Cơ Hội Đối Thoại Cải Cách Trước Đại Hội XIV
Hội nghị Trung ương 15 khóa XIII bế mạc ngày 23/12/2025 với bài phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm, nhấn mạnh “đoàn kết, thống nhất cao” và “trách nhiệm trước Đảng và Nhân dân”. Trong chính trị Việt Nam, ngôn ngữ ấy không bao giờ chỉ mang nghĩa tường thuật.
Nó phản ánh sự sắp đặt quyền lực đã đạt đến ngưỡng chấp nhận được giữa các trung tâm ảnh hưởng, đồng thời phát tín hiệu ổn định trước Đại hội XIV.
Vấn đề đặt ra không chỉ là ai thắng thế trong cuộc chơi nhân sự, mà là: sự cân bằng quyền lực mong manh này có mở ra một không gian đối thoại cải cách hay chỉ là một thỏa hiệp phe phái để kéo dài hiện trạng?
Với những người theo đuổi con đường đối lập ôn hòa, câu hỏi đó mang ý nghĩa chiến lược đối với tương lai Việt Nam.
Kiến Trúc Quyền Lực Sau TW15: Ổn Định Được Mua Bằng Cân Bằng
Từ khi nắm vai trò Tổng Bí thư tháng 8/2024, Tô Lâm đã nhanh chóng trở thành điểm hội tụ của quyền lực điều phối.
Xuất thân từ hệ thống an ninh, ông sở hữu lợi thế mạng lưới và khả năng kiểm soát rủi ro chính trị trong giai đoạn nhiều biến động.
TW15 – từng nhiều lần trì hoãn – cho thấy nội bộ ĐCSVN đã phải thương lượng kỹ lưỡng để đạt được một cấu trúc nhân sự “không gây sốc”.
Phát biểu bế mạc đáng chú ý ở chỗ chuyển trọng tâm từ cá nhân sang tập thể: “chúng tôi”, “được tín nhiệm giới thiệu”, “trách nhiệm chung”.
Đây không phải là khiêm nhường tu từ, mà là tín hiệu trấn an các trung tâm quyền lực khác – đặc biệt là quân đội và khối Đảng truyền thống – rằng không có một ngành hay một cá nhân nào độc chiếm hệ thống.
Ổn định đạt được tại TW15 vì thế mang tính cân bằng tạm thời, không phải đồng thuận tuyệt đối.
Và chính sự cân bằng này tạo ra một không gian chính trị mới – hẹp nhưng có thật.
“Trường Hợp Đặc Biệt”: Dấu Hiệu Quyền Lực Hay Ngoại Lệ Thực Dụng?
Việc Tổng Bí thư Tô Lâm, ở tuổi vượt khung thông lệ, chủ trì và bế mạc TW15, đồng thời thay mặt “các đồng chí được tín nhiệm giới thiệu” phát biểu, là một tín hiệu chính trị quan trọng.
Trên thực tế, điều này cho thấy ông gần như chắc chắn có tên trong danh sách đề cử Ban Chấp hành Trung ương khóa XIV, chờ Đại hội chính thức quyết định.
Tuy nhiên, cần nhìn nhận đây là một ngoại lệ mang tính thực dụng, không phải sự tái khẳng định nguyên tắc.
Ngoại lệ đó phản ánh nhu cầu ổn định trước các cú sốc bên ngoài: cạnh tranh Mỹ–Trung, bất định thương mại toàn cầu, nguy cơ suy giảm xuất khẩu và dòng vốn đầu tư.
Chính vì vậy, “trường hợp đặc biệt” không đồng nghĩa với sự hợp nhất quyền lực tuyệt đối.
Ngược lại, nó cho thấy hệ thống đang phải chấp nhận linh hoạt để tự bảo toàn – và mọi linh hoạt đều đi kèm giới hạn.
Cơ Hội Đối Thoại Cải Cách: Vai Trò Của Xã Hội Và Đối Lập Ôn Hòa
Điều quan trọng cần nhấn mạnh: đối thoại cải cách không bắt nguồn từ thiện chí của bất kỳ cá nhân hay tổ chức quyền lực nào, mà từ áp lực cấu trúc của xã hội và yêu cầu phát triển dài hạn của đất nước.
Sự cân bằng quyền lực sau TW15 tạo ra một khoảng mở chiến lược cho đối thoại trên nguyên tắc, nếu – và chỉ nếu – lực lượng đối lập ôn hòa và xã hội dân sự giữ được tiếng nói độc lập, không bị cuốn vào logic “ổn định bằng mọi giá”.
Đối thoại ở đây không phải là thỏa hiệp hậu trường, càng không phải là trao đổi chính danh.
Đó là đối thoại thực dụng:
• yêu cầu minh bạch hơn trong nhân sự và hoạch định chính sách,
• mở rộng không gian xã hội cho phản biện ôn hòa,
• và thiết lập các cơ chế kiểm soát quyền lực hiệu quả để giảm lệ thuộc vào bất kỳ ngành nào.
Hậu phương của tiến trình này không nằm trong hội trường Trung ương, mà nằm ở nhân dân Việt Nam – trong nước và hải ngoại – những người mang khát vọng tự do, dân chủ và thịnh vượng.
Nhận định
TW15 khép lại không phải bằng một chiến thắng dứt khoát, mà bằng một sự sắp xếp có kiểm soát.
Tổng Bí thư Tô Lâm nắm lợi thế rõ ràng, nhưng hệ thống quyền lực Việt Nam vẫn vận hành trên logic cân bằng, không cho phép một trung tâm áp đảo tuyệt đối.
Chính trong trạng thái cân bằng mong manh ấy, cơ hội đối thoại cải cách xuất hiện – không phải như một ân huệ, mà như một tất yếu.
Vấn đề còn lại là liệu xã hội Việt Nam và lực lượng đối lập ôn hòa có đủ bản lĩnh để tận dụng cơ hội này, giữ vững nguyên tắc, không ngộ nhận, và không đánh đổi chính danh của mình.
Tương lai Việt Nam không được quyết định chỉ bởi Đại hội XIV, mà bởi khả năng chuyển hóa đối thoại thành cải cách thực chất – với nhân dân là điểm tựa cuối cùng và không thể thay thế.
23/12/2025
