Bài học rút ra từ đây là gì cho người Việt? Tương quan văn hóa và dân chủ của Ucraina - Nga giống tương quan Việt Nam - TQ có phải là điều quyết định?
Không. Đúng là có giống nhau, rất rõ ràng và không thể phủ nhận, như ai cũng có thể nhìn ra, như trong bài này và rất nhiều bài viết khác trên mạng, trên gần 1 nghìn đài báo của đảng. Nhưng theo tôi, đó không phải yếu tố quyết định để chúng ta - người Việt - đặc biệt quan tâm sự kiện Ucraina hôm nay. Vì đó là những mối tương quan lệ thuộc. Ucraina đã bị lệ thuộc Nga hầu như hoàn toàn và toàn diện về văn hóa, lịch sử, địa lý, kinh tế, và cả chút "ý thức hệ" hay tàn dư văn hóa xã hội của cộng sản Liên xô cũ...
Vậy tại sao chúng ta cứ nhìn cái giống nhau đó, và để làm gì? Vì Việt Nam cũng đang lệ thuộc TQ toàn diện như thế. Và để chúng ta hy vọng sự kiện tương tự cũng sẽ diễn ra ở VN và cũng sẽ đem lại kết quả tương tự?... Đó sẽ là một hy vọng hão huyền lớn.
Để người Việt học được từ sự kiện Ucraina trên thì còn phải và trước hết phải nhìn ra sự khác biệt (điều làm chúng ta chưa được như họ) trong mối tương quan lịch sử-văn hóa đó, để mà vượt qua ràng buộc của sự tương quan. Tôi gọi những sự khác biệt đó là mối tương quan độc lập trong văn hóa, lịch sử của các dân tộc. Chính sự độc lập mới là động cơ phát triển đến thịnh vượng bền vững của các dân tộc.
Khác biệt đầu tiên đó là văn hóa của bản thân các chủ thể trong mối tương quan. Đó là độc tài Nga/Putin rất khác bá quyền Tàu với đảng CSTQ. Họ chưa phải dân chủ nhưng họ không đối lập dân chủ hoàn toàn, và họ đã thể hiện điều đó qua phản ứng khá đúng mực (ít nhất về bên ngoài) với Ucraina mấy tháng qua. Và đó là, dân tộc và văn hóa Ucraina cũng khác người Nga và văn hóa Nga rất nhiều và gần với người Balan, người Séc, Slovenia, Litva, các nước Nam tư cũ... hơn (ví dụ: các ngôn ngữ Ucraina và Polska, Séc, Slovenia và Nam Tư cũ... giống nhau đến trên 90% và khác hẳn tiếng Nga về cách viết - họ có ký tự latinh, và cách phát âm nhiều phụ âm..., dù chúng cũng được xép vào hệ Slavơ...).
Như vậy, ngôn ngữ là cốt lõi văn hóa thì họ đã hướng Tây ngay từ gốc gác ngàn năm nay rồi. Mà hôm nay, các nước Balan Séc, Slovakia và Nam Tư cũ đã thoát Nga, vào EU và đạt thịnh vượng toàn diện mà về kinh tế đều gấp 3-4 lần Ucraina... Đó là là những gì bè lũ Putin và Ianukovich không thể bịt mắt 35 triệu người Ucraina bằng những cú lừa kiểu "15 tỷ đô tài trợ của Nga" được nữa. Đối với người Ucraina, họ có quá nhiều hình mẫu thành công với EU và phương Tây dân chủ ngay bên cạnh để học hỏi, tin tưởng và kiên quyết đi theo. Đó là sự khác biệt cơ bản bên trong văn hóa của người Ucraina với người Nga mà người ngoài nên biết để hiểu được sự kiện Kiev tất yếu vừa qua. Họ chỉ trở về theo đúng cái nôi văn hóa đích thực của mình.
Sự khác biệt bên trong và bản chất đó của Ucraina với Nga chỉ có thể được nhận biết khi bạn đến sống ít nhiều và chân thành tìm hiểu trực tiếp con người và văn hóa các dân tộc được coi là Slave đó, thấm nhuần và yêu quí những ngôn ngữ Slave nhưng lại “chống” Nga đó của họ. Đừng mặc nhiên coi họ giống người Nga, vì như thế chúng ta sẽ chỉ thấy Ucraina là một phần của đế chế Nga Slave. Thời sinh viên học ở Balan tôi sang Minsk (thủ đô Belarus hôm nay) và Kiev chơi, và cảm thấy mình vẫn gần với Varsava hơn với Moscva nhiều mà khó diễn tả được.
Như vậy, người Việt chúng ta không có anh em ruột thịt hay hình mẫu thành công xung quanh mình (trong ASEAN) cùng gốc gác cộng sản, như Ucraina trong EU, để có hướng tách ra khỏi Tàu như Ucraina tách ra khỏi Nga. Chúng ta (thực ra là "đảng ta") đã tự bịt hết các cánh cửa đến với ASEAN và thế giới, chỉ để ngỏ một cửa phía bắc, và dân ta cũng "chịu vậy thôi"...
Còn sự khác biệt bên ngoài vốn lại là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sự kiện Ucraina vừa qua, đó là sự khác biệt kinh tế và tư duy kinh tế của dân tộc Ucraina sơ với người Nga, thì càng không ai nhắc đến.
Về tư duy, giống như người Balan, Séc, Sloven... người Ucraina từ hàng nghìn năm nay thích và giỏi trong giao thương kinh tế với phương Tây (Tây Âu), và như phương Tây họ luôn coi nước Nga của Sa Hoàng là vùng trắng kinh tế, là "vùng sâu vùng xa", và coi người Nga như dân tộc không biết làm kinh tế, chỉ biết khai "phá" tài nguyên phong phú hầu như vô tận phía sau dãy Ural để quí tộc Nga sống hoang phí (dân Nga thì càng khổ dù đất nước giàu có hơn Butan hay Brunei..). Người Ucraina còn rất giỏi canh tác nông nghiệp và coi tác đất là tấc vàng, và châu thổ sông Volga của họ là vựa lúa mì của Châu u, còn các thành phố của họ là các tiểu Paris, tiểu châu u (tức là nước Nga không phải châu u...) và Ucraina luôn là một của ngõ ra thế giới văn minh thịnh vượng của nước Nga (bên cạnh của ngõ Balan). Tóm lại, họ luôn luôn thịnh vượng hơn hẳn người Nga từ hàng nghìn năm nay. Họ như là thuộc đẳng cấp kinh tế văn hóa khác, luôn cao hơn hay đi trước người Nga…
Và với tư duy gốc và truyền thống kinh tế như thế, hôm nay họ có gì? Nền kinh tế Ucraina đã tụt hậu sau hầu như toàn bộ châu u, thua xa các thành viên EU, và thua xa cả nước Nga! Đau xót hơn nữa, nền kinh tế ọp ẹp và thối nát của họ hôm nay bị người Nga và người Ucraina gốc Nga, thân Nga thống trị hoàn toàn.
Ngày hôm nay, dù họ đã được dùng ngôn ngữ Ucraina của mình là chính ngữ quốc gia, nhưng không ai có thể làm kinh tế ở Ucraina thành công nếu không... giỏi tiếng Nga, và tỏ ra thân Nga! Tôi đã ngỡ ngàng nhận ra điều đó (trong một dịp đi công tác Ucraina sau cách mạng Cam của họ: những đối tác U của chúng tôi thích nói tiêng Nga với chúng tôi hơn tiếng U là tiếng của họ…), và cũng hiểu ra tại sao người Việt ở Ucraina "thành công" về kinh tế thế, để rồi họ về nước "thành công" với các nhóm lợi ích của cộng sản VN!
Kinh tế Việt nam hôm nay cũng lụn bại và bị phụ thuộc TQ hoàn toàn. Đó vẫn là điểm giống nhau của tương quan lệ thuộc. Điều nguy hiểm là chúng ta không có tư duy kinh tế độc lập và khác người Tàu như người Ucraina có khác - với người Nga. Chúng ta không có tư duy kinh tế độc lập, lại có tư duy kinh tế bị "định hướng" Tàu nặng nề từ trong đảng CSVN và áp đặt bằng vũ lực vào cả nền kinh tế và cuộc sống của từng người dân. Chúng ta kinh doanh giống người Tàu đang làm là không coi trọng chữ tín, gian dối về chất lượng và khai thác mà không bảo vệ môi trường sống của mình… Tất cả những trò lừa đảo, gian dối một cách độc ác trong kinh doanh của người Tàu được chúng ta mang về và áp dụng hoàn hảo ở VN, từ các loại thực phẩm và dược phẩm giả độc hại đến mọi loại hàng hóa giả khác của Tàu đều được thị trường Việt chấp nhận vì chính phủ CSVN sợ họ hơn sợ Tổ tiên và im re...
Tôi nghĩ, nhờ có hai sự khác biệt và độc lập trên về văn hóa lịch sử và tư duy kinh tế, lại có tấm gương và sự hỗ trợ tinh thần của tất cả các nước anh em Slave khác và của EU, mà người Ucraina có đủ động lực và sức mạnh để lật đổ chế độ thân Nga của Ianukovich, xích lại gần phương Tây. Sự lụn bại kinh tế và tham nhũng tột cùng, luôn là bản chất của độc tài, như ở Ucraina - thì ở Việt nam hôm nay đã có, cũng chỉ là những giọt nước tràn ly, là những cái cớ xác định thời điểm của sự thay đổi tất yếu mà thôi.
Lịch sử không phải ngẫu nhiên: Họ đã bắt đầu tất cả trên Quảng trường Độc Lập của họ!
Trở về với câu hỏi đầu tôi đặt ra trên, người Việt nên học gì từ Ucraina hôm nay? Đó là, hãy bảo vệ và khai thác sức mạnh từ sự khác biệt và độc lập về văn hóa ngàn năm nay của người Việt so với người Tàu mà chúng ta có cũng rất sâu đậm như/hơn người Ucraina đối với Nga (điều mà hai đảng cộng sản Trung-Việt đang muốn xóa nhòa bằng chính sách 4 tương đồng của họ Tập).
Và đó là, cần có và áp dụng tư duy kinh tế độc lập (không định hướng) của cha ông ngàn đời nay là bám ruộng và bám biển nhưng không bao giờ đóng tàu đi buôn với phương Bắc (trừ việc luôn chuẩn bị quân thủy-bộ đánh giặc phương Bắc để bảo vệ chính cánh đồng, sông lạch của mình). Cha ông ta chỉ có một hướng để đi đến thịnh vượng là vượt về Nam, đó là thoát Bắc, đó cũng chính là tên nước tên dân tộc Việt chúng ta.
Và tiếp theo là, độc lập chính là cần xích lại gần và học hỏi từ những người anh em dân chủ hay đang đi đến độc lập và dân chủ trong ASEAN của chúng ta, chứ không phải là công cụ của TQ nằm trong và chống lại ASEAN như đảng CSVN đang làm. Các Cụ Tổ tiên ta đã dạy, “Bán anh em xa” (như Nga) và “Mua láng giềng gần” như ASEAN, Đông Á, Úc châu... Đoàn kết với ASEAN chúng ta có sự hỗ trợ của cả thế giới, trong đó có Mỹ và EU! Đó cũng là bài thứ ba chúng ta nên học từ Ucraina.
Cả ba con đường thoát Tàu trên của dân tộc ta chính quyền CSVN đều đang cố tình hủy hoại có hệ thống, nhưng họ cuối cũng cũng sẽ thất bại, vì ba con đường đó là xu thế lịch sử không thể đảo ngược.
Chỉ có điều, nếu chúng ta ý thức được điều đó, nhận ra rõ ràng và chủ động bước lên con đường đó, như dân tộc Ucraina đã nhận ra và hành dộng, thì chúng ta sẽ sớm đến với dân chủ và thịnh vượng hơn. Chúng ta chỉ xứng đáng với những gì chúng ta làm được, giành lại được cho mình, bằng hành động, không phải bằng hy vọng. Còn nếu chúng ta không nhận ra và bước lên con đường đó, lịch sử dân tộc ta và thời đại này cũng sẽ “ném” chúng ta – đất nước ta lên con đường đó, với những cái giá phải trả chắc chắn là lớn hơn rất nhiều so với Ucraina hôm nay, về Con người, tài lực và thời gian.
Vậy nên, đừng hy vọng rằng chúng ta sẽ có cuộc cách mạng dân chủ như ở Ucraina chỉ vì chúng ta "giống" Ucraina và Nga “giống” TQ. Nếu chúng ta không biết Dân chủ và Thịnh vượng có gốc gác từ đâu – đó là từ sự Độc Lập tinh thần trong văn hóa và tư duy kinh tế xã hội, và không sẵn sàng chấp nhận trả giá bằng hành động để cho những giá trị gốc rễ đó nảy mầm và phát triển, như người Ucraina đã và đang làm, thì dân tộc ta mãi mãi chỉ là dân tộc giàu trí tưởng bở, là dạng con mồi ngon hiền của các bè lũ siêu lừa-siêu ác-siêu tham như cộng sản VN hôm nay.
Còn nữa, tôi không nói là cộng sản siêu ngu (họ chỉ siêu ngu trên hai lĩnh vực văn hóa và kinh tế thôi, vì bị cái siêu ác và siêu tham bịt mắt rồi – do đảng của họ sinh ra từ sự nô lệ hoàn toàn về tinh thần và tư tưởng cho cái gọi là chủ nghĩa cộng sản rồi). Còn về lừa bịp và trị xã hội tàn ác và hiệu quả thì họ là đỉnh cao nhân loại. Cả các trại tập trung với các lò hơi ngạt của Hítle cũng phải chào thua, vì nạn nhân của Hitle không phải khấu đầu biết ơn chế độ phát xít muôn đời như nạn nhân cộng sản - phải "biết ơn và tự nguyện hy sinh cả những đời sau" cho chủ nghĩa cộng sản!
Qua sự kiện Ucraina họ - CSVN sẽ "rút ra ngay" những bài học cho mình, và sẽ càng siết chặt hơn các gọng kìm tàn ác vô nhân (hữu hình và vô hình) trên cổ người dân Việt, như họ đã làm từ 1990 sau khi bức tường Berlin sụp đổ và sau lễ quì phục CSTQ ở Thành Đô đến nay. Có nghĩa là, nhân dân Việt Nam yêu dân chủ và muốn có cuộc sống thịnh vượng sẽ có những ngày tới khó khăn hơn sau sự kiện Ucraina - với sự đàn áp dân chủ của CSVN chắc chắn khốc liệt hơn nhiều... Con thú ác đã bắt đầu hoảng loạn, như và nguy hiểm hơn chó dại. Họ - CSVN đã không có khả năng suy nghĩ nữa, vì đang quá hoảng sợ cho số phận tất yếu phải chết của “đảng ta”.
Nhưng đó cũng chính là cách họ sẽ đẩy nhanh hơn quá trình “đảng ta” và “chế độ ta” đi đến cái chết tất yếu đó, như đã xảy ra ở Ucraina vậy. Lần tới sẽ là Việt Nam. Câu trả lời cho câu hỏi “Khi nào?” và “Như thế nào?” đang nằm trong hành động tương lai của hơn 90 triệu người Việt khắp năm châu.
Tôi hồi hợp mong chờ và chuẩn bị sẵn sàng để tham gia! Vì Dân chủ cho Đất nước Việt Nam!
