Câu hỏi “đau đầu”: “hàm” là gì?
Sau khi post bài “Tại sao Việt Nam ‘phải có’ thật nhiều… thứ trưởng?” lên Lề Dân, có người bạn bảo tôi: Anh nói thế gần đúng nhưng chưa đủ, bởi vì trong thực tế ngoài các thứ trưởng, là 130 mà anh đã thống kê, thì còn có rất nhiều người "được coi như"/"tự coi mình ngang"/"mang hàm" thứ trưởng nữa – con số đó là bao nhiêu?
Tôi nghĩ: Ừ nhỉ, chính mình cũng đã gặp nhiều kẻ tự coi mình “ngang hàng”, “tương đương hàm” hay “ngang hàm” hay “mang hàm” và cả “ăn hàm”, “ngồi hàm”, “nằm hàng”, “đứng hàng”… thứ trưởng, bộ trưởng. Thế mới biết cái “hàm” thứ/bộ trưởng nó rất… có giá… trị… so kè!
Chúng ta đã nói, thứ trưởng là một chức danh trong mỗi bộ trong chính phủ, và VN có 22 bộ nên lẽ ra chỉ có 22 thứ trưởng, nhưng thực tế đang có 130 thứ trưởng chính danh (được công bố tên tuổi rõ ràng trên Cổng Thông tin Điện tử Chính phủ và các bộ), nên mới đang có “lạm phát thứ trưởng”.
Nhưng chính trong tổ chức chính phủ ngoài 130 “thứ trưởng chính danh” vẫn còn rất nhiều những kẻ tự coi/được coi/được có quyền/được hưởng lợi “tương đương thứ trưởng” khác như: trợ lý và cố vấn thủ tướng, người phát ngôn chính phủ, các chủ tịch và TGĐ của 17 tập đoàn tổng công ty đầu ngành trực thuộc Thủ tướng, các tổng cục trưởng trong các bộ…
Vậy VN đích thực có bao nhiêu các loại “hàm” thứ/bộ trưởng?
Ngoài ngành kinh tế ra, trong quân đội và an ninh thì các vị cấp trung tướng trở lên, các tư lệnh quân binh chủng dù không là thứ trưởng nhưng đề tự coi mang hàm thứ trưởng… vì cách chính sách ưu đãi và quyền lực của họ đều ngang thứ trưởng. Thành ra con số cá mè “thứ trưởng” và “ngang hàng thứ trưởng” trong chính phủ (kẻ cả quân đội, an ninh) không phải 130 mà khoảng… 260!?
Chúng ta biết, CSVN cai trị dân theo hệ thống Cung Vua + Phủ Chúa, trong đó Chính Phủ chỉ là Phủ Chúa chịu sự lãnh đạo của Cung Vua là bộ máy tổ chức của đảng CSVN (đó là Văn phòng Trung ương của đảng). Hầu như Phủ Chúa có tổ chức gì, thế nào thì trong Cung Vua cũng có và phải có như thế, để lãnh đạo các “chúa con”, chỉ có tên gọi khác thôi. Ví dụ, thay vì các Bộ trong CP, Cung Vua có các Ban – như ban Nội chính do Nguyễn Bá Thanh là trưởng Ban tức hàm Bộ trưởng trong đảng, các (06) phó Ban của Thanh là các “thứ trưởng trong đảng”, hay Vương Đình Huệ là “bộ trưởng kinh tế của đảng” với dăm bảy "thứ trưởng kinh tế đảng" xung quanh nữa…
Tóm lại, trong bộ máy trung ương của đảng có khoảng hai chục vị “bộ trưởng đảng” và khoảng trên 100 “thứ trưởng đảng” nữa… Quyền và lợi của cá vị bộ trưởng và thứ trưởng đảng chắc chắn không kém quyền và lợi của các bộ, thứ trưởng trong phủ Chúa” vì chức năng của họ là “cao hơn và quan trọng hơn”: lãnh đạo.
Thường thì, cái “hàm” này được các đương sự chứng minh bằng hệ số lương “được ăn” và chế độ đãi ngộ “được hưởng” như tiêu chuẩn xe riêng, tiêu chuẩn nhà nghỉ, tiền công tác phí “được thủ”…. Ví dụ, một ông chuyên viên Văn phòng TƯ đảng, chẳng thèm có chức vụ gì, đi đâu cũng vỗ ngực “tao hàm thứ trưởng” vì tao có hệ số lương cơ bản là 12 chưa tính hệ số “chức năng đảng” (lương cơ bản gấp 12 mức lương cơ bản thấp nhất) cao hơn hệ số lương 11 của các thứ trưởng và chỉ thua hệ số lương 13 của các bộ trưởng và 15 của thủ tướng (chắc 14 là của các phó thủ?)…
Còn nữa! Bộ máy chính quyền và đảng CSVN trong/tại 64 tỉnh thành trên cả nước cũng có rất nhiều kẻ “mang hàm” hay tự coi/được coi tương đương bộ trưởng, thứ trưởng nữa! Mỗi tỉnh đều có ít nhất hai kẻ tự coi/được coi tương đương bộ trưởng là Bí thư tỉnh ủy và Chủ tịch tỉnh (CT UBND), còn các phó của họ, luôn rất đông thì tự coi/được coi tương đương… thứ trưởng. Như vậy, tại các địa phương, dân Việt Nam còn có thêm khoảng 128 “hàm” bộ trưởng và 64x2x5=640 “hàm” thứ trưởng nữa! Tuy không oai (có quyền) bằng 22 bộ trưởng và 130 thứ trưởng “chính danh” nhưng họ tự hào (vì có lợi) là được hưởng tiêu chuẩn đãi ngộ tương đương! Họ chỉ quan tâm so sách quyền và lợi thôi, còn trách nhiệm của bộ trưởng hay thứ trưởng, của chính quyền hay chính phủ luôn là trách nhiệm chung “tập thể” rồi… Ví dụ như Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng nói “rõ ràng minh bạch”: “Quốc hội sai thì dân chịu (trách nhiệm) thôi…”
Và, thế vẫn chưa hết các “hàm bộ trưởng”, và “hàm thứ trưởng’ ở VN, vì chúng còn tồn tại nhung nhúc trong bộ máy Quốc hội và các đoàn thể của đảng như Mặt trận TQ, Đoàn Thanh Niên, Hội phụ nữ, Công đoàn, Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân và vô số các “Hội nghề nghiệp”, “Hội Hữu nghị” khác nữa… Trong nhóm này, tôi ước chừng (xin lỗi vì không đủ kiên nhẫn để thống kê chính xác nữa – vì khi thống kê cứ thấy tức anh ách! Tôi khổ vì xấu tính thế…) cũng có khoảng 2 chục vị hàm bộ trưởng (không tính hai kẻ đứng đầu là Hùng và Nhân “ăn hàm” phó thủ tướng đặc biệt hay siêu bộ trưởng) và khoảng 100 vị “gặm” “hàm thứ trưởng” nữa…
Chắc chắn là… kỷ lục Guiness bi hài!
Tổng cộng, bộ trưởng và “hàm bộ trưởng” ở VN có tổng cộng 22CP+22Đ+64TT+20ĐT=104 bộ trưởng và “hàm bộ trưởng”, xin được “làm tròn” là 108 vị “anh hùng vô lương sơn bạc” chánh hiệu CSVN… Theo tỷ lệ của VN thì nước Mỹ phải có trên 300 bộ trưởng và “hàm” bộ trưởng, trong khi con số thực của họ là… trên 30 bộ trưởng thôi (các thống đốc bang không có “hàm” bộ trưởng...).
Còn con số thực các thứ trưởng và các “hàm thứ trưởng” của VN hiện nay là: 130+130+(22x2)+(17x2)+64x10+100=260+44+34+640+100=1,078 thứ trưởng và “hàm thứ trưởng”! Gấp đúng 10 lần số bộ trưởng và “hàm” bộ trưởng…
Tôi hoa mắt, đem những con số trên phân tích chi tiết để tham khảo ý kiến một vị “nguyên” Vụ phó trong Bộ Nội vụ đã “về hưu ở hàm vụ trưởng” – tức đang ăn lương hưu vụ trưởng, chưa được coi là “ăn hàm thứ trưởng”, (là họ hàng bà xã tôi), thì nhận được cái cười méo mó gật đầu: không sai về cơ bản, dù chưa chính xác, con số “hàm” có thể lớn hơn và “hàm” có thể bao hàm các vị về hưu “nguyên”/cựu mà tiêu chuẩn ăn hưởng của họ thưởng vẫn được giữ nguyên như “hàm” cũ, nhờ tuy không làm nữa nhưng nay vẫn làm “cố vấn”, quân sư cho các “hàm” mới… Đó cũng là chính sách “lưu dụng cán bộ” của đảng mà bộ Nội vụ đang triển khai mấy chục năm nay…
Vậy là dân Việt Nam đang lập kỷ lục Guiness, có tới trên 100 bộ trưởng và “hàm” bộ trưởng, trên 1,000 thứ trưởng và “hàm” thứ trướng, trong đó “hàm” thứ/bộ trưởng là những người được “ăn” và “hưởng” tiêu chuẩn lương/lộc ngang/như thứ/bộ trưởng, còn làm việc đảng giao và trách nhiệm thì của tập thể. Vậy là, “hàm”, theo cách hiểu dân gian, có nghĩa là “tàu há mồm”, hay “kẻ ngoác hàm” cấp… bộ!
Viết đến đây tôi bị… sái quai hàm, phải một tay mổ cỏ, một tay đỡ hàm, băn khoăn tại sao hàm của mình lại không phải “hàm” bộ trưởng hay bét ra “hàm” thứ trưởng? Có lẽ tại sức nhai, sức cắn, sức ăn hay sức nói (phét) của nó kém quá chăng?
Huhu, thương cho dân nước nào có đến và phải nuôi hơn trăm cái “hàm” bộ trưởng và hơn ngàn cái “hàm” thứ trưởng như Việt Nam, huhu…hu!
