Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ đang thi hành án 7 năm tù tại trại giam số 5, phân trại 3 (Yên Định, Thanh Hóa) về tội danh “tuyên truyền chống nhà nước” vì các hoạt động kêu gọi đa đảng-dân chủ tại Việt Nam.
Ông Vũ tuyên bố tuyệt thực từ ngày 27/5 để phản đối giới hữu trách ngược đãi tù nhân, vi phạm pháp luật, vi phạm nhân quyền của công dân, theo thông tin từ thân nhân của ông.
Trước phản ứng của công luận bao gồm lời kêu gọi hành động từ tổ chức bảo vệ nhân quyền Ân xá Quốc tế cùng hàng loạt các cuộc tuyệt thực của cá nhân và tập thể trong và ngoài nước ủng hộ ông Vũ, giới hữu trách Việt Nam sau 20 ngày im lặng đã lên tiếng phản bác thông tin về vụ tuyệt thực của ông Vũ.
Ngày 16/6, truyền thông nhà nước đồng loạt đưa tin rằng ông Vũ được đối xử tốt và thậm chí là được “ưu đãi” trong trại giam.
Chính Bộ trưởng Bộ Thông tin-Truyền thông Nguyễn Bắc Sơn khẳng định thông tin ông Cù Huy Hà Vũ tuyệt thực trong trại giam “được dựng lên hoàn toàn sai lệch.”
Đài truyền hình Việt Nam dẫn lời cán bộ trại giam thừa nhận ông Vũ từ chối suất ăn do trại cung cấp kể từ ngày 27/5, nhưng “vẫn uống thuốc, nước đường”. Các bản tin của truyền thông nhà nước đều nói đồ ăn gia đình tiếp tế cho ông Vũ vẫn được mang vào buồng giam, và ông được sử dụng tiền mua đồ ở căng-tin.
Bản tin thời sự lúc 6 giờ ngày 16/06 của VTV1 trích lời một bác sĩ trại giam không nêu tên nói rằng ông Vũ không hề tuyệt thực vì vẫn thường xuyên sử dụng nguồn thực phẩm do gia đình tiếp tế.
Các đoạn phim do truyền thông nhà nước quay ông Vũ trong trại giam cho thấy các góc quay từ xa, hoặc từ sau lưng, chứ không phỏng vấn trực tiếp ông Vũ.
Tối 17/6, VOA Việt ngữ có cuộc trao đổi với đại diện pháp lý của tiến sĩ Hà Vũ để tìm hiểu thực hư vụ việc. Luật sư Trần Vũ Hải cho biết trong cuộc gặp với vợ là luật sư Nguyễn Thị Dương Hà hôm 16/5, ông Vũ khẳng định có tuyệt thực và sẽ ngưng khi giới hữu trách giải quyết bổ sung đơn tố cáo của ông.
Luật sư Vũ Hải cho hay ông vừa gửi thư lên Bộ Công An phản bác các thông tin của nhà nước và yêu cầu giới hữu trách giải quyết đầy đủ những yêu cầu-khiếu nại hợp pháp của ông Vũ.
Luật sư: Nhà nước bóp méo sự thật vụ tuyệt thực của ông Vũ
Luật sư Trần Vũ Hải: Nguyên nhân ông Vũ tuyệt thực là phản đối việc đơn tố cáo của ông không được giải quyết theo đúng pháp luật. Theo luật thi hành án, trong vòng 2 tháng phải giải quýêt đơn tố cáo, trường hợp phức tạp là 3 tháng. Nhưng đến quá 6 tháng, ông Vũ vẫn không được giải quýêt đơn tố cáo, cho nên 2 tuần trước đó, ông đã cảnh báo sẽ tuyệt thực phản đối. Đây là nguyên nhân chính. Đến 15/6, theo luật sư Hà (vợ ông Vũ) cho biết, họ cũng có giải quyết đơn, nhưng ông Vũ không hài lòng vì một số điều trong đơn của ông không được giải quyết hay đề cập tới. Ông đề nghị họ phải đề cập và giải quyết cho dù có bác bỏ hay không. Rõ ràng việc tuyệt thực của ông ít nhất đã có một kết quả ban đầu là người ta cũng phải tiến hành giải quyết đơn vào ngày 15/6. Ông Vũ nói khi họ trả lời đúng nội dung thư ông, sẽ sẽ ngừng cuộc tuyệt thực và sẽ thông báo cho bà Hà.
Về hình ảnh truyền thông Việt Nam đưa lên nói rằng ông Vũ không tuyệt thực. Thứ nhất, ngày 5/6 khi bà Hà thăm gặp ông Vũ, ông khẳng định đã tuyệt thực được 1 tuần. Bà Hà đề nghị ông chấm dứt tuyệt thực, nhưng ông không đồng ý. Bà Hà yêu cầu ông ăn cháo, ông cũng không chấp nhận ăn từ sự chăm sóc của vợ. Thông tin từ báo đài nhà nước cũng cho thấy cán bộ trại giam đều thừa nhận rằng ông Vũ từ chối suất ăn của trại giam. Phạm nhân Dậm bạn tù cùng phòng với ông Vũ trả lời phỏng vấn đài nhà nước cũng không nghe ông ấy nói rằng ông Vũ ăn đồ ăn gia đình tiếp tế. Cho nên, việc cán bộ trại giam nói ông Vũ chỉ không ăn đồ ăn của trại giam mà ăn đồ ăn của gia đình tiếp tế là điều suy diễn. Cách đây 1-2 tuần, vợ ông Vũ đã nói với trung tướng Oánh rằng ông Vũ tuyệt thực, từ chối cả suất ăn từ trại giam và đồ ăn gia đình tiếp tế. Báo Tuổi trẻ hôm nay đưa ra các hình ảnh về đồ ăn gia đình tiếp tế cho ông Vũ, chúng ta thấy rõ ràng là chưa bóc ra, các đồ ăn vẫn còn nguyên và ông để riêng một khu. Chúng tôi cho rằng việc ông tuyệt thực là có. Cho đến nay, ai cũng xác nhận là ông không ăn đồ ăn của trại giam để phản đối. Và không ai nhìn thấy ông ăn đồ ăn của gia đình tiếp tế. Người tù cùng phòng cũng không nhìn thấy. Kể cả người ta (TV nhà nước) quay lén ông Vũ, nhưng cũng không quay được những hình ảnh cho thấy ông ấy có ăn đồ gia đình gửi vào. Nếu ông Vũ có ăn thật, người phạm nhân cạnh ông Vũ đấy sẽ xác nhận cho. Ở đây, họ suy diễn từ việc ông vẫn còn khỏe mạnh và ông có đồ gia đình gửi vào thì là ông chỉ không ăn đồ của trại giam mà ăn đồ của gia đình. Họ nói thế, nhưng không có dẫn chứng. Việc ông béo là sự thật, ông nặng 94 cân. Còn việc ông vẫn minh mẫn sau 20 ngày tuyệt thực thì các nhà khoa học nghiên cứu biết rằng nếu đúng cách và khoa học, người ta có thể tuyệt thực từ 4 đến 10 tuần. Ở Việt Nam đã có trường hợp tuyệt thực 31 ngày. Người ta cho rằng người tuyệt thực thời gian dài vẫn minh mẫn nếu họ có ý chí, nghị lực. Trường hợp của ông Vũ, may mắn là ông có ý chí và nghị lực cho nên ông vẫn “trông” như khỏe, nhưng thực tế chưa chắc đã như vậy.
Khi phóng viên báo Tuổi Trẻ hỏi ông Vũ: “Ông có tuyệt thực không?”, không hiểu tại sao chỉ có câu trả lời rằng: “Tôi từ chối suất ăn của trại giam.” Sau đó báo lại viết rằng ông khoe vợ ông có gửi đồ ăn đến. Chúng tôi cho rằng bài báo Tuổi Trẻ đã bị cắt xén đoạn trả lời của ông Vũ. Bởi lẽ trước câu hỏi “Có tuyệt thực hay không?” thì phải có câu trả lời là có hay không, chứ không thể có những câu trả lời khác được. Báo Tuổi Trẻ muốn chứng minh rằng ông Vũ không tuyệt thực, lại không đưa ra câu trả lời mà một người bình thường cũng trả lời được nữa là ông Vũ. Chúng tôi thấy rất đáng tiếc là báo chí Việt Nam trong vụ việc này đã không nói lên đầy đủ câu nói của ông Vũ và bà Hà (vợ ông Vũ). Họ bỏ qua thông tin đó. Thông tin đó có đúng hay sai lỗi không phải của ông Vũ và bà Hà, mà chính là từ việc họ không cung cấp thông tin đầy đủ.
Chúng tôi là luật sư, chúng tôi đã đề nghị được vào thăm gặp ông Vũ, mà họ còn không cho chúng tôi vào gặp. Chúng tôi rất ngạc nhiên, tại sao nhà báo lại được gặp? Theo luật, theo thông tư của Bộ Công an, việc thăm gặp phải theo lợi ích của phạm nhân. Luật sư bảo vệ lợi ích cho ông ấy, ông ấy mời chúng tôi đến, người ta còn không cho thăm gặp. Thế thì nhà báo đấy, họ mời đến để làm gì? Nhà báo ở đây là công cụ của chế độ nên đã làm giảm đi sự chân thật, khách quan của báo chí. Báo chí chỉ có phục vụ cho mục đích đã được định sẵn, đấy là điều đáng buồn.
VOA: Truyền thông nhà nước nói nguyên nhân chủ yếu ông Vũ tuyệt thực là vì không được đáp ứng yêu sách đòi gặp vợ 24 giờ, vốn chỉ dành cho các phạm nhân..
Luật sư Trần Vũ Hải: Ông có yêu cầu việc này, nhưng trong một văn bản khác. Ông còn yêu cầu được có 10 tài liệu trong vụ án. Là một nhà nghiên cứu luật, nên ông muốn nghiên cứu 10 tài liệu đó để hoàn thiện đơn khiếu nại lên Giám đốc thẩm. Về “yêu sách” gặp vợ 24 giờ, đây không phải là yêu sách mà là yêu cầu đúng luật. Luật quy định rằng những người chấp hành nội quy trại giam thì được gặp người thân 1 tháng 1 lần theo chế độ 24 tiếng. Ngày 20/2/13, trại giam số 5 trả lời cho vợ ông Vũ rằng ông Vũ không nhận tội nên bị xét cải tạo kém, vì vậy, không được hưởng tiêu chuẩn này. Chúng tôi đã trả lời trong văn bản rằng điều này trại giam số 5 nhầm lẫn. Thông tư 46 của Bộ Công an về vấn đề thăm thân nhân và quy định của luật thi hành án ghi rằng không được hưởng tiêu chuẩn này chỉ khi phạm nhân không chấp hành nội quy thôi, chứ không nói về việc “nhận tội” hay không. Để không cho ông Vũ gặp vợ 24 giờ, phải chứng minh bằng biên bản về việc ông không chấp hành nội quy và có bị xử lý.
VOA: Về nguyên nhân ông Vũ tuyệt thực, truyền thông nhà nước dẫn ra 2 điều: một là do ông phản đối yêu cầu được gặp vợ 24 giờ không được giải quýêt, hai là để phản đối cán bộ phòng giam mở cửa gây gió lùa thẳng vào người ông…
Luật sư Trần Vũ Hải: Nguyên do chính là vấn đề giải quyết đơn tố cáo.
VOA: Việt Nam nói những “yêu sách” của ông Vũ “không hợp lý” và mang tính “hoang tưởng” vì quy định mở cửa buồng giam mỗi buổi sáng sớm là quy định chung cho tất cả phạm nhân.
Luật sư Trần Vũ Hải: Nếu nói ông bị “hoang tưởng”, họ phải thả ông ngay. Tôi hơi ngạc nhiên khi người ta làm như vậy.
VOA: Như vậy trong cuộc thăm gặp hôm 15/6 vừa qua, bà Hà vợ ông Vũ có được chính ông Vũ khẳng định cuộc tuyệt thực đó tiếp diễn hay chấm dứt thế nào không?
Luật sư Trần Vũ Hải: Theo lời bà Dương Hà, ông Vũ nói ông sẽ chấm dứt tuyệt thực trong khi họ có bổ sung giải quyết đơn tố cáo của ông và sẽ thông báo điều đó cho bà Hà.
VOA: Ông Vũ nói “sẽ” chấm dứt tuyệt thực. Vậy có biết thời gian của từ “sẽ” đó là khi nào không?
Luật sư Trần Vũ Hải: Điều đó chúng tôi không biết được. Chúng tôi hiện nay có một cái thư đề xuất họ tạo điều kiện để chúng tôi thuyết phục ông Vũ.
VOA: Với tư cách là người bảo vệ pháp lý cho ông Vũ, luật sư dự định sẽ tiếp tục đòi hỏi công lý cho ông Vũ như thế nào?
Luật sư Trần Vũ Hải: Chúng tôi cũng không có cách nào khác. Chúng tôi đã viết thư gửi ông Bộ trưởng (Công an) đề nghị tạo điều kiện để chúng tôi được tiếp xúc với ông Vũ. Chúng tôi chỉ còn cách thế thôi. Tôi hy vọng nếu gặp ông Vũ thì mọi chuyện có thể sẽ sáng lên chăng? Chúng tôi cho rằng một việc không phải là lớn nhưng cuối cùng đã trở thành lớn bởi vì người ta đã không giải quyết một cách thấu đáo.
VOA: Xin chân thành cảm ơn luật sư Vũ Hải đã dành cho chúng tôi cuộc trao đổi này.
