Kiều Anh (Dân trí) - Tuy chẳng nói ra thì dân ta đều biết, nhưng ai có thể vẫn thờ ơ khi đọc tin: VN xếp hạng 123/176 về chỉ số cảm nhận tham nhũng; và VN đứng thứ 13 trong bảng xếp hạng những quốc gia mà người dân ít có cảm xúc (vô cảm) nhất?
Tham nhũng và “đèn xanh”
Thế nào cũng lại có bao người dân thở than: Chuyện biết rồi, khổ lắm, nói mãi! mà thực tế còn… kinh hơn thế nữa kia. Ngược lại, chắc cũng có không ít người tặc lưỡi: Nước mình khác... Tin làm sao được những chỉ số do người ngoài cuộc đưa ra đó! Cư dân VN chẳng phải đã được coi là những con người hạnh phúc vào loại nhất nhì thế gian đó sao…
Trong chương trình thời sự sáng 6/12 ngay trước thềm cuộc đối thoại chống tham nhũng lần thứ 11 diễn ra tại Hà Nội cùng ngày, một chuyên gia nước ngoài chia sẻ kinh nghiệm phòng chống tham nhũng rất thiết thực của đất nước ông. Mà theo vị chuyên gia đó, tình hình cũng na ná như lời thở than của nhiều bạn đọc VN, rằng: sa thải hết giới chức tham nhũng… (có khi) biết lấy ai làm việc? Suy theo kinh nghiệm dân gian của VN ta, cũng có thể gọi cách nước bạn áp dụng tương tự như “lạt miềm buộc chặt”. Nghĩa là tìm cách tháo gỡ dần dần, trước hết bằng biện pháp làm sao trả lương cho giới chức đủ sống. Sau đó mới có thể đòi hỏi ở họ ý thức này, trách nhiệm kia…Vì dù gì thì cũng phải có thực mới vực được đạo!
Theo chỉ số nhận thức tham nhũng (CPI) 2012 vừa được Tổ chức Minh bạch quốc tế (TI) công bố, VN đứng thứ 123 trong số 176 quốc gia và vùng lãnh thổ. Cũng theo bảng xếp hạng CPI của TI năm 2012 thì có tới 2/3 trong tổng số 176 quốc gia có điểm số dưới 50 (trong đó 0 chỉ mức độ tham nhũng cao và 100 là rất trong sạch). Mừng quá! thế là tham nhũng ở nước ta... cũng chưa phải là ở mức chót vót đâu nhỉ!!!
Ý kiến tham gia bàn luận về thực trạng cũng như hiến kế chống tham nhũng từ phía người dân luôn rất phong phú và đa dạng, nhưng hy vọng thì nhiều mà kết quả thấy được chẳng là bao. Nên cho dù là những người lạc quan nhất có lẽ cùng với thời gian cũng đã phải nản chí theo cái cách được Jhon Woo jhonwoo@rocketmail.com bày tỏ, khi liên hệ tới hành vi của giới chức với một trong những căn bệnh nan y của ngành Giáo dục VN là tệ lạm thu (cũng là một biến thể của tham nhũng):
“Chống tiêu cực "kiểu VN"... ai cũng thấy là chẳng khả thi gì cả. Tiền các trường tiêu hết rồi, bây giờ lấy gì để trả? Cứ kêu gọi... suông thế này thì còn lâu mới hết tiêu cực!”
Huu Phuoc doanphuoc01@yahoo.com.vn cụ thể hóa hơn nữa cái gọi là “quyết tâm” chống lạm thu của Hà Nội (nói riêng nhưng cũng có thể coi như đại diện cho nhiều nơi trên cả nước):
“Tôi thấy bà Ngọc và ông Độ nói như thế cũng vẫn chỉ như là... khẩu hiệu suông mà thôi, chưa thể giải quyết được vấn đề. Nếu các Sở không "bật đèn xanh" thì chẳng trường nào dám lạm thu. Các vị cần nêu ra được con số đã xử phạt như thế nào, chứ cứ khẩu hiệu thế này thì các phụ huynh lại phải...bắc thang lên hỏi ông Trời thôi! Thầy cô than là nói với học sinh giờ như "nước đổ lá khoai...", còn người dân chúng tôi nói ngành Giáo dục cũng chỉ như "nước chảy bèo trôi..."
Tất nhiên chuyện “bật đèn xanh” này gần như ở lĩnh vực nào cũng có thể thấy từ chỉ le lói đâu đó tới rõ như giữa ban ngày, nhưng phản ứng của dư luận với tình trạng này mạnh mẽ hơn nhiều ngành khác, có lẽ bởi giáo dục trong tiềm thức của mọi người dân ta luôn là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý.
(minh họa từ ineternet)
“Dầu bôi trơn” và bệnh vô cảm
Cũng như vậy, “bệnh vô cảm” thể hiện qua cách ứng xử của đa số y bác sĩ VN gây nhức nhối nhiều nhất, bởi đây là nơi liên quan trực tiếp và gần nhất với tính mạng con người. Vậy mà cũng ngày 6/12 một số báo dẫn kết quả một cuộc thăm dò do hãng Gallup có trụ sở tại Mỹ thực hiện, cho thấy VN xếp thứ 13 trong số những nước ít cảm xúc nhất.
Hay nói cách khác, sự vô cảm ở nhiều người VN ta “gần như trở thành một căn bệnh xã hội có sức lây nhiễm rất cao, người mắc cũng đủ dạng. Đó là vấn đề đạo đức rất đáng báo động) (theo một bài viết của Tiến sĩ Tô Văn Trường đăng trên báo Người Lao động). Cũng theo TS Trường, “bệnh vô cảm nặng hơn khi người ta quên đi trách nhiệm cứu người, giúp người bị nạn…”
Nick Muoi cua bien o0o_khtd_o0o@yahoo.com lý giải cho cái thế luôn phải ngước mắt nhìn lên của người bệnh, khi không lo đủ “phong bì bôi trơn”:
“Bệnh viện công.... tôi nghe mà chán lắm rồi... Thái độ hống hách, vô cảm với người bệnh nếu như người bệnh có vẻ nghèo, không có tiền. Trách nhiệm đối với bệnh nhân… rồi còn nhiều thứ nữa......(tôi xin lỗi phải nói thật là) không thể chấp nhận được. Đi khám bằng thẻ bảo hiểm nữa, càng coi như phải chấp nhận thái độ hống hách và mình càng bị xem thường...”
Đức lebaoduc@gmail.com xoáy sâu vào những vấn đề của ngành Y (mà giới chức của họ hoặc vẫn không thừa nhận, hoặc bào chữa cho giảm nhẹ đi khá nhiều):
“Chán lắm! Mỗi lần nghe nói phải đi khám chữa bệnh là ...sợ! Có bảo hiểm y tế cũng không dám sử dụng, vì sao thì mọi người đều biết rồi đấy. Nhưng đi khám chữa bằng cửa dịch vụ mất nhiều tiền mà cũng chẳng khá hơn. Bác sỹ, y tá... đúng là vẫn có rất nhiều người giỏi, người tốt. Nhưng bây giờ cũng nhiều không kém những người làm chỉ vì tiền. Họ coi bệnh nhân không ra gì hết, quát nạt, mắng mỏ, mạnh tay khi tiêm, thay băng... Rất hiếm bác sỹ, y tá...nhỏ nhẹ, tươi cười với bệnh nhân. Bà Bộ trưởng Y tế có lẽ chỉ mới đi tới 1 vài nơi thôi (nhưng nào cũng nào xe công, nào đội ngũ trợ lý… thì sao biết được sự thật), chứ tôi có thể khẳng định: gần như 100% các bệnh viện của chúng ta CÓ VẤN ĐỀ.
Tại sao lại vậy? Tôi sẵn lòng bớt chút thời gian để chia sẻ với những nhà quản lý (Bộ Y tế) như sau:
1. Tình trạng quá tải ở các bệnh viện.
2. Tình trạng xuống cấp về cơ sở hạ tầng y tế.
3. Trình độ, thái độ, văn hóa của một số bác sỹ, y tá... có vấn đề.
4. Lương, thưởng cho bác sỹ, y tá...không đúng theo áp lực công việc họ phải làm (căng thẳng do khám chữa quá nhiều, môi trường làm việc, nguy cơ lây nhiễm...) Bên cạnh đó sự phân chia các khoản lợi nhuận không công bằng (lợi ích nhóm trong bệnh viện rất nhiều).
5. Những nhà quản lý thì dân toàn chỉ thấy nói nhiều (và hay), nhưng làm thì ít (và không hiệu quả). Có lẽ vẫn là kiểu làm việc sợ trách nhiệm, sợ mất chức. Tư duy nhiệm kỳ quá rõ...”
Quang Hà lopktqn.k5@gmail.com "cãi" thay cho phía bị kết tội “thích đưa phong bì”:
“Nếu không phong bì thì có thể xếp hàng từ sáng đến trưa, có tới lượt cũng chỉ được khám qua loa. Nếu bệnh nặng cũng… cứ từ từ, hoặc được kê thuốc nhưng mà uống sẽ… không bao giờ khỏi. Còn y tá không dúi vài chục, bị tiêm cho đau chết điếng hoặc chọc 3, 4 lần cho bệnh nhân nát ven….Vị giới chức nào không tin, cứ thử vi hành vào bệnh viện như bệnh nhân bình thường thì… chết biết liền!”
Nguyễn Khánh Thìn thinnguyenkhanhhscc@gmail.com xác nhận lại nguyên do người bệnh và người nhà bệnh nhân VN (đã nghèo còn thích sang chăng?) khi bỗng dưng lại có… ý thích chi “phí bôi trơn” cho y bác sĩ???
“Bản thân tôi cũng làm trong ngành Y tế, tôi thấy “phí bôi trơn” đã là "luật bất thành văn". Thưa Bộ trưởng PGS. TS. Nguyễn Thị Kim Tiến, tôi cũng nghĩ đó là “nhiệm vụ bất khả thi" rồi thì làm sao có thể loại bỏ những "con sâu" đó được, vì những "con sâu" đó đã thành "tinh" rồi Bộ trưởng ạ. Bộ Trưởng khi "vi hành" chỉ cần đóng vai 1 người dân bình thường đi khám bệnh thì sẽ biết ngay. Nhưng vì Bộ trưởng đi đến đâu cũng được báo trước và " Trống dong cờ mở" nên làm sao biết được những "con sâu" đang hành bệnh nhân, sách nhiễu người nhà bệnh nhân được. (Tôi rất mong ban biên tập đăng bình luận của tôi lên!)”
........
Đã là tháng cuối cùng của năm 2012 rồi mà dư luận vẫn chưa thể nguôi ngoai độ nóng bức xúc về những chuyện đã luận bàn, đã mổ xẻ mãi năm này qua tháng khác, cũng thật chẳng hay ho chi. Nhưng nếu ai cũng “mũ ni che tai”, cũng khư khư bám lấy ý nghĩ “trước tiên phải tự lo cho mình” thì…đích thị là chúng ta đang vô cảm với chính chúng ta. Còn biết giật mình, ít nhất cũng còn có cảm giác về ý thức, về trách nhiệm công dân...
*
Việt Nam đứng thứ 123/176 nước về chỉ số cảm nhận tham nhũng
P.Thảo (Dân trí) - Tổ chức minh bạch Thế giới (TI) vừa công bố bảng xếp hạng chỉ số cảm nhận tham nhũng (CPI) năm 2012 với 176 quốc gia và vùng lãnh thổ. Năm nay Việt Nam đứng thứ 123/176 nước và vùng lãnh thổ.
Việt Nam đạt 31/100 điểm (trong đó 0 chỉ mức độ tham nhũng cao và 100 là rất trong sạch). Việt Nam vẫn nằm trong nhóm 2/3 các nước có điểm số dưới 50.
Kết quả này, theo đánh giá của TI, cho thấy tham nhũng trong khu vực công là vấn đề nghiêm trọng ở Việt Nam và các nỗ lực về phòng, chống tham nhũng (PCTN) ở Việt Nam chưa chứng tỏ sự thành công. Kết quả này cũng một lần nữa khẳng định lại những đánh giá của các nhà lãnh đạo Việt Nam, cảm nhận và trải nghiệm chung của người dân Việt Nam về tham nhũng.
Bảng xếp hạng khu vực Châu Á Thái Bình Dương với
68% quốc gia có điểm số dưới 50, trong đó có Việt Nam.
“Nếu không có những hành động mạnh mẽ hơn để ngăn ngừa và trừng trị các hành vi tham nhũng, tham nhũng sẽ tác động tiêu cực đến sự phát triển của nền kinh tế đồng thời làm xói mòn niềm tin của người dân vào hệ thống chính trị hiện nay cũng như khả năng đẩy lùi tham nhũng của các nhà lãnh đạo Việt Nam” - báo cáo của TI nêu rõ.
Chỉ số cảm nhận tham nhũng năm nay được xây dựng theo phương pháp mới với thang điểm 100, trên cơ sở 13 nguồn dữ liệu khảo sát của tổ chức độc lập và có uy tín trên thế giới. Mục đích của việc cải tiến là để cho phép các nước được xếp hạng so sánh được điểm số CPI của nước mình theo thời gian.
Do đó, TI nhấn mạnh, điểm số năm nay không thể so sánh được với điểm số năm 2011 và các năm trước đó. Việc so sánh điểm số giữa các năm chỉ có thể thực hiện từ năm 2013. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội cho tất cả các nước, trong đó có Việt Nam sử dụng chỉ số cảm nhận tham nhũng năm nay như một chỉ số tham chiếu cơ sở để đánh giá những tiến bộ đạt được trong PCTN từ năm tới.
Được biết, năm 2011, Tổ chức minh bạch Thế giới đánh giá Việt Nam đạt 2,9 điểm (trên thang điểm 10), đứng thứ 112 trên tổng số 183 nước tham gia. Kết quả này so với những năm trước đó hầu như không có thay đổi cơ bản về mức độ tham nhũng được cảm nhận trong khu vực công ở Việt Nam và cũng như nhiều nước khác có điểm số CPI dưới 5,0.
Tổ chức Hướng tới Minh bạch (TT) - cơ quan đầu mối quốc gia của TI tại Việt Nam hoan nghênh những nỗ lực và cam kết của Đảng, Quốc hội và Chính phủ trong việc đẩy mạnh đấu tranh PCTN. Việc thông qua Nghị quyết TƯ 4 về xây dựng Đảng, thông qua luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật PCTN được TT đánh giá là những hành động cho thấy quyết tâm chính trị của lãnh đạo nhà nước. Tuy nhiên, tổ chức này cũng khuyến cáo cần cố gắng và hành động nhiều hơn nữa để cuộc đấu tranh này thu được những kết quả thiết thực và cụ thể, để củng cố niềm tin của người dân vào các nỗ lực quốc gia về PCTN.
Phó GĐ tổ chức Hướng tới Minh bạch Conrad F Zellmann cho rằng, nâng cao minh bạch trong hoạt động của khu vực công cũng như trách nhiệm giải trình của các cơ quan công quyền và đội ngũ công chức ở cả cấp TƯ và địa phương là những giải pháp then chốt. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cần tiếp tục mở rộng quyền tiếp cận thông tin, tạo điều kiện khuyến khích sự tham gia tích cực của người dân, báo chí và khu vực tư nhân trong PCTN cũng như tăng cường các biện pháp bảo vệ người tố cáo tham nhũng.
Tham gia cuộc họp báo công bố bảng xếp hạng chỉ số cảm nhận tham nhũng (đưa ra ngay trước Đối thoại PCTN do Thanh tra Chính phủ, Văn phòng BCĐ PCTN TƯ và ĐSQ Anh với tư cách nhà tài trợ tổ chức ngày mai, 6/12), bà Fiona Lappin, Trưởng Cơ quan Hợp tác Phát triển Anh tại Việt Nam cho biết, cần phải xử lý vấn đề tham nhũng một cách khôn khéo hơn.
Cách thức đưa ra là sử dụng các dữ liệu bằng việc tập trung vào những điểm nóng và bằng việc quảng bá các ví dụ điển hình ở cấp địa phương, trung ương và quốc tế. “Đồng thời cần có những chính sách động viên, khuyến khích những điển hình tốt và những lãnh đạo gương mẫu. Quy chế minh bạch trong tuyển dụng và đề bạt cũng là một phần của các chính sách này và việc thưởng cho những người làm tốt cũng rất quan trọng” - bà Fiona Lappin nhấn mạnh.
Hội thảo tại các tỉnh thành, địa phương trước đó cho thấy, nhiều tỉnh thành đang nỗ lực thực hiện các giải pháp và đã thành công trong việc khuyến khích đầu tư vào tỉnh mình thông qua việc tăng cường minh bạch và tạo điều kiện để các doanh nghiệp có thể dễ dàng thành lập và hoạt động có hiệu quả.
Tại tỉnh Ninh Thuận, chính quyền địa phương đã thành lập Văn phòng Phát triển Kinh tế để tối giản các thủ tục hành chính. Nỗ lực này không chỉ tiết kiệm thời gian và kinh phí cho các doanh nghiệp mà còn giảm những nguy cơ dẫn đến tham nhũng. Chính quyền tỉnh Lào Cai đã đạt được những yêu cầu đảm bảo tính minh bạch bằng việc cung cấp thông tin và tạo cơ hội cho các công dân và doanh nghiệp tham gia quá trình hoạch định chinh sách, phản hồi và giám sát…
Bài học từ chương trình Thành phố Minh bạch tại Slovakia đã được đưa ra thảo luận như một kinh nghiệm cho thấy việc chống tham nhũng không phải là một giấc mơ không tưởng.
