Mai Tú Ân (Danlambao) - Chỉ hai ngày sau khi linh mục Đặng Hữu Nam đưa đoàn giáo dân đem đơn kiện Formosa lên nộp ở Thị Xã Hà Tĩnh ngày 27/9/2016 thì nhà cầm quyền CSVN đã ban hành các điều khoản bồi thường bằng tiền mặt cho người dân miền Trung gặp thảm họa. Ta chưa nói đến việc số tiền đền bù cho một gia đình thấp nhất thì chưa đến 3 triệu/tháng, thấp hơn cả tiền mà một người miền Trung về thành phố làm việc phổ thông hay làm osin. Ta cũng chưa nói đến việc thời gian đền bù chỉ là vỏn vẹn 6 tháng trời trong khi thảm họa này còn chưa dứt khi biển miền Trung còn không thấy bóng cá tôm.
Ta hãy nói về việc đền bù của nhà cầm quyền và thấy đây là một công việc đáng ra phải làm sớm từ ngay khi có thể chứ không phải chỉ làm khi những đơn kiện của giáo dân đã được nộp. Đây rõ ràng là những việc làm thuần túy đối phó và chạy theo sau hành động của người dân vùng thảm họa của nhà cầm quyền. Và dĩ nhiên không thể ngăn cản được việc người dân tiếp tục việc khởi kiện. Mặc dù việc kiện Formosa là điều khá khôi hài khi người nhận đơn lại là nhà cầm quyền Việt Nam, kẻ không nhiều thì ít đều có dính líu vào việc "mở rộng và kéo dài" thảm họa có tên Formosa trên. Cũng như khả năng sẽ có những vụ án quốc tế về vụ việc này.
Trong vụ việc này thì nhà cầm quyền đã cầm đèn chạy trước Auto một cách khó lý giải như thỏa thuận lấy tiền 500 triệu đô la của Formosa. Với sự thông hiểu đơn giản về luật pháp thì người bình thường cũng thấy rằng, việc của nhà cầm quyền là chỉ nên giới hạn ở chỗ bắt tận tay Formosa với các tài liệu chứng cứ đầy đủ chứ không nên đồng ý giải pháp bồi thường cả gói như đã làm. Sự bồi thường đúng đắn nhất chỉ đến sau khi có một sự lượng định chính xác và vô tư của các tổ chức độc lập trong và ngoài nước. Nhưng điều quan trọng hơn là phải có tiếng nói đồng ý của những nạn nhân của thảm họa, tức là của người dân miền Trung. Chỉ có lắng nghe, tham khảo và hành động theo cộng đồng dân cư đang là nạn nhân trực tiếp đó, trước khi có bất kỳ sự thỏa thuận bồi thường gì với kẻ gây ra thảm họa thì mới có được sự đồng lòng.
Đằng này nhà cầm quyền CSVN lại hành động nhanh nhảu đoảng một cách bất ngờ và khó hiểu khi chấp nhận số tiền đền bù cùng lúc với công bố phát hiện tội phạm, và hành động 2 trong 1 này giờ đây đã gây ra nhiều hệ lụy rắc rối và khó gỡ cho chính mình. Việc đồng ý nhận số tiền 500 triệu đô la của Formosa là hoàn toàn chỉ dựa vào cảm tính chứ không dựa vào sự thiệt hại thực tế của môi trường, mà hầu hết mọi nhận định phi chính phủ đều cho rằng chưa xứng đáng. Việc thỏa thuận nhận số tiền trên của Formosa của nhà cầm quyền đi kèm với động thái không kiện cáo, không đòi thêm tiền cũng như chấm dứt trách nhiệm của Formosa là một lỗ hổng pháp lý rộng toang hoác trong các điều kiện phát sinh cho mọi sự kiện cáo hợp pháp sau này của bất cứ ai. Sau khi chi số tiền trên thì Formosa coi như rũ bỏ trách nhiệm trong vụ việc gây thảm họa và không còn trách nhiệm nữa khi chỉ hướng cho mọi đơn kiện nếu có về phía nhà cầm quyền Việt Nam. Và điều quan trọng hơn cả là vì sự "nhanh chóng, quyết liệt vào cuộc" đó của nhà cầm quyền mà người dân miền Trung, những con người khốn khổ vì bị cái thảm họa trời ơi đất hỡi Formosa tàn phá cuộc sống lại không được hỏi ý kiến, không được tham vấn hay được tìm hiểu nguyện vọng lấy một câu trước khi đồng ý nhận tiền đền bù. Nhà cầm quyền vẫn hành động như thể mình là cha mẹ của người dân giống như thời xa xưa vậy. Và đưa sự việc Formosa này càng lúc càng rắc rối hơn qua việc người dân miền Trung, những nạn nhân trực tiếp đó đã, đang và sẽ khởi kiện đương nhiên để đòi quyền lợi không thể thiết thực hơn của họ.
Hãy tự nhìn lại mình chứ đừng đỗ thừa cho bất cứ thế lực nào kích động hay giật dây cho đồng bào miền Trung cả. Bởi sự nổi dậy, nếu có thì cũng chỉ do lòng dân phẫn uất, do quyền đòi hỏi được đối xử công bằng, được đền bù xứng đáng cho những thảm họa không chỉ do Formosa, mà còn do sự ngu ngốc, khó hiểu của nhà cầm quyền đã gây ra cho họ nữa...
08.10.2016
