Tưởng Năng Tiến (Danlambao) - Lê Trí Tuệ sinh ngày 26 tháng 7 năm 1979. Ông biến mất vào ngày 16 tháng 5 năm 2007. Gần năm năm qua, nhiều đêm, tôi vẫn băn khoăn tự hỏi: giữa chuyện bị sát hại và bị giấu kín (trong hệ thống trại giam của chế độ hiện hành) không hiểu điều nào “đáng mong” hơn cho người thanh niên Việt Nam dũng cảm, trí tuệ, và chả may này?...
*
Cách đây chưa lâu, qua một bài viết ngắn (Chuyện Cũ Chép Lại) tôi nhận được lời nhắn của một vị độc giả – như sau:
“Bình an says: (13/03/2012 at 01:53)
Bác Tưởng Năng Tiến ơi,
Bác đã đọc bài “Xóm bốc vác nữ ven đô” (http://laodong.com.vn/Tin-Tuc/Xom-boc-vac-nu-ven-do/78140) chưa? Nếu chưa, bác đọc đi, có lẽ vừa đọc vừa khóc đó.”
Theo lời khuyên chí tình này, tôi tìm đọc xong viết (thượng dẫn) của nhà báo Kỳ Quan – trên Báo Lao Động , số ra ngày 10 tháng 3 năm 2012. Xin ghi lại đây một vài đoạn chính:
“Xóm ven đô ấy có hàng chục nhà máy xay xát, mỗi ngày có hàng ngàn tấn lúa, gạo chuyển từ xe tải xuống nhà máy và ngược lại. ‘Máy’ chuyển lúa gạo lên xuống xe là... những đôi vai nhỏ của phụ nữ. Các dì, các chị làm nghề bốc vác từ lúc tóc hãy còn xanh, nay nhiều người đầu đã bạc. Họ bốc vác bất kể ngày đêm, mặc cho các chứng bệnh do tuổi tác và do nghề nghiệp hành hạ. Họ chỉ lo sợ một ngày nào đó người ta sắm máy bốc xếp, băng chuyền lúa gạo, khi ấy họ không biết sống bằng nghề gì!”
...
“Theo hướng chỉ tay, tôi tìm tới ngôi nhà tường còn nguyên màu ximăng, không sơn phết gì. Thật may cho tôi, vợ chồng ông Tám Cẩm đang có nhà. Càng may hơn khi ông Cẩm (54 tuổi) rất nhiệt tình và hiếu khách. Khi biết tôi là nhà báo muốn viết về chuyện lao động nặng nhọc của phụ nữ, ông nói ngay: ‘Ôi tưởng chuyện gì, chứ cái đó thì ở đây hằng hà, tha hồ chú viết’, rồi ông sai vợ pha trà mời tôi vừa uống vừa nói chuyện. ‘Nội gia đình tui là chú viết được khối chuyện. Đó, bả cũng đi bốc vác, con gái, con dâu tui cũng bốc vác...’ Nhìn bà Hoa (vợ ông Cẩm) ở độ tuổi ngoài 50 mà vẫn rắn rỏi, nhanh nhẹn, tôi khen: “Chắc nhờ bốc vác nên chị Tám lớn tuổi mà vẫn khỏe mạnh”. Bà Hoa trả lời: ‘Khỏe gì chú ơi, bệnh muốn chết nè, nhưng hổng làm lấy gì sống. Hổm rày hai đầu gối bị nhức, vác lúa hổng nổi, tui phải chuyển qua làm sấy lúa’. Ông Cẩm cho biết, dân ở đây không có đất sản xuất, trong khi có nhiều nhà máy xay xát, nên khi lớn lên không biết làm gì ngoài nghề bốc vác. Tính ra vợ chồng ông đã có thâm niên 37 năm bốc vác.”
...
“Tôi hỏi ông Tám Cẩm: ‘Có khi nào anh và các chị nghĩ tới chuyện thành lập nghiệp đoàn để có chỗ dựa, để được bảo vệ, thậm chí để sau này có chế độ hưu?’ Ông Cẩm tròn xoe đôi mắt: ‘Ủa, có chuyện đó thiệt sao?’ Đó là điều lần đầu tiên sau gần 40 năm đi bốc vác ông Cẩm mới nghe nói tới. Ông không dám tin, không dám nghĩ tới điều gì lớn lao, mà chỉ gửi gấm tới nhà báo điều đơn giản: ‘Tội cho mấy bả lắm, nếu giúp được cho mấy bả trị cho dứt bệnh rồi đi bốc vác trở lại, chắc mấy bả mừng lắm!”
Kỳ Quan
Cái ông nhà báo Kỳ Quan này thiệt là kỳ cục. Sao lại làm cho những bà, những cô bốc vác (ở xóm ven đô) bị một phen... mừng hụt như vậy – cha nội? Ở Việt Nam thì “chuyện thành lập nghiệp đoàn để có chỗ dựa, để được bảo vệ...” đều là chuyện còn rất xa vời. Nói chơi cho đã miệng thì được chớ tính làm thiệt là lôi thôi lắm, lôi thôi lâu, và lôi thôi lớn!
Trước đó, trên báo Người Lao Động, đọc được vào hôm 9 tháng 6 năm 2011, ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Tổng Liên Đoàn Lao Động Việt Nam đã có “chỉ thị” rất rõ:
“Nếu muốn làm điều này thì trước tiên phải hủy bỏ điều 10 Hiến pháp quy định tổ chức CĐ là đại diện hợp pháp duy nhất của giai cấp công nhân và CNVC-LĐ Việt Nam. Mà điều này cũng tương tự như việc làm của các thế lực thù địch trước đây đòi hủy bỏ điều 4 Hiến pháp về vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là một nhận thức hết sức nguy hiểm.”
Phải chi ông Mai Đức Chính nói (mẹ) như vậy sớm hơn vài năm thì đã ... cứu được một con người rồi. Kẻ bị oan mạng, hay biệt tích, có tên là Lê Trí Tuệ. Vào ngày 20 tháng 11 năm 2006, nhân vật này đã gửi đến tất cả những cơ quan, cũng như mọi giới chức có thẩm quyển ở Việt Nam một lá đơn tường trình và tố cáo dài 1438 chữ. Phần đầu – và cũng là phần chính, gồm 444 chữ – xin được trích dẫn nguyên văn:
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc Lập - Tự do - Hạnh phúc
Đơn Tường Trình và Tố Cáo
V/v Công An TP. Hồ Chí Minh, liên tục đàn áp, thẩm vấn, tạm giữ người tại cơ quan công an quận 4, TP. Hồ Chí Minh chỉ vì tôi thực thi những nhân quyền cơ bản của mình.
Tôi tên là: Lê Trí Tuệ
Sinh ngày 26/07/1979 Tại Hải Phòng.
Đăng ký Hộ khẩu thường trú: 942 Tôn Đức Thắng - Sở Dầu - Hồng Bàng - TP. Hải Phòng.
Điện thoại: 0982.152.619, 0912.530.615
Chức vụ:
- Hội Viên Hội cựu chiến binh Việt Nam
- Chủ Tịch Hội Đồng Quản Trị Công ty Cổ Phần Trí Tuệ.
- Phó Chủ Tịch Công Đoàn Độc Lập Việt Nam.
Kính thưa các quý vị lãnh đạo Nhà nước CHXHCN Việt Nam và các cơ quan truyền thông, báo chí trong và ngoài nước,
- Căn cứ vào Tuyên Ngôn quốc tế về Nhân quyền của Liên Hiệp quốc năm 1948
Căn cứ vào Tuyên Ngôn Nguyên tắc Tổng Liên Đoàn Lao Công Thế Giới [Tuyên ngôn này đã được chấp thuận chung, trong Đại hội kỳ thứ 16 của Tổng liên đoàn lao động Thế Giới ILO (International Labor Organizations), họp tại Luxembourg, từ ngày 1 đến 04 tháng 10 năm 1968]
Căn cứ vào Tuyên Ngôn Nguyên tắc Tổng Liên Đoàn Lao Công Thế Giới [Tuyên ngôn này đã được chấp thuận chung, trong Đại hội kỳ thứ 16 của Tổng liên đoàn lao động Thế Giới ILO (International Labor Organizations), họp tại Luxembourg, từ ngày 1 đến 04 tháng 10 năm 1968]
- Căn cứ vào Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam năm 1992. Điều 53 và điều 69.
Hiến Pháp Nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam (CHXHCNVN) nêu rõ:
"Công dân có quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội, tham gia thảo luận các vấn đề chung của cả nước và địa phương, kiến nghị với cơ quan nhà nước, biểu quyết khi nhà nước trưng cầu dân ý."
"Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, có quyền được thông tin, có quyền hội họp, lập hội, biểu tình theo quy định của pháp luật".
Căn cứ vào những viện dẫn trên đây, làm cơ sở pháp lý dẫn tới sự ra đời và cơ sở Thành Lập công Đoàn Độc Lập Việt Nam, tuyên bố thành lập vào ngày 20/10/2006 tại Hà Nội.
Hiện nay chúng tôi đang làm thủ tục đăng ký, để từng bước hợp Hiến và hợp pháp theo quy định. Nhưng đáng tiếc thay tôi thường xuyên phải bị triệu tập lên cơ quan công an Quận 4, TP. Hồ Chí Minh để làm việc,bị cản trở quyền tự do đi lại của công dân, cản trở hoạt động khiếu nại tố cáo, ngăn cấm hoạt động xã hội, bảo vệ quyền con người cho nhân dân Việt Nam.
Hai ngày sau, sau khi đơn tường trình được gửi đi, Lê Trí Tuệ đã bị công an VN bắt giữ (từ 22/10/2006 đến 26/10/2006) để tra hỏi về việc ông đã tham gia Ban Vận Động Thành Lập Công Đoàn Tự Do ở Việt Nam.
Đến ngày 07/12/2006, trong khi Lê Trí Tuệ còn đang bị lưu giữ tại trụ sở công an Quận IV (Sài Gòn) nhân viên an ninh đã lục lọi đồ đạc, và kiểm tra máy vi tính của ông tại nhà trọ.
Sau đó – vào ngày 14/03/2007 – ông Lê Trí Tuệ đã bị một số công an mặc thường phục đánh đập dã man, ngoài đường phố.
Cuối cùng, trong hai ngày ngày 29 và 30 tháng 03 năm 2007, ông Lê Trí Tuệ lại bị bắt giữ và ép buộc tuyên bố công khai giải tán Công Đoàn Độc Lập, và làm một bản cam kết sẽ từ bỏ tất cả những hoạt động bị nhà đương cuộc Việt Nam cáo buộc là phản động … Cuối cùng – sau nhiều lần bị giam giữ, tra vấn, hành hung và khủng bố như – Lê Trí Tuệ đã trốn khỏi Việt Nam – theo như tin loan của BBC, nghe được hôm 13 tháng 4 năm 2007: “Một nhà bất đồng chính kiến Việt Nam vừa lánh nạn sang Campuchia … ông cho biết ông bị nhà chức trách tại TP HCM chuẩn bị đưa ra xét sử.”
Cũng như hàng nhiều triệu người dân khác – trong thập niên 1980 – Lê Trí Tuệ đã trốn chạy ra khỏi Việt Nam, sau khi đã bị dồn đến bước đường cùng! Vào thời điểm đó, những kẻ đi lánh nạn đều bị nhà nước CHXHCNVN tới tấp ném theo nhiều điều vu cáo (rất) hàm hồ cùng những lời rủa xả (vô cùng) tàn tệ. Trường hợp của Lê Trí Tuệ, tất nhiên, cũng không thể khác.
 |
| Báo An Ninh Thế Giới 16/05/07 |
Báo Công An Nhân Dân – số ra ngày 16 tháng 5 năm 2007 – mô tả Lê Trí Tuệ là “kẻ đang bị truy nã “ vì “có hành vi lừa đảo,” và “làm tay sai cho một số đối tượng chống đối Nhà nước.” Cùng lúc, gần như tất cả những cơ quan truyền thông khác ở Việt Nam cũng đều có những bài viết với nội dung tương tự.
Câu chuyện của Lê Trí Tuệ, nếu chấm dứt ở đây, cũng đã đủ não lòng. Sự việc, tiếc thay, đã tiếp tục diễn ra một cách tồi tệ hơn như thế. Chỉ vài tháng sau, ông đột nhiên biến mất. Bản tin của VOA, phát đi ngày ngày 17 tháng 5 năm 2007, có đoạn: ”Một giới chức của Cơ Quan Tị Nạn Liên Hiệp Quốc cho biết một nhân vật bất đồng chính kiến Việt Nam đang được Liên Hiếp quốc bảo trợ ở Campuchia, ông Lê Trí Tuệ, đã bị mất tích...Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tị nạn đã đề nghị chính phủ Campuchia tìm kiếm ông Tuệ và họ vô cùng quan tâm đến vấn đề này. Người phát ngôn Bộ Nội vụ Campuchia, Thượng tướng Khieu Sopheak nói rằng ông có biết về vụ việc nhưng ông không thể cung cấp thêm thông tin về vụ mất tích hay liệu bộ nội vụ có tiến hành điều tra hay không. Đại sứ Việt Nam tại Campuchia, ông Trịnh Bá Cầm cũng nói rằng ông không có thông tin gì về ông Lê Trí Tuệ.”
Theo bản tin của HRW, gửi đi vào ngày 4 tháng 5 năm 2009: “Người ta nghĩ rằng công an Việt Nam đã bắt cóc ông Lê Trí Tuệ, một trong những sáng lập viên của Công Đoàn Độc Lập Việt Nam. Ông Lê Trí Tuệ mất tích vào tháng Năm năm 2007 sau khi đào thoát sang Căm-Bốt để xin tị nạn. Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ đã long trọng ghi nhận trong bản báo cáo 2008 về tình trạng nhân quyền Việt Nam rằng : ‘ông Lê Trí Tuệ hiện vẫn biệt tích... và theo một số lời đồn mật vụ của chính quyền Việt Nam đã giết ông ta.”
Lê Trí Tuệ sinh ngày 26 tháng 7 năm 1979. Ông biến mất vào ngày 16 tháng 5 năm 2007. Gần năm năm qua, nhiều đêm, tôi vẫn băn khoăn tự hỏi: giữa chuyện bị sát hại và bị giấu kín (trong hệ thống trại giam của chế độ hiện hành) không hiểu điều nào “đáng mong” hơn cho người thanh niên Việt Nam dũng cảm, trí tuệ, và chả may này?
