Nhưng tại sao bà Pelosi, lãnh tụ đảng Dân chủ đa số ở Hạ viện, đã có quyết định này vào hôm Thứ Ba, 24/09/2019, sau hơn 2 năm bà không mấy mặn mà với yêu cầu tương tự của các Dân biểu cấp tiến của đảng Dân chủ?
Nguyên nhân
Lý do vì trước đây bà Pelosi và đảng Dân chủ không nắm được những bằng chứng cụ thể để buộc tội ông Trump trong vụ một số người trong Ban Tranh cử của ông Trump có quan hệ với Nga, nước đã bị các cơ quan tình báo và an ninh Mỹ tố cáo đã nhúng tay làm lũng đoạn cuộc bầu cử Tổng thống năm 2016.
Vì vậy, sau 2 năm điều tra, Công tố viên đặc biệt Robert Mueller, cũng không tìm được bằng cớ không thể phủ nhận để truy tố ông Trump đã cấu kết với Nga, hay nhờ Nga giúp đánh bại ứng cử viên Dân chủ, cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton, dù phúc trình của Mueller xác nhận chuyện Nga phá hoại bầu cử là có thật.
Do đó, đảng Dân chủ, dù nắm đa số ở Hạ viện là nơi mọi thủ tục luận tội phải bắt đầu theo quy định của Hiến pháp, đã không làm được gì, dù rất muốn.
Nhưng sự kiên nhẫn của bà Nancy Pelosi đã bất ngờ được tưởng thưởng, nhưng không do những khám phá mới của phe Dân chủ mà từ chính hành động và những lời phát biểu xác nhận của ông Trump trong cuộc điện đàm ngày 25/07/2019 với Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky.
Vậy ông Trump đã nói gì với Tổng thống Zelensky, và tại sao vụ này có thể tác hại đến việc tái tranh cử Tổng thống nhiệm kỳ 2 của ông Trump?
Lạm dụng quyền hành
Trước khi đi vào chi tiết ta cũng nên biết cuộc điện đàm giữa hai Tổng thống Mỹ-Ukraine đã được, ít nhất một người chính thức báo động với thẩm quyền của mình, vì người này ở vị trí nghe được cuộc nói chuyện và thấy rằng những gì ông Trump hứa với Tổng thống Zelensky “rất đáng quan ngại”.
Nhân vật bí mật này, được báo chí Mỹ gọi là whistle-blower, tạm dịch là “người thổi còi báo động”. Khi tin này, gói trong nội dung “khiếu nại” (complaint), lần đầu được báo Washington Post đăng lên, đã lập tức được Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện, Dân biểu Adam Schiff, yêu cầu Tòa Bạch ốc, Bộ Tư Pháp và Giám đốc Tình báo Quốc gia (Director of National Intelligence) cung cấp đầy đủ theo luật định.
Nhưng, theo tuyên bố của bà Pelosi, dù Tổng Thanh tra của Cộng đồng tình báo (the Intelligence Community Inspector General),(Michael K. Atkinson) xác nhận bản “khiếu nại” rất khẩn trương và khả tín (urgent concern and credible), nhưng người xử lý quyền Giám đốc Tình báo Quốc gia (Joseph Maguire) đã ngăn chận không gửi sang Quốc hội.
Bà Pelosi nói: "Đây là hành động vi phạm luật." (This is a violation of the law).
Sau đó, dần dà nội dung điện đàm Trump-Zelensky bị tiết lộ thêm cho thấy ông Trump đã, ít nhất 8 lần, yêu cầu ông Zelensky mở lại cuộc điều tra hồ sơ gia đình cựu Phó Tổng thống Joe Biden và con trai ông, Hunter Biden.
Thậm chí ông Trump, được nói đã ra lệnh hoãn khoản viện trợ gần 400 triệu cho Ukraine để áp lực Tổng thống Zelensky. Ngân khoản này đã được chuyển cho Ukraine vào tháng 09/2019.
Phe ông Trump muốn đào lại hồ sơ gia đình Biden, dù không có bằng chứng, cho rằng ông Biden, khi còn là Phó Tổng thống, đã sử dụng viện trợ để áp lực chính phủ Ukraine thời bấy giờ cách chức Công tố viên Viktor Shokin, lúc đó đang điều tra Công ty khí đốt Burisma, nơi Hunter Biden là một Ủy viên trong Hội đồng Quản trị.
Mục đích của ông Trump và luật sư riêng, Rudy Giuliani, là muốn dùng hồ sơ Biden để bôi đen uy tín ứng cử viên Tổng thống Dân chủ Joe Biden, người có nhiều triển vọng sẽ được đảng Dân chủ đề cứ chống lại ông Trump trong cuộc tranh cử Tổng thống năm 2020.
Đối thoại Trump - Zelensky
Vậy cuộc đối thoại giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói về gia đình Biden ra sao?
Theo công bố của Tòa Bạch Ốc hôm 25/09 (2019) thì bản này chỉ là note ghi lại, không phải là bản ghi từng chữ phát ra từ cuộc đàm thoại giữ 2 Tổng thống.
Trump: “The other thing, there's a lot of talk about Biden's son, that Biden stopped the prosecution and a lot of people want to find out about that so whatever you can do with the Attorney General would be great. Biden went around bragging that he stopped the prosecution so if you can look into it... It sounds horrible to me.”
(Tạm dịch: "Vấn đề khác là đã có nhiều bàn cãi về người con của Biden và Biden đã ngăn chặn việc truy tố và nhiều người muốn biết chuyện gì đã xẩy ra, do đó nếu ông có thể làm được gì với Bộ trưởng Tư pháp (của Mỹ) thì tốt lắm. Biden đã rêu rao là ông ta đã chận được việt truy tố, cho nên nếu Tổng thống có thể xem lại chuyện này... Nó khiến tôi rất khó chịu.”
President Zelensky: "I wanted to tell you about the prosecutor. First of all, I understand and I'm knowledgeable about the situation. Since we have won the absolute majority in our Parliament, the next prosecutor general will be 100% my person, my candidate, who will be approved by the parliament and will start as a new prosecutor in September. He or she will look into the situation, specifically to the company that you mentioned in this issue. The issue of the investigation of the case is actually the issue of making sure to restore the honesty so we will take care of that and will work on the investigation of the case. On top of that, I would kindly ask you if you have any additional information that you can provide to us, it would be very helpful for the investigation to make sure that we administer justice in our country…"
(Tạm dịch: "Tôi muốn nói với Tổng thống về Công tố viên. Trước hết, tôi hiểu và biết chuyện này. Từ khi chúng tôi thắng đa số ở Quốc hội, Công tố viên tương lai sẽ 100% là người của tôi, ứng viên của tôi, người này sẽ được chấp thuận bởi Quốc hội và sẽ bắt đầu nhiệm kỳ váo tháng 9. Ông ta hay bà ta sẽ xem lại chuyện này, đặc biệt là Công ty mà Tổng thống đã đề cập đến. Vấn đề điều tra vụ này sẽ là vấn đề nhằm bảo đảm phục hồi lại sự trung thực, và chúng tôi sẽ làm như thế để điều tra vụ này. Ngoài vấn đề này, nếu Tổng thống có thể cung cấp cho chúng tôi những tin mới thì rất hữu ích cho cuộc điều tra để bảo đảm việc thi hành pháp lý ở nước chúng tôi."
Trong một đoạn khác, Tổng thống Zelensky nói thêm: "On the other hand, I also want to ensure you that we will be very serious about the case and will work on the investigation."
(Tạm dịch: "Mặt khác, tôi muốn bảo đảm với Tổng thống là chúng tôi rất quan tâm đến vụ này (Biden) và sẽ thực hiện cuộc điều tra."
Trump: "Good. Well, thank you very much and I appreciate that. I will tell Rudy and Attorney General Barr to call. Thank you. Whenever you would like to come to the White House, feel free to call. Give us a date and we'll work that out. I look forward to seeing you."
(Tạm dịch: "Tốt lắm, xin cảm ơn Tổng thống rất nhiều. Tôi sẽ nói Rudy (Giuliani) - Luật sư riêng của ông Trump - và Bộ trưởng Tư pháp William Barr gọi cho Tổng thống. Xin cảm ơn. Khi nào Tổng thống muốn đến White House thì xin cứ gọi tự nhiên. Cho chúng tôi biết ngày và chúng tôi sẽ chuẩn bị. Tôi trông chờ được gặp Ngài."
Như vậy rõ ràng đã có sự thỏa hiệp giữa hai ông Tổng thống Trump - Zelensky để đào lại vụ gia đình Biden với mục đích chính trị có lợi cho ông Trump trong cuộc tranh cứ chống nguyên Phó Tổng thống Joe Biden.
Hành động của ông Trump, đương nhiên sẽ được 6 Ủy ban điều tra của Hạ viện khai thác để xem mức độ vi phạm Hiến pháp và luật pháp của Tổng thống đến mức độ nào trong tiến trình luận tội.
Luận tội trong lịch sử Mỹ
Riêng chuyện luận tội thì trước nhất phải qua Hạ nghị viện. Chắc chắn, phe đảng Dân chủ hiện chiếm đa số với 235 Dân biểu chống 198 Cộng hòa, sẽ thông qua với da số tương đối dễ dàng.
Nhưng Thượng viện mới là nơi quyết định hạch tội Tổng thống hay không. Phe Cộng hòa hiện chiếm đa số 53 Nghị sỹ chống 45 Nghị sỹ Dân chủ. 2 Nghị sỹ độc lập luôn luôn bỏ phiếu với Dân chủ nhưng vẫn không hội đủ số phiếu để truất quyền Tổng thống của ông Trump.
Bởi vì Hiến pháp quy định phải có 2/3 trên tổng số 100 Nghị sỹ, hay 67 Nghị sỹ tán thành thì việc luận tội mới thành công. Với tình hình hiện nay thì việc này sẽ không xẩy ra.
Tuy nhiên, dù việc luận tội sẽ không đi đến đâu, nhưng ông Trump và đảng Cộng hòa sẽ gặp nhiều khó khăn trong cuộc tranh cử năm 2020, vì tiến trình luận tội kéo dài ít nhất từ 3 đến 4 tháng, và rất có thể sẽ lan sang năm bầu cử 2020.
Trong cuộc cờ chính trị này, tuy đảng Dân chủ ở thế thượng phong nhưng việc giành lại Tòa Bạch Ốc và chiếm đa số Thượng viện, trong khi cần duy trì đa số Hạ viện cũng không phải là chuyễn dễ dàng khi đảng cầm quyền Cộng hòa có lợi thế nhờ vào tình hình kinh tế phát triển cao hơn trước đây.
Cho đến nay, ông Donald Trump sẽ là Tổng thống Mỹ thứ 4 bị luận tội.
- Tổng thống đầu tiên thoát bị truất phế vào năm 1886 là ông Andrew Johnson với 35 phiếu thuận, 19 phiếu chống. Ông thoát nhờ thiếu 1 phiếu là đủ 2/3 tổng số. Tổng thống thứ 17 của Mỹ bị luận tội vì lạm quyền khi cách chức Bộ trưởng chiến tranh Edwin M. Stanton.
- Người thứ hai là Tổng thống Richard Nixon đã bị Ủy ban Tư pháp luận tội về vụ xâm nhập Đại hội đảng Dân chủ ở khách sạn Watergate ở Washington D.C. Nhưng sau khi biết các Nghị sỹ Cộng hòa cũng bỏ ông nên Nixon tự ý từ chức năm 1974.
- Người thứ ba thoát nạn là Tổng thống Bill Clinton trong vụ Paula Jones, nhưng ông bị tai tiếng nhiều trong vụ liên hệ với Monica Lewinsky, nhân viên tập sự tại Tòa Bạch Ốc.
Ông Clinton chỉ bị 45 thuận và 55 phiếu chống truất phế và cuộc bỏ phiếu thứ hai 50-50 nên ông tồn tại.
(09/019)
