Nghi ngờ giá trị cho và nhận của các còm sĩ trê lề dân?
Sau khi post bài “Là còm sĩ dân chủ thành công!” lên Dân Làm Báo, tôi có theo dõi sự phản hồi của các còm sĩ dân chủ (vì viết về tôi cũng là viết về họ), và thấy dư luận đón nhận với thái độ nói chung là tích cực, trừ các cam/dlv – tất nhiên rồi. Trong phần đầu bài đó tôi có nói mình lên Lề Dân là để cho và nhận, cân bằng, và một vài cam/dlv tỏ ý nghi ngờ và xuyên tạc các giá trị mà các còm sĩ dân chủ cho và nhận trên mạng đó.
Sáng nay thằng cháu con bạn tôi, là một kỹ sư đang tập làm doanh nhân, đọc bài của tôi rồi nó hỏi: “Cháu cũng chưa rõ lắm các giá trị mà một còm sĩ dân chủ có thể đóng góp, chỉ biết là họ có góp thêm cho phong trào dân chủ thôi? Chú giải thích thêm cho cháu với, vì cháu đôi khi cũng là một còm sĩ?” Tôi đã giải thích cho nó, ngọn ngành, theo suy nghĩ của mình. Nói chuyện xong với thằng cháu, tôi lại đi làm việc khác ngay, nhưng đầu cứ lởn vởn với “những giá trị và đóng góp của các còm sĩ”, nên chợt nghĩ, sao mình không viết lại những ý đó ra chia sẻ với các còm sĩ khác nhỉ? Và đó là lý do trực tiếp của bài viết này.
Năm giá trị và đóng góp cơ bản của các còm sĩ trên lề dân
Tôi đã phân biệt và chỉ ra năm giá trị cơ bản mà các còm sĩ có thể đóng góp trên lề dân, như sau: sự hiện diện của còm sĩ, thái độ còm, nội dung còm, trình độ của còm sĩ, và cơ hội liên kết-lan tỏa cho các còm sĩ khác mà bạn tạo ra… Ở đây, tôi sẽ nói rõ thêm về từng giá trị đó, so sánh với các phản giá trị mà các cam/dlv phá hoại mang theo lên lề dân.
Sự hiện diện của bạn – còm sĩ dân chủ trên lề dân là giá trị cốt lõi
Vâng, hàng ngày bạn lên lề dân đã là đóng góp một giá trị vô cùng quí giá rồi, vì bạn phải dành bản thân mình và thời gian của mình cho việc đó, và đó là giá trị của bạn đã đóng góp cho lề dân. Nếu nửa tiếng hay một, hai tiếng mỗi ngày bạn lên lề dân đó bạn dành cho việc khác thì bạn sẽ tạo ra các giá trị khác cho mình mà lên lề dân bạn sẽ phải hy sinh, không tạo lại được. Tôi còn nói, đó là giá trị vô cùng quí giá vì giá trị đó là duy nhất chỉ có bạn có thể đóng góp, vì nó từ sự hiện diện của bạn, và bạn là con người duy nhất trên thế giới này là bạn như bạn, nên sự hiện diện của bạn cũng độc đáo duy nhất không ai có thể có hay thay thế hoàn toàn.
Khác với cam/dlv, họ hiện diện trên mạng là chính quyền CS này phải trả tiền cho họ, mà đó cũng lại là tiền dân – tức là tiền của tôi của bạn, của đất nước góp vào cho họ… lên lề dân phá bĩnh! Thay vì góp thêm giá trị thì họ hiện diện là xã hội đã mất đi một ít giá trị cho họ rồi – sự hiện diện của họ chả đóng góp thêm giá trị nào cho lề dân, xã hội mà chỉ lấy đi của người khác… Chưa kể, sự hiện diện của họ rất độc hại và vô nhân tính, vì họ không được là mình, họ phải bảo vệ đảng…
Thái độ là giá trị, là món quà quí giá bạn mang đến cho người khác trên lề dân
Thái độ của bạn khi lên lề dân nếu là tích cực và theo tinh thần dân chủ (tôn trọng, yêu thương người khác) thì đó là món quà quí giá bạn mang lên lề dân cho mọi người. Bạn cũng có thể chọn thái độ lạnh lùng, khách quan, trung dung, dò xét… - đó cũng là những giá trị cần thiết bước đầu để tạo cơ sở cho niềm tin và tình cảm của bạn được thể hiện chính mình trên lề dân. Và nếu bạn đã vốn là người yêu dân chủ và căm ghét bạo lực cộng sản ngoài đời rồi, thì thái độ tất yếu của bạn sẽ là thái độ dân chủ. Mà đó chính là giá trị lớn, là món quà đẹp bạn dành cho mọi người khác trên lề dân, kể cả cho cam/dlv. Thái độ của bạn có thể là ôn hóa, đoàn kết, cởi mở, không cực đoan… đó cũng là những giá trị của bạn góp vào sân chơi dân chủ, tùy bạn chọn…
Chẳng cần phải nói nhiều, chúng ta đều biết thái độ của cam/dlv là gian manh, tiêu cực, giả dối, ngầm phá hoại, nhằm hãm hại cá nhân cũng như cả cộng đồng những người yêu dân chủ. Đó không phải giá trị mà là phản giá trị, chỉ để hủy hoại các giá trị khác của lề dân dân chủ. Đôi khi cam/dlv (có trình độ chút) có thể dùng thái độ giả tích cực, trung dung để che dấu nội dung tiêu cực phá hoại của họ. Loại cam/dlv này rất nguy hiểm nên cần được nhận xét đánh giá không chỉ qua thái độ mà trước hết qua nội dung họ viết – may mà họ rất hiếm hoi.
Nội dung viết còm của bạn là giá trị quan trọng thứ ba bạn góp cho lề dân
Nội dung ở đây là đề tài và quan điểm của bạn. Bạn chọn đề tài hay ý tưởng, nội dung nào để nói quan điểm của mình trong còm của bạn, là những giá trị mà bạn đóng góp cho lề dân. Có người cho nội dung còm là giá trị quan trọng nhất một còm sĩ có thể đóng góp, tôi thì cho rằng nó quan trọng nhưng chỉ đứng thứ ba, sau sự hiện diện và thái độ của còm sĩ. Nhưng sau khi bạn đã thường xuyên lên lề dân (thành thói quen hay “nghiện ngập” như vợ tôi gọi tôi thế mấy năm rồi…) và thái độ của bạn theo bản năng tự nhiên tất yếu của bạn là tích cực và dân chủ (mà tôi vẫn còn phải cố gắng tự rèn dũa) rồi thì nội dung còm sẽ là điều bạn quan tâm nhất.
Bạn có thể và nên đóng góp các nội dung từ chính cuộc sống thực tế của riêng mình, từ địa phương hay cơ sở của mình, tất nhiên là có kết nối với nội dung chính của bài chủ để thể hiện quan điểm của mình, thì nội dung còm của bạn sẽ rất có giá trị - vì nó mới (với mọi người) và tương đối duy nhất, độc đáo (hầu như chỉ có bạn có thể nhìn thấy và nêu ra…), và nó có tính thời sự, nó là tin tức. Nếu ai cũng góp những nội dung thực từ nơi mình sống, từ thực tế cuộc của mình, thì chúng ta sẽ thường xuyên tạo thành những bức tranh thời sự tổng hợp lớn thực có giá trị rất lớn có thể lay động lòng dân đang sợ hãi hay mê muội. Nguyên tắc của việc đưa nội dung của chính mình thành tin tức là còm sĩ dân chủ luôn tôn trọng sự thực khách quan, vì đó cũng là nguyên tắc dân chủ.
Các cam/dlv thường còm không có nội dung vì trình độ họ kém, họ sợ không nói ra nội dung thật, hay họ cố tình bịa ra nội dung sai lệch để lái sang quan điểm của họ, để đánh lạc hướng dư luận… Vì thế, nội dung còm của họ rất vô giá trị, phản giá trị, vì nó phản nguyên tắc hình thành tin tức… Họ không có nguyên tắc tôn trọng sự thật vì thể chế mà họ bảo vệ dựa hoàn toàn vào lừa bịp, giả dối từ đầu, và chính họ cũng phải làm vậy để sống, để “làm việc” trên mạng khi viết còm phá hoại trên lề dân.
Giá trị thứ tư mới là trình độ, kiến thức riêng của bạn đóng góp trên lề dân
Nhiều người nói vì mình ít trình độ, kém kiến thức nên khó đóng góp trên lề dân như một còm sĩ – đó là hơi ngộ nhận, hoàn toàn không phải thế. Thực tế, trình độ cao và kiến thức nhiều chung chung chỉ giúp bạn dễ dàng thể hiện quan điểm của mình thôi, còn chưa chắc đã giúp bạn có nội dung còm giá trị. Riêng về sự hiện diện trên lề dân và thái độ ở đó thì ai cũng có thể đóng góp bình đẳng như nhau rồi – như một lá phiếu dân chủ vậy.
Hơn thế nữa, tôi muốn nhấn mạnh, ai cũng có thế mạnh (tức trình độ và kiến thức cao) của mình trong lĩnh vực riêng hay/và trong khu vực địa lý riêng hay trong môi trường xã hội riêng của mình – tôi gọi đó là trình độ riêng. Ví dụ các bác xích lô, xe ôm cũng có thể có rất nhiều đóng góp giá trị trên lề dân như những còm sĩ dân chủ nhờ thực tế cuộc sống và công việc của họ - có trình độ riêng cao. Tôi rất thích đọc những lời còm của những người lao động bình thường chân chính như thế, để học hỏi từ họ. Từ những còm sĩ đó và những lời còm giản dị của họ chúng ta có thể thấy lấp lánh những hạt kim cương…
Trình độ và kiến thức của các cam/dlv thì chúng ta thấy là… quá tệ. Trừ một số ít “sếp” cam/dlv là lâu năm trong nghề hại dân hại nước (cấp bậc trong an ninh có thể cấp thượng tá, đại tá trở lên), đa số là rất trẻ (trên dưới 30), chưa có kiến thức và kinh nghiệm sống nhưng rất giáo điều và sáo rỗng (nên họ mới không thể làm gì để tự nuôi mình và bị lừa đi làm cam/dlv như thế), nên còm của họ thường rất kém đến thảm hại…
Còm sĩ dân chủ tạo môi trường liên kết, lan tỏa cho bạn đọc
Giá trị và sức mạnh cơ bản của bạn – còm sĩ dân chủ khi bạn lên lề dân là bốn giá trị trên, khi chúng được thể hiện một cách tự nhiên và nhất quán thì chúng tự cộng hưởng với nhau. Ví dụ: sự hiện diện cộng hưởng với thái độ, nội dung với trình độ v.v…(cặp đôi của 4 yếu tố là 6 khả năng cộng hưởng, và 6 sự cộng hưởng đó lại cộng hưởng với nhau…) tạo nên sức mạnh liên kết, lan tỏa (thuyết phục) của bạn trên lề dân, tạo thành một khối – cộng đồng còm sĩ và bạn đọc dân chủ trên lề dân.
Đó là một giá trị mới nữa mà bạn mang lên lề dân: Bạn là keo dính, chất kết nối, bạn phát sóng, bạn lan tỏa… đến người khác, bạn cộng hưởng với mọi người trên lề dân, thông qua bốn giá trị cơ bản trên của bạn: sự hiện diện, thái độ, nội dung và trình độ riêng như bốn tần số sóng năng lượng mà bạn liên tục phát ra khi lên mạng lề dân. Gặp các tần số riêng đồng pha của bạn đọc, chúng sẽ cộng hưởng và lan tỏa mãi mãi – ngay cả khi bạn tạm ngừng phát sóng! Khi đó, các còm sĩ có thể trở thành điểm tựa, niềm động viên khích lệ, bạn tâm giao vô hình của nhau, thành sức hút bạn đọc lên lề dân... Tôi cũng có những người bạn còm sĩ tâm giao như vậy trên mạng từ nhiều năm nay mà tôi rất yêu mến quí trọng, mong có ngày sớm được hội ngộ… Hôm nay, họ hàng ngày “hút” tôi lên lề dân… tìm họ. Ví dụ như các bác có nick NNG, LNP, NJ… Tôi yêu mến và tin tưởng họ.
Các cam/dlv có khả năng liên kết và lan tỏa không, có tạo điều kiện, môi trường cho người khác liên kết và lan tỏa không, có được ai tin tưởng và yêu mến không? Tôi phải tự phì cười khi nêu câu hỏi trên và bạn chắc cũng thế. Không, họ không thể! Ngay cả nếu họ là virút Aids hay Ebola thì họ cũng không lây lan trên mạng được…
Vai trò còm sĩ trong thế chân kiềng lề dân: Ban biên tập-Các tác giả-Các còm sĩ
Nói đến còm sĩ mà không hề nói đến hai nhóm người đã tạo “sân chơi” và “đồ chơi” cho các còm sĩ thì quả là quá thiên vị. Bài trước tôi đã “thiên vị hoàn toàn” cho các còm sĩ rồi, bài này tôi xin nói chút ít về quan hệ của còm sĩ với chủ báo (BBT) và các tác giả/cộng tác viên.
Còm sĩ có nhiều giá trị quí giá để mang lên đóng góp trên lề dân, như tôi phân tích trên, và các bạn có quyền chọn sân chơi (báo lề dân nào) và chọn “đồ chơi” (bài chủ nào) để hiện diện và thể hiện mình – viết còm, như thế không có nghĩa sân chơi và “đồ chơi” ít quan trọng hơn. Chính sân chơi và đồ chơi lề dân với mục đích, tinh thần và nội dung dân chủ của nó mới “sinh ra” và thu hút các còm sĩ. Như một cửa hàng hay siêu thị, khách hàng là vua nhưng người bán hàng là chủ, vậy còm sĩ cũng phải chơi theo luật của chủ nhà lề dân, các bên đều phụ thuộc vào nhau để cùng phát triển cho mục đích chung: Dân chủ cho Việt Nam.
Còm sĩ, ban biên tập và các tác giả tạo/cộng tác viên nên thế chân kiềng cho (các báo) lề dân. Vai trò của các còm sĩ là đa diện: phản hồi cho lề dân về nội dung và tác dụng của các bài chủ, cũng như phản hồi về tình trạng trong thực tế mà bài chủ nói đến hay phản ánh; bổ sung và ủng hộ, có thể là điều chỉnh ít nhiều nội dung bài chủ - theo sự thật và thực tế; thậm chí là đề xuất nội dung và vấn đề cho chủ báo và các tác giả, cộng tác viên cân nhắc, nghiên cứu...
Vũ khí của còm sĩ dù là chỉ là lời còm như những viên đạn, hạt cát hay hạt kim cương, thế mạnh là số đông (có thể có mặt mọi lúc, mọi nơi, với mọi vai trò, bất ngờ…) – vì các còm sĩ chính là dân, là bộ phận tiên phong lên tiếng trong dân. Vì thế các chủ báo và tác giả luôn đề cao vai trò của các còm sĩ, là đúng đắn. Ngược lại, các còm sĩ cũng biết ơn chủ báo và các tác giả lề dân, giống như như các tác giả (như tôi đôi khi là) cũng rất biết ơn chủ báo và các còm sĩ, và chủ báo thì luôn tri ân các còm sĩ và tác giả, cộng tác viên. Ba “ông đầu ngôi” đó, chẳng thể thiếu ai, nếu không thì Ngôi nhà dân chủ Lề Dân sẽ đổ lệch…
Riêng các còm sĩ, vì là cộng đồng người đọc tích cực có phản hồi từ số đông độc giả im còn im lặng, còn có vai trò quan trọng là nhân bản chính mình trong số đông độc giả im lặng đó, và chủ báo, các tác giả có trách nhiệm hỗ trợ các còm sĩ trong việc đó. Để làm gì? Vì mục đích tối thượng của chung: thắng lợi của dân chủ.
Các giá trị còm sĩ nhận được khi lên lề dân
Ở trên chúng ta nói về phần cho đi (đóng góp) của các còm sĩ trên lề dân, là rất quan trọng và quí giá, đôi khi vô giá. Các còm sĩ nhận được gì trên lề dân? Có ba, bốn ý chính trong vế này: Các còm sĩ được toại nguyện đóng góp phần mình cho dân chủ (nhờ sân chơi của chủ nhà dân chủ); Các còm sĩ được học hỏi và tự hoàn thiện mình (từ các bài chủ và các lời còm dân chủ của còm sĩ khác); Các còm sĩ được chia sẻ, giúp đỡ gián tiếp cho các còm sĩ khác, được liên kết và kết bạn với nhau; và, Các còm sĩ được nhân bản chính mình trên internet – ngày càng nhiều bạn đọc trở thành còm sĩ dân chủ.
Điều quan trọng nhất, cũng là mục tiêu quan trọng của lề dân, là các còm sĩ được chuẩn bị chính mình, trang bị cho mình và cho nhau vũ khí dân chủ cho một cuộc đấu tranh dân chủ ở cấp cao hơn cấp trên mạng sáp diễn ra: đó là cuộc đấu tranh dân chủ trên thực tế tiếp sau! Đó là Mùa xuân Dân chủ cho Việt Nam! Vâng, đó mới là cái đích! Vì cái đích cuối cùng là thắng lợi của Dân chủ trên thực tế cuộc sống của nhân dân Việt Nam.
Lên lề dân hôm nay, với còm sĩ chúng ta, mới chỉ là cuộc tập dượt đấu tranh cho dân chủ trên mặt trận internet, mặt trận thông tin!
PS: Tôi viết bài trước và bài này nữa về các còm sĩ dân chủ, để chúng ta ý thức rõ và tự hào về việc chúng ta đang làm làm và sẽ còn làm tốt hơn nhiều nữa, để chúng ta xác định rõ hướng chúng ta sẽ đi, đích chúng ta nhắm tới và nhất định đạt tới, đó là làm cho Xã hội Dân chủ (phi cộng sản) thành hiện thực trên đất nước Việt Nam.
Còm sĩ PCT
