Đỗ Hiếu (RFA) - Qua website của RFA, quý vị đã nghe tường thuật, ngay lúc đầu, từ các nhân chứng, trực tiếp tham gia biểu tình quy mô, lần thứ 2, tại Hà Nội và Saigon. Các đoạn video cũng đã được gởi đến quý vị với đầy đủ hình ảnh và âm thanh từ hiện trường.
Sau đây, xin mời quý vị nghe cuộc trao đổi với ông Đinh Kim Phúc, nhà nghiên cứu về Đông Nam Á và Biển Đông, qua nhận định của ông về 2 cuộc biểu tình lớn, cách nhau đúng một tuần, mà ông từng tham gia ở Saigon. Xin nhường lời cho Đỗ Hiếu.
Bày tỏ thái độ với TQ
Đỗ Hiếu: Xin cảm ơn ông đã dành thì giờ cho Đài Á Châu Tự Do chúng tôi. Thưa ông Đinh Kim Phúc, lại một lần nữa người dân Hà Nội và Saigon tập họp rất đông để biểu tình chống Trung Quốc đã có hành động lấn áp, uy hiếp, xâm phạm chủ quyền của Việt Nam, ông nhận định ra sao về cuộc xuống đường rầm rộ hôm nay, chủ nhật 12 tháng 6 ạ?
Ông Đinh Kim Phúc: Dạ, thưa anh, buổi sáng nay chúng tôi cũng ra ngoài hiện trường rất sớm. Tôi và một số người bạn như là nhà văn Nguyễn Viện, cô Mẹ Đốp, và cũng số người đó ngồi uống cà phê ở tiệm Cafe Highland ở Diamond Plaza, thì phải nói thật rằng không khí rất căng, rất nhiều hàng rào bảo vệ tòa Tổng lãnh sự Trung Quốc tại TP.HCM.
Việc này tôi nghĩ có lẽ rằng nhà nước Việt Nam đã tuân thủ công pháp quốc tế rất là nghiêm chỉnh để bảo vệ cho các đơn vị ngoại giao của nước ngoài trên lãnh thổ của mình, nhưng mà bầu không khí ngày càng căng thẳng và người tập trung ngày càng đông.
Vào khoảng hơn 9 giờ thì cuộc tụ tập đã diễn ra và rất nhiều khẩu hiệu được giương lên, và cuộc tuần hành đã bắt đầu.
Nhìn chung, thái độ của tất cả những người tham gia là không có ý đồ khiêu khích nhà nước, cũng không có ý muốn chống đối chính phủ Việt Nam, mà chỉ muốn bày tỏ thái độ với nhà cầm quyền Trung Quốc, đó là Việt Nam không phải là một dân tộc khiếp nhược, Việt Nam không phải là một dân tộc dễ bị bắt nạt, và Việt Nam có sức sống mãnh liệt của nó, và mặc dù lịch sử hàng ngàn năm dưới ách đô hộ của Phương Bắc song Việt Nam vẫn cứ tồn tại.
Mạnh tay với người biểu tình
Đỗ Hiếu: Thưa ông Đinh Kim Phúc, RFA chúng tôi cũng được tin là nhiều nhà dân chủ trong Nam cũng như ngoài Bắc bị công an gọi điện thoại trực tiếp đe dọa hoặc là một vài người bị bắt giam. Ông có thể cho biết thêm chi tiết về hành động gây khó dễ từ phía lực lượng an ninh mà nghe nói cá nhân ông cũng bị rắc rối ạ?
Ông Đinh Kim Phúc: À, việc này thì sáng nay khi mà tôi rời khỏi chỗ đứng để ra gia nhập vào đoàn tuần hành thì tôi được báo lại là bạn tôi là anh Nguyễn Viện và cô Mẹ Đốp bị công an mời. Tới giờ phút này tôi chưa biết họ đang ở đâu và không biết họ đã được thả ra chưa.
Bàn chung quanh cuộc tuần hành sáng nay thì tôi cũng phải nói rằng có rất nhiều lực lượng trà trộn vào đoàn tuần hành để phá hoại, hoặc hô những khẩu hiệu, hoặc có những hành động quá khích như là khiêu khích lực lượng công an, khiêu khích chính quyền, và tôi thấy là chính quyền đã mạnh tay so với tuần trước đây.
Nhưng, nhìn một cách tổng thể thì tôi thấy rằng việc tuần hành xuống đường bảo vệ lòng yêu nước của người dân thành phố sáng nay cũng diễn ra một không khí rất là dễ chịu, rất là thuận lợi.
Chúng tôi đi qua được rất nhiều con đường xung quanh khu Công viên 30-4, Dinh Độc Lập, rồi đi ngang Lãnh sự quán Hoa Kỳ, đi ngang Lãnh sự quan Anh, rồi vòng qua Đài truyền hình TP.HCM, và quay về trung tâm Công viên 30-4 ở trước Dinh Độc Lập.
Tôi nghĩ rằng có lẽ nhà nước Việt Nam đang tính toán một công thức hoặc một chiến thuật nào đó để có thể dễ dàng đàm phán, để dễ dàng tranh thủ dư luận quốc tế, và dễ dàng khi nói chuyện với Trung Quốc trong vấn đề đấu tranh chủ quyền biển đảo đó anh à.
Đỗ Hiếu: Thưa ông, xét về thái độ của nhà cầm quyền Việt Nam thì họ có phản ứng như thế nào sau khi hai cuộc biểu tình khá rầm rộ với sự tham dự của hàng ngàn người vì sự việc đó gần như là chưa bao giờ xảy ra kể từ khi Đảng CSVN lên cầm quyền, thưa ông?
Ông Đinh Kim Phúc: Về vấn đề này thì chúng ta thấy cũng dễ dàng phân tích anh ạ. Nếu trước đây, không phải đây là lần đầu tiên biểu tình hay xuống đường, vì chúng ta thấy rằng ở Việt Nam trong một thời gian dài có rất nhiều những cuộc khiếu kiện hoặc là đình công, hoặc là tụ tập để mà phản đối vấn đề này vấn đề nọ, vân vân, nhưng mà hai cuộc xuống đường hồi chủ nhật tuần trước và chủ nhật tuần này thì đó là vấn đề dân tộc chứ không phải là vấn đề giai cấp hay chính trị.
Đây là biểu lộ thái độ đồng thuận của nhân dân Việt Nam với chính phủ Việt Nam trong việc phản ứng lại những hành động ngang ngược của nhà cầm quyền Trung Quốc. Và chính sự đồng thuận giữa nhân dân như vậy đó, tôi thấy nhà nước Việt Nam cũng tương đối tạo điều kiện thuận lợi để cho chúng tôi bày tỏ cái tâm tư, cái nguyện vọng của từng người dân Việt Nam.
Và một chuyện nữa là tôi thấy rằng không phải tất cả những người không xuống đường là không yêu nước, vì tôi quan niệm rằng mỗi người có một công việc, có một chỗ đứng khác nhau, và có một việc làm khác nhau, miễn sao chúng ta hướng về một mục đích cuối cùng là độc lập dân tộc, thống nhứt đất nước và toàn vẹn lãnh thổ. Đó là cái mong muốn của tất cả mọi người.
Cần tỏ rỏ thái độ với TQ
Đỗ Hiếu: Trước khi tạm biệt, thưa ông Đinh Kim Phúc, với tư cách là một nhà nghiên cứu về Đông Nam Á thì ông có điều gì chia sẻ thêm với thính giả đang theo dõi RFA?
Ông Đinh Kim Phúc: Dạ, kính thưa anh, vấn đề Trung Quốc gia tăng những hành động ngang ngược trong thời gian vừa qua đối với Philippines, đối với Việt Nam, vân vân, thì đây không phải là lần đầu, mà họ (Trung Quốc) đã diễn qua diễn lại trong rất nhiều lần và cường độ mỗi ngày một cao hơn.
Nhân đây tôi cũng xin kêu gọi cộng đồng thế giới, nhất là Hoa Kỳ là một cường quốc trên thế giới, là một ủy viên Hội Đồng Bảo An LHQ, phải tỏ rõ thái độ của mình trước hành vi ngang ngược của Trung Quốc, vì tôi biết rằng nhiều lần chính phủ Hoa Kỳ đã tuyên bố là không can dự vào vấn đề tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông, nhưng Hoa Kỳ có lợi ích trên Biển Đông, nhứt là vấn đề tự do hàng hải đã được công pháp quốc tế thừa nhận.
Và vấn đề Việt Nam khai thác tài nguyên thiên nhiên trong thềm lục địa và chủ quyền của Việt Nam thì không có lý do nào một cường quốc trên thế giới như Trung Quốc, một ủy viên của Hội Đồng Bảo An LHQ nhiều lần rêu rao hành động hòa bình của mình, nhiều lần trấn an thế giới, nhưng mà họ (Trung Quốc) ngày càng ngang ngược đối với đất nước Việt Nam, ngang ngược đối với dân tộc Việt Nam, và họ cũng nên nhớ rằng ngàn năm người Việt vẫn là người Việt chớ không thề nào bị đồng hóa bởi Trung Quốc.
Đỗ Hiếu: Chúng tôi xin cảm ơn nhà nghiên cứu Đinh Kim Phúc đã dành thời giờ cho RFA qua cuộc mạn đàm ngày hôm nay. Chúc ông nhiều may mắn.
Ông Đinh Kim Phúc: Xin cảm ơn anh.
