột!
Phóng viên: Cảm ơn đồng chí Đinh Thế Huynh về những lời chỉ giáo.
