Jeremy Page, Gordon Lubold and Rob Taylor * Hành Nhân (Danlambao) dịch - Trung Quốc đã ký một thỏa thuận bí mật cho phép các lực lượng vũ trang của TQ sử dụng căn cứ hải quân Campuchia gần đó, trong chiều hướng tăng cường khả năng sức mạnh quân sự của Bắc Kinh trên toàn cầu - theo các quan chức Mỹ và đồng minh quen thuộc với vấn đề này.
Hiệp ước đã ký vào mùa xuân năm nay nhưng không được bất cứ bên nào tiết lộ. Hiệp ước này cung cấp cho Trung Quốc những quyền lợi đặc biệt đối với một phần của cơ sở hải quân Campuchia trên Vịnh Thái Lan, không xa một sân bay lớn hiện đang được xây dựng bởi một công ty Trung Quốc.
Các quan chức cho biết một số chi tiết của thỏa thuận cuối cùng không được biết rõ ràng, nhưng một dự thảo ban đầu, được các quan chức Hoa Kỳ thu thập được, sẽ cho phép Trung Quốc sử dụng căn cứ này trong 30 năm, với sự gia hạn tự động cứ sau mỗi 10 năm. Theo bản dự thảo này, Trung Quốc có thể gửi nhân viên quân sự, lưu trữ vũ khí và những tàu chiến cập bến.
Các hoạt động quân sự từ căn cứ hải quân, sân bay hoặc cả hai sẽ tăng cường mạnh mẽ năng lực của Bắc Kinh nhằm thực thi các yêu sách về lãnh thổ và lợi ích kinh tế ở Biển Đông và đe dọa các đồng minh của Hoa Kỳ ở Đông Nam Á, đồng thời mở rộng ảnh hưởng của TQ đối với eo biển Malacca vốn hết sức quan trọng mang tính chiến lược.
Các quan chức Trung Quốc và Campuchia đã phủ nhận có bất kỳ kế hoạch nào cho một căn cứ quân sự của Trung Quốc ở nước này. “Không có chuyện gì xảy ra như vậy cả!”, ông Phay Siphan, phát ngôn viên của chính phủ Campuchia, cho biết hôm thứ Sáu. Ông đã gọi đó là “tin giả”.
Tuy nhiên, Mỹ và các quan chức đồng minh cho biết một thỏa thuận đã được thực hiện rằng - trong khi không còn căn cứ Trung Quốc với quy mô đầy đủ, sẽ trao cho Bắc Kinh cơ sở dàn dựng hải quân chuyên dụng đầu tiên ở Đông Nam Á và là tiền đồn thứ hai, điều mà Lầu Năm Góc nhận thấy như một sự tìm kiếm của Trung Quốc cho một mạng lưới toàn cầu của các căn sứ quân sự và sử dụng cho mục đích kép - cả quân sự và dân sự.
Emily Zeeberg, phát ngôn viên của Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Phnom Penh cho biết, Washington đang “lo ngại rằng bất kỳ động thái nào của chính phủ Campuchia để mời một sự hiện diện quân sự nước ngoài tại Campuchia” sẽ phá vỡ sự yên bình và ổn định của khu vực.
Được bao quanh bởi rừng rậm và rừng ngập mặn, và bị bỏ qua với một ngôi chùa Phật giáo, cơ sở hải quân được đề cập, tại Ream, bao phủ khoảng 190 mẫu Anh và bao gồm hai căn cứ được xây dựng với sự tài trợ của Hoa Kỳ và được sử dụng bởi hải quân Campuchia, và một bến tàu duy nhất nơi có một tá bến tàu tuần tra thủ công.
Các quan chức Hoa Kỳ cho biết, theo dự thảo ban đầu của hiệp định cơ sở, Trung Quốc sẽ xây dựng hai cầu tàu mới, một cho người Trung Quốc sử dụng, một cho người Campuchia. Các quan chức Hoa Kỳ cho biết việc nạo vét thêm có thể sẽ cần thiết cho căn cứ này để tiếp nhận các tàu hải quân lớn hơn của Trung Quốc.
Dự thảo cũng cho phép nhân viên của Trung Quốc mang vũ khí, hộ chiếu Campuchia nhưng lại yêu cầu người Campuchia phải xin phép Trung Quốc để vào khu vực Ream rộng 62 mẫu của Trung Quốc, các quan chức Hoa Kỳ cho biết.
Các cơ sở do Hoa Kỳ tài trợ tại Ream sẽ được di dời để cho phép “phát triển cơ sở hạ tầng và tăng cường an ninh hơn nữa”, theo một lá thư hồi tháng 7 từ Bộ Quốc phòng Campuchia, gửi cho tờ The Wall Street Journal.
Các quan chức Hoa Kỳ đang tranh luận về việc liệu Washington có thể thuyết phục Phnom Penh đảo ngược quyết định của mình đối với Ream hay không. Một số quan chức và nhà phân tích của Hoa Kỳ tin rằng Hoa Kỳ đã sử dụng quá nhiều “gậy” trong mối quan hệ với Campuchia, thường xuyên chỉ trích hồ sơ nhân quyền của chính phủ, và đã không cung cấp đủ “cà rốt”.
Một quan chức cao cấp của Lầu Năm Góc cho biết Hoa Kỳ muốn Campuchia trở thành “đối tác an ninh ưa thích”, nhưng các quan chức khác cho biết có vẻ như Phnom Penh đã quay sang Bắc Kinh. Không có phản hồi cho các yêu cầu bình luận từ Nhà Trắng.
Mỹ và các đối tác liên minh cũng đang vận động Campuchia không cho phép quân đội Trung Quốc sử dụng các sân bay mới rộng lớn đang được xây dựng tại Dara Sakor, khoảng 40 dặm về phía tây bắc của Ream, bởi một công ty tư nhân của Trung Quốc với một hợp đồng thuê 99 năm trên dải dân cư thưa thớt ven biển Campuchia.
Hình ảnh vệ tinh gần đây cho thấy công việc đã tiến triển nhanh chóng trong năm qua. Khu vực này hiện có một đường băng dài 2 dặm, đủ lớn cho các máy bay Boeing 747 và Airbus A380, cũng như cho các máy bay ném bom và vận tải quân sự tầm xa của Trung Quốc.
Các hình ảnh, theo các quan chức Hoa Kỳ và đồng minh, cũng cho thấy có vẻ như là có sự chuẩn bị cho các đường băng cần thiết để cất cánh và hạ cánh nhanh chóng bằng máy bay quân sự, đặc biệt là máy bay chiến đấu. Tuy nhiên, công ty xây dựng sân bay đã nói rằng nó hoàn toàn là thương mại.
Máy bay chiến đấu bay từ Dara Sakor sẽ có thể tấn công các mục tiêu ở Thái Lan, Việt Nam, Singapore và các nơi khác.
Trung Quốc đã mở tiền đồn quân sự đầu tiên ở nước ngoài, tại quốc gia Đông Phi Djibouti, vào năm 2017, để tạo điều kiện cho các hoạt động xung quanh Ấn Độ Dương và Châu Phi. Kể từ năm 2014, Trung Quốc cũng đã xây dựng bảy hòn đảo nhân tạo được củng cố nghiêm ngặt, có ba phi đạo trên biển ở Biển Đông.
Một tiền đồn của Campuchia sẽ củng cố thêm mối quan hệ của Trung Quốc đối với một quốc gia có chính phủ độc tài được hỗ trợ bởi các khoản vay, đầu tư và đầu tư ngoại giao của Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh ngày càng thách thức Washington về những ảnh hưởng kinh tế và quân sự trên khắp thế giới các nước đang phát triển.
Thủ tướng Hun Sen của Campuchia, nắm quyền trong nhiều thập kỷ, phủ nhận có bất kỳ kế hoạch nào cho một căn cứ quân sự của Trung Quốc tại Campuchia vào tháng 11, sau khi Phó Tổng thống Hoa Kỳ, ông Mike Pence viết thư cho Hunsen bày tỏ quan ngại về vấn đề này.
Hồi tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc đã phủ nhận việc Bắc Kinh đang thiết lập sự hiện diện quân sự ở Campuchia. Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã không phản hồi yêu cầu bình luận. Mãi cho đến một khoảng thời gian ngắn trước khi Trung Quốc mở tiền đồn Djibouti, nơi họ gọi là “cơ sở hỗ trợ hậu cần” của hải quân, thì Bắc Kinh liên tục phủ nhận có bất kỳ kế hoạch nào cho các căn cứ ở nước ngoài.
Kết hợp các cơ sở của Campuchia với các tiền đồn quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông, “về cơ bản, sẽ tạo nên một chu vi sàn đấu quyền anh hình tam giác ở tất cả các nước Đông Nam Á”, ông Charles Edel, cựu cố vấn của Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ, hiện là một nhà phân tích tại Trung tâm nghiên cứu Hoa Kỳ ở Sydney.
Một sự hiện diện của Trung Quốc tại một trong hai cơ sở cũng sẽ “làm phức tạp rất nhiều” khả năng của Hoa Kỳ trong việc hỗ trợ Đài Loan nếu Bắc Kinh quyết định tấn công hòn đảo này, một quan chức Mỹ cho biết, khi một số lực lượng quân đội Hoa Kỳ sẽ đến qua eo biển Malacca hoặc ngoài khơi Biển Đông.
Ream đã bị lôi kéo vào cuộc cạnh tranh quyền lực lớn trước đây, thu hút sự chú ý của cả Hoa Kỳ và Liên Xô trong thời Chiến tranh Lạnh. Hoa Kỳ đã ném bom căn cứ vào giai đoạn cuối của Chiến tranh Việt Nam vào năm 1975 sau khi lực lượng Khmer Đỏ do Trung Quốc hậu thuẫn lên nắm quyền ở Campuchia và chiếm giữ một tàu container của Hoa Kỳ. Sau khi Việt Nam xâm chiếm Campuchia vào năm 1978, hải quân Liên Xô đã đến thăm Ream nhiều lần và giúp sửa chữa và nâng cấp các cơ sở ở đó, làm sâu thêm vùng biển của nó.
Washington đã tìm cách xây dựng lại mối quan hệ với Campuchia trong thập kỷ qua, nối lại viện trợ vào năm 2007, thực hiện các cuộc tập trận quân sự chung và tài trợ cho các cơ sở của Ream. Những căng thẳng đã gia tăng trở lại khi Hun Sen đã siết chặt quyền lực của ông ta.
Trung Quốc đã nhanh chóng xâm nhập, mang lại hàng triệu khách du lịch và hàng tỷ đô la đầu tư và cho vay; số nhiều trong đó là một phần của kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng toàn cầu Vành đai và Con đường của Bắc Kinh và tập trung xung quanh các cảng nước sâu của Sihanoukville, cách Ream khoảng 10 dặm.
Các quan chức Hoa Kỳ cho biết họ lần đầu tiên biết về các cuộc đàm phán giữa Trung Quốc và Campuchia về vấn đề Ream khoảng một năm trước, có nhắc đến bức thư của ông Pence.
Sự nghi ngờ của Hoa Kỳ đã tăng lên vào đầu năm nay khi Bộ Quốc phòng Campuchia, lúc đầu yêu cầu, sau đó lại từ chối sự tài trợ của Hoa Kỳ để cải tạo các cơ sở tại Ream, theo các bức thư giữa hai chính phủ mà Tạp chí Journal có được.
Hình ảnh vệ tinh gần đây cho thấy một khu vực bên trong căn cứ Ream gần đây đã bị dọn dẹp để chuẩn bị rõ ràng cho công việc xây dựng. Một cây cầu ở lối vào cũng đang được sửa chữa.
Trong khi đó, một công ty xây dựng của nhà nước Trung Quốc đang làm việc tại sân bay Dara Sakor, dự kiến khai trương vào năm tới và sẽ là công ty lớn nhất Campuchia mặc dù ở một tỉnh có dân số 200.000 người.
Công ty Trung Quốc đứng sau sân bay mới, Union Group, cho biết đây là một phần trong kế hoạch trị giá 3,8 tỷ USD để phát triển 36.000 ha (89.000 mẫu Anh) đất đai, bao gồm khoảng 20% diện tích bờ biển Campuchia mà họ thuê trong năm 2008.
Phòng trưng bày của công ty ở Phnom Penh trưng bày kế hoạch xây dựng khu du lịch năm sao, sân golf, bến du thuyền, hai cảng container, khu công nghiệp công nghệ cao và một “thành phố mới” của dân cư sang trọng.
Tuy nhiên, cho đến nay, sòng bạc và khu nghỉ dưỡng golf hoàn thành vào năm 2014 đã không thu hút được nhiều khách du lịch. Trong một chuyến thăm gần đây, nhân viên cho biết chỉ có bảy trong số khoảng 100 phòng khách sạn là có khách và rất ít tiến triển được thực hiện như đã hứa hẹn.
Đại diện của Union Group cho biết họ đánh giá thấp những khó khăn về vận tải và tin rằng sân bay sẽ mang lại 300.000 lượt khách Trung Quốc mỗi năm. Các quan chức phương Tây hoài nghi về điều này.
Đường băng Campuchia “có vẻ dài hơn sự cần thiết cho bất kỳ mục đích thương mại hoặc máy bay thông thường nào, và chắc chắn dài hơn sự cần thiết cho bất kỳ sự phát triển du lịch nào được dự tính ở đó”, một quan chức tình báo Úc cho biết.
“Chúng tôi có một số lo ngại rằng Trung Quốc đang sử dụng cùng một vở kịch đã được sử dụng ở Biển Đông, tạo ra những sự thật trên mặt đất cho đến khi quá muộn để bất cứ ai phản đối”.
Nguồn:
Người dịch:
