Quá nhiều nghi vấn nổi lên xung quanh dự án
Trong phần cuối bài “Sân bay Long Thành: Những sự bịp bợm của 3X/CSVN” khoảng tuần trước trên Dân Làm Báo tôi có nêu quan điểm của mình về dự án này, rằng nó sẽ cần thiết cho đất nước ta chỉ sau khoảng… năm 2050, và sau khi đã không còn CSVN.
Tôi rất mừng là chỉ trong khoảng một tuần trở lại đây, dư luận trong nước - cả trên lề Dân (tất nhiên) lẫn lề đảng (ngạc nhiên đáng khen) đã bắt đầu dấy lên các đợt sóng ngầm nghi ngờ và phản đối dự án trên, kể cả trên diễn đàn Quốc hội.
Đầu tiên, người dân quan tâm đã bắt đầu nghi ngờ sự cần thiết phải có dự án Sân bay Quốc tế Long Thành gấp là giả tạo, hay ít ra là quá gượng gạo, như lý do “quá tải sân bay TSN” (mới chưa được 50% năng lực 45 triệu khách/năm của nó?), như lý do “ô nhiễm môi trường do sân bay TSN” (cứ như là sân bay Long Thành không gây thêm ô nhiễm do hàng ngàn xe cộ mỗi ngày sẽ phải chạy thêm đoạn đường khoảng 50kms nối “tăng bo” Sài Gòn - Long Thành?...), hay lý do “xung khắc đường bay với sân bay quân sự Biên Hòa cách đó trên 30km” (mà quên mất việc cần di dời sân bay Nội Bài vì nó “xung khắc đường bay” với sân bay quân sự Gia Lâm chỉ cách đó 20km?)...
Người dân, báo chí và dư luận cũng bắt đầu nghi ngờ tính chân thực của các con số về dự án SBLT như số vốn 7,8 tỷ đôla (164 ngàn tỷ vnđ) đã mập mờ “nhẩy lên” thành 18 tỷ, số tiền “giải phóng mặt bằng” (chủ yếu chỉ là rẫy trồng khoai mì nhưng đã bị bỏ hoang cả chục năm nay vì các đại gia đỏ đã thu tóm hết sổ đỏ của dân rồi để đó “chờ sân bay”) đã lên đến 24 ngàn tỷ vnđ...? Liệu đến trước khi hay sau khi được phê duyệt những con số đó có “nhẩy lên” nữa như dự án Đường sắt Cao tốc trước đó đã “nhẩy lên” từ 27-28 tỷ đôla thành 56 tỷ đôla trước mắt Quốc hội 12 chỉ trong mấy tuần “vì mới có nghiên cứu ‘tiền’ khả thi, chưa có nghiên cứu khả thi vốn cần ‘tiền’ để thi…”
Người dân và báo chí, Quốc hội cũng bắt đầu nghi vấn và chất vấn Chính phủ về phương án huy động vốn cho dự án Giai đoạn I mà theo đó Chính phủ nói sẽ tự lo được 50% tức 82 ngàn tỷ ngay trong đầu năm 2015 nếu Dự án SBLT được Quốc hội thông qua cuối năm 2014 (tiền “tự lo” đó từ đâu? 82 ngàn tỷ vnđ là khoảng 20% tổng thu ngân sách khoảng 400 ngàn tỷ vnđ của Chính phủ rồi? Trong khi Ngân sách Nhà nước năm 2014 và 2015 Quốc hội và Chính phủ vẫn còn chưa cân đối được cả trên thực tế cho 2014 và trên kế hoạch cho 2015?...)
Còn về phương án huy động vốn đầu tư cho 50% dự án sẽ phải đi vay quốc tế, Chính phủ công bố đã có cam kết cho vay của Chính phủ Nhật (2 tỷ đôla) và một tập đoàn Pháp (cũng 2 tỷ đôla nữa), thế là tổng cộng 4 tỷ đôla hay trên 50% vốn đầu tư cần huy động quốc tế rồi nhé! Nhưng không may cho CP, ngay lập tức cả hai phía Nhật và Pháp đều lên tiếng phủ nhận điều trên và Chính phủ cùng Bộ GTVT VN đã phải hai lần liên tiếp xin lỗi họ và chính thức đính chính là… không có chuyện đó… (do “nhầm số liệu”!) Thật không có gì khôi hài và đáng xấu hổ hơn, ở cấp Chính phủ, về dự án SBLT chưa ra đời đã ra scandal/trò hề quốc tế rồi… Chúng ta biết là Thủ tướng vừa thực hiện chuyên đi “ăn xin” có nghề của CSVN, đi vòng mấy chục ngàn cây số qua các nước Tây Âu rồi về qua ghé thăm “mẹ” Tàu quì lạy suốt mà cũng chỉ vay được trên 300 triệu đôla từ các nước EU, chỉ bằng 7,5% con số 4 tỷ đôla mà Đinh La To và Quí (cầu) Tiêu “ngồi nhà búng tay” thôi cũng đã được bọn tư bản thối tha “cam kết cho vay”, thì mới thấy khả năng “nổ” thượng thừa của Thăng và quân trong Bộ GTVT về dự án SBLT này siêu đến thế nào...!
Và nhất là, dư luận, báo chí và các chuyên gia kinh tế đã lên tiếng nghi ngờ các tính toán “rất khả quan” quá “khả quan” về dự toán hiệu quả đầu tư kinh tế EIRR (Economic Investment Return Rate?) của Dự án mà Chính phủ và Bộ GTVT VN đưa ra, những trên 22%, tức chỉ chưa đến 5 năm là thu hồi hết vốn đầu từ một công trình siêu lớn vài chục tỷ đôla và thuộc loại đầu tư hạ tầng cơ sở là chính? Có lẽ Chính phủ và Bộ GTVT VN đã cho tập trung tất cả các loại “máy nổ” công suất lớn nhất trong Văn phòng Bộ và VPCP để làm “nghiên cứu tiền khả thi” trên, thì mới dám đưa con số đó ra, mà quên mất con số đó mục đích là để lòe 500 nghị gật Quốc hội 13 thôi (nên chắc chắn sẽ lòe được, hù được Quốc hội 13 - họ sẽ trầm trồ: “ồ”, “ừm”... liên miên vì trước đó “tiền khả thi” đã được “thực thi” dạng quà biếu đại biểu quốc hội đến từng người trong nhà khách Chính phủ bên cạnh mả “Hồ linh thiêng” rồi…), mà quên rằng thời đại thông tin này những con số như thế sẽ phải theo báo chí lọt ra ngoài dư luận và các chuyên gia trong ngoài nước… Vì nó lố bịch quá (cao đến không tưởng) nên thế giới sẽ cười, các chuyên gia sẽ chọc quê Chính phủ và Bộ GTVT có “trình độ IQ cao như đường sắt cao tốc”! Báo BBC tiếng Việt mấy hôm nay đã đem chuyện này và nhiều chuyện khác của SBLT (như hai vụ VN chưa vay được xu nào đã phải xin lỗi Nhật, Pháp...) ra cười chế nhạo rồi.
Cuối cùng là những nghi vấn về kế hoạch vay quốc tế cho sân bay LT và đổ nợ cho Nhà nước (trong khi nó “lãi to” - EIRR là 22%), sẽ làm tăng nợ nước ngoài của VN lên vượt xa con số an toàn 65% GDP (theo số liệu của Chính phủ và Quốc hội VN thôi, còn theo các chuyên gia thì nó là 120-150% GDP từ lâu rồi), tức sẽ làm kinh tế VN rơi vào khủng hoảng nặng. Thực tế, Quốc hội 13 lo món nợ vì sân bay Long Thành của Chính phủ và Bộ GTVT VN sắp tới sẽ làm chìm con thuyền kinh tế VN đang chòng chành là hoàn toàn có cơ sở - thỉnh thoảng họ cũng không chơi game, nhắn tin cho vợ con, hay ngủ gật trên diễn đàn Quốc hội cho đỡ “chán như con gián” đấy chứ! (“Chán như con gián!” là từ mà cô bạn học của tôi đang họp Quốc hội 13 dùng để mô tả cảm giác khi họp Quốc hội của cô ta, khi được bạn bè hỏi han tâng bốc...)
Kết quả là, chỉ trong vòng 1-2 tuần, tưởng như Dự án SBLT sau ba chiến thắng “hạ gục liên tiếp” CP, BCT và “cả Xã hội”– bằng hai buổi Báo cáo và được phê duyệt nhanh gọn ở cấp Chính phủ và Bộ Chính trị, và một ngày Hội thảo Quốc gia/quốc tế về dự án SBLT “được 100% dư luận và xã hội ủng hộ”, chưa kể hàng trăm hàng ngàn bài báo ủng hộ dự án SBLT trên lề đảng (chỉ cần mỗi báo đài 3 bài là có trên 2 nghìn bài ủng hộ CP ngập tràn VN rồi...), thì chỉ còn Quốc hội 13 họ cũng sẽ dễ “vượt qua” thôi, nhưng đến hôm nay tình hình bất ngờ dường như bị đảo ngược...?!
Hôm rồi, Bộ trưởng Thăng rụt rè: “Đưa dự án SBLT ra trước Quốc hội bây giờ là không có lợi”. Ý của Thăng là Quốc hội đang quá lo lắng và nhạy cảm với vụ nợ nước ngoài của quốc gia sắp đến ngưỡng nguy hiểm (kệ nó chứ, để con cháu chúng ta sau này chúng lo! Chúng thông minh và có nhiều điều kiện tốt hơn chúng ta! – ai đó trong Quốc hội 13 đã nói thế hộ Thăng rồi, tôi quên không ghi tên tuổi lại…). Còn Chủ tịch Quốc hội “hói” thì đe dọa: “Tình hình kinh tế hiện đang rất xấu, không tích cực như Chính phủ báo cáo...”, tỏ ý nghi ngờ toàn bộ báo cáo kinh tế 2014 của Chính phủ, thì cái vụ sân bay Long Thành chắc “hói” càng nghi ngờ hơn? Sao bỗng nhiên “hói” nhiệt tình yêu nước quá và đột xuất thế nhỉ? Thì ra “hói” tuy già rồi vẫn ngửi thấy cơ hội hạ 3X và ra làm Thủ tướng khóa tới? Đúng là kẻ quá ngông thường vì quá ngu... chẳng tin cậy được.
Nhưng viết bài này nữa về dự án SBLT, tôi muốn phân tích tình hình và chia sẻ quan điểm cá nhân trên Lề Dân, và biết đâu cô bạn trong Quốc hội và các đồng sự của cô ấy có ai đó “buồn chán như con gián quá” lên Lề Dân như Dân Làm Báo đọc thì sao?! Thế nên, đó là tôi cũng muốn chia sẻ quan điểm với các vị nghị gật Quốc hội 13, rằng với dự án SBLT này thì đừng gật nữa, mà hãy lắc cho nó lành, cho dân cho nước.
Những lý do để Quốc hội 13 nên dừng dự án SBLT
Toàn bộ phần trên, một cách gián tiếp, tôi đã trình bày sơ bộ hết các lý do mà theo tôi - vì dân, vì nước, vì nền kinh tế VN hiện nay, vì cả công việc của Quốc hội 13 sẽ phải cân đối dự toán ngân sách nhà nước cho 2015 và những năm tới nữa... Quốc hội 13 nên dừng dự án SBLT lại ngay.
Vì vậy, ở phần này, tôi sẽ liệt kê trực tiếp ra lần nữa các lý do mà theo tôi Quốc hội 13 nên cho dừng ngay dự án SBLT, đó là 5 ý chính sau:
Thứ nhất, về lý do tại sao có dự án SBLT, các nhu cầu để phải di dời sân bay TSN hiện nay đều là giả tạo (ô nhiễm, TSN quá tải, xung khắc đường bay, VN “ít” sân bay...), hay viển vông (làm cảng HK trung chuyển quốc tế, cạnh tranh đón đầu thế giới...). Một số lý do trên (như TSN quá tải) có thể là thiết thực chỉ trong tương lai khá xa, đến khoảng 2050, tức chỉ cần chuẩn bị từ 2040 là kịp...
Thứ hai, về SBLT tương lai gần, những điều CP và Bộ GTVT vẽ ra về dự án SBLT quốc tế tương lai là bịp bợm tô hồng về hiệu quả kinh tế của nó (chỉ “nổ to” thôi), nhưng chính Bộ trưởng Thăng đã rào đón rằng đó chỉ là những nghiên cứu tiền khả thi (không mất tiền?), nên có thể rất sai, bao giờ có kết quả nghiên cứu khả thi (chỉ làm sau khi Quốc hội chính thức thông qua “về chủ trương”), thì mọi thứ về dự án sẽ thay đổi (theo kết quả nghiên cứu khả thi, tức theo ý Chính phủ). Vậy ai thực chất là người thông qua và quyết định dự án ở đây - Quốc hội hay Chính phủ? Thực tế là Chính phủ. Hiện nay, Chính phủ đang đưa ra “quả trứng vẽ” là nghiên cứu tiền khả thi (chưa khả thi) SBLT cho Quốc hội duyệt, Quốc hội duyệt “trứng vẽ” rồi thì CP mới “đẻ ra” quả “trứng thật” - là nghiên cứu khả thi SBLT, và từ nghiên cứu và thiết kế này mới “nở ra” SBLT thật... nó sẽ hoàn toàn không phải là cái “nở ra” từ quả trứng vẽ mà Quốc hội thông qua...?
Đúng ra, với các dự án lớn đó hay mọi dự án nhà nước khác, Quốc hội phải có ngân sách để cho đầu thầu công khai làm dự án khả thi trước, xem nó có khả thi hay không, rồi Quốc hội mới quyết có làm hay không. Đố là cách thế giới làm, trừ VN, chỉ vì cái chi phí nhỏ của nghiên cứu khả thi muốn (rất là khôi hài) dồn sang cho nhà thầu chứ không phải của chủ đầu tư…)
Thứ ba, về bối cảnh riêng của VN hiện nay, tình hình kinh tế VN hiện nay đang rất khó khăn, Quốc hội và Chính phủ còn chưa cân đối được cả thu chi năm 2014 và kế hoạch ngân sách 2015, trong khi làm dự án như SBLT chỉ nên khi nhà nước có/phải có dư chút vốn dự phòng của mình, chứ không thể hoàn toàn dựa vào vốn vay quốc tế, trong khi dự án này rất lớn, hiện nay đã là 18 tỷ đôla và có thể sẽ vọt lên khi nó được Quốc hội thong quan và vào tay Chính phủ hoàn toàn…
Thứ tư, về bối cảnh chung trên thế giới, nền kinh tế VN và thế giới hiện nay như trước cơn khủng hoảng sắp tới như cơn sóng dữ 2016-2018 được dự báo sẽ rất khắc nghiệt cho kinh tế toàn thế giới và tất nhiên cả VN đã đang bắt đầu đi vào và cảm nhận nó… Việc vay vốn quốc tế chắc chắn sẽ không dễ dàng “như chính phủ hứa” nên chắc chắn sẽ làm dự án sa lầy (kéo dài thê thảm và đội vốn khắp nơi, giảm qui mô và chất lượng…), làm cho kinh tế quốc gia càng lún sâu vào khủng hoảng…
Và thứ năm, về vốn quí là sân bay TSN, hơn 1170ha đất sân bay TSN trong nội thành Sài Gòn hiện nay (trị giá thị trường là trên 20 tỷ USD như tôi đã chỉ ra trong bài trước) là vốn quí cần bảo vệ và khai thác hiệu quả cho SB TSN đạt mức tối ưu để phục vụ nền kinh tế và đàn tiến tới đạt 40-45 triệu khách/năm trong tương lai xa (khi đó khách du lịch quốc tế vào Sài Gòn phải là khoảng 15-20 triệu lượt người/năm – hiện nay con số này chỉ là khoảng gần 4 triệu trong số 7 triệu khách du lịch quốc tế đến VN). Đồng thời, nên cần để dành quĩ đất nội thành lớn và quí này của TSN cho tương lai làm vốn cho các thế hệ sau sẽ di dời TSN ra Long Thành, có lẽ vào khoảng 2040-2050…
Lời kết hơi tưng tửng
Như khi viết bài trước về sân bay Long Thành, tôi đã nói luôn là tôi sẽ không hy vọng Chính phủ của 3X và CSVN sẽ dừng dự án đó bất chấp mọi sự phi lý của nó mà tôi và nhiều người đã và đang chỉ ra.
Hôm nay tôi viết bài này, với lời khuyên hay đề nghị Quốc hội 13 nên dừng dự án SBLT vô lý và vô lối đó, tôi cũng không tin và không hy vọng họ sẽ làm thế - dừng nó lại để các thế hệ sau xem xét.
Thực ra, tôi cũng đã vài lần nghĩ đến phương án bay ra HN chăng biểu ngữ trước Nhà Quốc hội phản đối dự án SBLT để thực thi quyền công dân có tiếng nói của mình, nhưng còn sợ… được vào tù lãng nhách. Bao giờ tôi mới vượt qua nỗi sợ vào tù CS đã đeo bám tôi từ bé (khi thấy cha tôi– người cộng sản, đã bị tù giam bởi cộng sản khơi khơi vì “nhầm lẫn” và “xin lỗi” là xong, báo hại mẹ tôi và chúng tôi còn bé tí đã sống trong kinh hoàng mấy tháng trời!)?
Bạn sẽ hỏi, sợ CS thế, không hy vọng gì vào CS thế thì viết làm gì, nói làm gì? Đó là tôi nói với các bạn, trên Lề Dân, những người hôm nay không có tiếng nói gì ở Quốc hội 13 cả, tất nhiên kể cả tôi. Tôi nói để ghi nhận lại rằng ngày này, tháng này chúng ta đã nhìn ra thế, đã nói thế - nói ra điều tốt hơn cho đất nước, nhưng họ đã không nghe, đã không theo, thế thôi.
Nếu họ nghe theo, làm theo chúng ta – tiếng nói trên Lề Dân, theo lòng Dân, thì họ đã không phải CSVN. Nhưng họ không làm theo chúng ta thì cũng có cái tốt cho dân nước ta, đó là họ tự đẩy nhanh hơn nền kinh tế, xã hội và chế độ CS này của họ đến vực thẳm và cái chết đang định sẵn phía trước không xa của họ, dành cho họ. Họ càng chết sớm, sụp đổ sớm ngày nào, dân Việt ta càng đỡ khổ ngày đó… Đó là cái may trong cái rủi.
Dù sao thì, sân bay Long Thành cũng sẽ là việc, sớm hay muộn, của chế độ dân chủ sau cộng sản sẽ phải xem xét, vì cộng sản thực sự không muốn xây gì cả, mà chỉ cố gắng ôm tiền rồi “chuồn chuồn” thôi.
