Báo cáo cũng bắt đầu bằng những số liệu: "Đại hội … thực ra đã bắt đầu hôm 9/12 năm ngoái khi Báo cáo Chính trị và Văn kiện Dự thảo Đường lối chính sách kinh tế và xã hội được giới thiệu. Trong suốt ba tháng, từ ngày 1/12/2010 đến ngày 28/2 năm nay, 8.013.838 người đã thảo luận trong hơn 163.000 cuộc họp trong các tổ chức khác nhau, với hơn 3 triệu ý kiến đóng góp”. Liệu đây có phải là trò chơi của những con số thống kê cùng những câu chữ ngoạn mục ?
THAM KHẢO Ý DÂN : ĐỂ LÀM GÌ? NHƯ THẾ NÀO?
Không, theo Raul Castro, việc hỏi ý kiến người dân đã dẫn đến việc “văn kiện gốc có 291 mục, thì 16 mục được sáp nhập vào các mục khác, 94 mục được duy trì, 181 mục được sửa đổi, 36 mục mới được thêm vào. Số học mà nói, các con số đó cho thấy chất lượng của sự tham khảo ý dân: 68% số mục đã được sửa đổi”.
Và Raul Castro đánh giá trong chiều sâu: "Tiến trình đó đã cho thấy rõ Đảng có khả năng đối thoại nghiêm chỉnh và công khai với dân chúng về mọi vấn đề, cho dù nhạy cảm đến đâu, nhất là khi cần hun đúc ra một sự nhất trí toàn dân về những đặc điểm của mô hình kinh tế xã hội của đất nước. …Một kiểu trưng cầu ý dân về chiều sâu, tầm xa và tốc độ của những thay đổi mà chúng ta phải đưa ra. Nhân dân đã tự do phát biểu ý kiến của mình, tỏ rõ các nghi ngại của mình, để xuất những điều chỉnh, bày tỏ những gì không hài lòng cùng những bất đồng, gợi ý các vấn đề khác cần giải quyết mà Văn kiện không nêu”.
Trong thực tế thảo luận, người tham gia cuộc tham khảo đã quan tâm đến những vấn đề gì? Raoul Castro cho biết: "Có 33 mục đã nhận đến 67% số ý kiến góp ý. Các mục được góp ý nhiều nhất là mục số 162 về việc hủy bỏ sổ lương thực, mục số 61 và 62 về chính sách giá cả, mục 262 về vận chuyển hành khách, mục 133 về giáo dục, mục 54 về việc hơp nhất tiền tệ, và mục 142 liên quan đến y tế”. Ở cuộc tham khảo này, số đông không hẳn đã là có lý cũng như không phải lúc nào cũng phải nhất trí 100%. Raoul Castro giải thích: “Nhiều mục đã được sửa đổi hoặc bị bỏ đi chỉ từ ý kiến của một người hay một số ít người. Thành ra, không nhất thiết phải có nhất trí (tuyêt đối), và đó chính là điều mà chúng ta cần, nếu như chúng ta thực sự muốn tham khảo dân chúng một cách dân chủ và nghiêm chỉnh”.
NÓI THẲNG, NÓI THẬT.
Dễ hiểu tại sao mục 162 về việc hủy bỏ sổ lương thực và nhu yếu phẩm lại được góp ý nhiều nhất, vẫn theo Raoul Castro: "Hai thế hệ người dân Cuba đã sống đời mình với hệ thống phân phối khẩu phần mang tính cào bằng có vẻ như vô hại…được thiết lập trong những năm 60 trong giai đoạn khan hiếm…song theo thời gian đã biến thành một gánh nặng không chịu đựng nổi cho nền kinh tế, làm cho chán ngán lao động, đẻ ra vô số bất công trong xã hội…Phi lý đến mức cà phê cũng được chia cho trẻ sơ sinh, đến tháng 9 năm ngoái thuốc lá còn được chia cho người hút thuốc lẫn không hút thuốc…Liên quan đến vấn đề nhạy cảm này, ý kiến rất đa dạng; có người đòi bỏ ngay và có người kịch liệt chống lại, đòi cứ chia khẩu phần mọi thứ, kể cả hàng công nghiệp. Có người muốn chống lại nạn thu gom vơ vét, đảm bảo phân phối cho mọi người các thực phẩm thiết yếu, duy trì trong bước đầu khẩu phần, cho dù có thôi trợ giá. Có người gợi ý cắt sổ đối với những ai thôi đi học hay đi làm (Nhà nước), hoặc khuyên các công dân có thu nhập lớn tự nguyện thôi sử dụng sổ tiếp tế…”.
CẢI CÁCH VÀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở CUBA.
Có những ý kiến cho rằng tốc độ cải cách ở Cuba còn chậm. Âu cũng là để tránh các vết xe đổ mà không ít người sống trong các xã hội tư bản chủ nghĩa phải gọi những sự vơ vét vào lúc “tranh tối,tranh sáng” đã thấy là “tư bản chủ nghĩa man khai’. Raoul Castro đoan chắc: "Sự tăng trưởng khu vực phi-nhà nước, không có nghĩa là tư nhân hóa tài sản xã hội...mà là để góp phần xây dựng chủ nghĩa Xã hội ở Cuba, bằng cách cho phép Nhà nước tách ra khỏi việc quản lý các hoạt động không mang tính chiến lược, tập trung vào việc gia tăng hiệu quả của các phương tiện sản xuất cơ bản, tài sản của cả nhân dân”. Ông cam đoan: "Nhà nước tiếp tục đảm bảo các dịch vụ y tế và giáo dục y hệt nhau và miễn phí cho toàn thể dân chúng”.
Ông giải thích: “Vấn đề mà chúng ta phải đương đầu không phải là một vấn đề khái niệm; mà là ở chỗ chúng ta sẽ cải cách như thế nào, khi nào, với nhịp độ nào. Hủy bỏ tem phiếu không là một mục đích tự thân…Ở Cuba, dưới chế độ xã hội chủ nghĩa...sẽ không bao giờ có chỗ cho các “liệu pháp cú xốc”. Tiến trình (cải cách) sẽ tiếp tục đi tới, không vội vã mà cũng không tạm dừng”. Ông long trọng cam kết: "Cách mạng sẽ không để môt người dân Cuba nào bị bỏ rơi… Nhà nước XHCN đến lúc đó sẽ có nhiểu khả năng hơn để biến thành thực tế tư tưởng của José Martí vốn là chủ đạo bản hiến pháp của chúng ta: "Tôi muốn rằng đạo luật đầu tiên này của Cộng hòa chúng ta là để tôn thờ người dân Cuba đúng với phẩm giá con người”.
XÂY DỰNG LẠI ĐẢNG.
Nếu dân đã nói thẳng, nói thật, thì ông Raoul Castro cũng thế trong nhận xét của mình về Đại hội Đảng: "Những gì chúng ta sẽ thông qua trong Đại hội này không thể chịu cùng số phận như những gì đã nhất trí ở các Đại hội trước, hầu hết đã bị quên lãng mà không được hoàn thành. Thành ra cần phải làm rõ rằng, hầu tránh những diễn dịch sai lầm, những nhất trí ở các đại hội cùng ở các cơ quan lãnh đạo khác của Đảng đừng trở thành luật pháp, mà chỉ là những định hướng mang tính chất chính trị vào đạo đức…Cuộc sống đã dạy chúng ta rằng ban hành một khuôn khổ luật pháp tốt, gọi là luật hay nghị quyết cũng được, là chưa đủ đâu, chuẩn bị sẵn sàng nhân sự chịu trách nhiệm thực thi, giám sát, kiểm tra trong thực tế, cần thiết hơn nhiều. Hãy nhắc nhở nhau rằng không có một đạo luật nào tồi cho bằng một đạo luật không được thực thi ”.
Người lãnh đạo đảng CS Cuba kiêm Quyền Chủ tịch nước Raul Castro đề cập thẳng vào quan hệ Đảng và Nhà nước: “…Ngày 18/12 năm ngoái, tôi đã giải thích trước Quốc hội rằng… trong những năm qua Đảng đã tự gắn mình vào những công việc không thuộc thẩm quyền của mình…Thiệt hại gây ra từ sự lẫn lộn các khái niệm này thể hiện…, bởi lẽ người công chức thôi cảm thấy có trách nhiệm đối với các quyết định của mình. Các thiếu sót trong chính sách cán bộ của Đảng là do gắn quá chặt với các quan niệm sai lầm trên. Điều này sẽ phải được phân tích bởi Hội nghị Đảng toàn quốc…Do thiếu nghiêm khắc và tầm nhìn, mà đã mở ra những khe hở cho sự thăng chức nhanh vọt của các cán bộ thiếu kinh nghiệm, thiếu trưởng thành, chỉ khéo đóng kịch và cơ hội… Mặc cho đã thử nghiệm đủ cả trong việc đưa lớp trẻ vào các chức vụ chủ chốt, cuộc sống đã cho thấy rằng sự lựa chọn đã không phải là tốt nhất. Ngày nay chúng ta đối diện các hậu quả là không có đủ dự trữ người thay thế được chuẩn bị đúng mức, có đủ kinh nghiệm và độ chín để đảm nhiệm các công việc mới và phức tạp lãnh đạo Đảng, Nhà nước cùng chính phủ….Hãy bắt đầu bước đầu tiên là giảm bớt đáng kể các danh sách cơ cấu vào các chức vụ lãnh đạo”.
Và bí thư thứ nhất Raul Castro hẹn: "Hội nghị Đảng toàn quốc sẽ còn phải xem xét quan hệ giữa Đảng và Đoàn TNCS cùng các tổ chức quần chúng để bóc ra khỏi chủ nghĩa hình thức và lề thói, để các tổ chức này khôi phục được lý lẽ tồn tại của mình, đáp ứng với điệu kiện hiện tại”.
NGUỒN: Rapport Central au VIème Congrès du Parti Communiste de Cuba, La Havane. 16 Avril 2011
