Dong Phung Viet - Tại sao Hải quân nhân dân Việt Nam chỉ thề “bảo vệ bằng được quần đảo Trường Sa” mà không nhắc gì đến Hoàng Sa? Chẳng lẽ Hoàng Sa không phải là “một phần lãnh thổ và lãnh hải thiêng liêng của Tổ quốc”?
*
1.
Hôm nay, người ta kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam. Nhân dịp này, mình nảy ra ý, thử đem Quân đội nhân dân Việt Nam hồi mới thành lập, so với Quân đội nhân dân Việt Nam bây giờ xem sao.
So sánh mà chỉ dùng sự kiện (hay còn gọi là hiện tượng) thì dễ phiến diện và trở thành bất cập, còn đối chiếu bản chất thì lại rất khó, bởi bản chất vốn dĩ là trừu tượng. Thôi thì xem thử quan niệm về vai trò Quân đội nhân dân Việt Nam hồi mới thành lập với hiện nay coi có gì giống và có gì khác xưa không.
Do người ta vẫn bảo, khảo sát “lời thề” của một nhóm đối tượng (nếu họ có) là một trong những cách có thể giúp tìm hiểu quan niệm về vai trò của nhóm đối tượng đó trong tương quan riêng - chung, nên mình tra – đối chiếu “10 lời thề danh dự của quân nhân Quân đội nhân dân Việt Nam” hồi xưa và hiện nay.
Dưới đây là vài khác biệt trong lời thề đầu tiên - giữa “10 lời thề danh dự” của thành viên Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân (tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam bây giờ), do tướng Giáp soạn và “10 lời thề danh dự” của quân nhân Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay (Bách khoa toàn thư mở Wikipedia không cho biết tác giả “10 lời thề danh dự của quân nhân Quân đội nhân dân Việt Nam” hiện nay là ai và quân nhân phải thề như thế từ khi nào nhưng có thể khẳng định đó là quan điểm của Đảng CSVN vì Quân đội được đặt dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng).
Cũng xin nói thêm là sở dĩ mình chỉ chọn, so sánh lời thề đầu tiên, vì lời thề đầu tiên luôn luôn được xem là lõi (quan trọng nhất) và cả vì so sánh – phân tích hết cả 10 lời thề danh dự của ngày xưa với bây giờ thì dài dòng quá:
o Hồi 1944: “Hy sinh tất cả vì tổ quốc Việt Nam, chiến đấu đến giọt máu cuối cùng để tiêu diệt bọn phát xít Nhật-Pháp và bọn Việt gian phản quốc, làm cho nước Việt Nam trở nên một nước độc lập và dân chủ ngang hàng với các nước dân chủ trên thế giới”.
o Bây giờ: “Hy sinh tất cả vì tổ quốc Việt Nam; dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, phấn đấu thực hiện một nước Việt Nam hòa bình, độc lập và xã hội chủ nghĩa, góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội”.
o So sánh những khác biệt:
Hồi mới thành lập, khi Đảng đang cố gắng để nắm chính quyền, quân nhân thề “làm cho nước Việt Nam trở nên một nước độc lập và dân chủ ngang hàng với các nước dân chủ trên thế giới”.
Bây giờ, sau khi Đảng đã trở thành tổ chức chính trị duy nhất, lãnh đạo toàn diện, quân nhân chỉ còn thề “phấn đấu thực hiện một nước Việt Nam hòa bình, độc lập và xã hội chủ nghĩa, góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội”.
Ý nguyện quan trong nhất trong lời thề đầu tiên, hồi mới thành lập: “làm cho nước Việt Nam trở nên một nước độc lập và dân chủ ngang hàng với các nước dân chủ trên thế giới” đã bị đục bỏ.
Chưa kể, đem lời thề bây giờ: “phấn đấu thực hiện một nước Việt Nam hòa bình, độc lập và xã hội chủ nghĩa, góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội”, so với bối cảnh chính trị thế giới và hiện tình Việt Nam, người ta dễ cười hơn dễ cảm.
Thề để người nghe (có thể cả người tuyên thệ) cười thì có nên thề không?
2.
Trong mục “10 lời thề danh dự của quân nhân Quân đội nhân dân Việt Nam” trên Bách khoa toàn thư mở Wikipedia, còn có một chi tiết khác, đó là riêng Hải quân nhân dân Việt Nam thì có lời thề thứ 11.
Lời thề thứ 11 nội dung như vầy: “Chúng ta xin thề trước hương hồn của tổ tiên, trước hương hồn của cán bộ, chiến sĩ đã hi sinh vì Tổ quốc, xin hứa với đồng bào cả nước, xin nhắn nhủ với các thế hệ mai sau quyết tâm bảo vệ bằng được Tổ quốc thân yêu của chúng ta, bảo vệ bằng được quần đảo Trường Sa - một phần lãnh thổ và lãnh hải thiêng liêng của Tổ quốc”.
Tra tìm thêm trên mạng thì có vài chỗ cho biết là lời thề thứ 11, xuất hiện sau khi xảy ra vụ Trung Quốc tấn công Trường Sa, chiếm đảo Gạc Ma, bắn chìm ba tàu, giết 64 người lính Việt Nam.
Chừng đó thông tin khiến mình nảy ra vài thắc mắc:
a/ Tại sao Hải quân nhân dân Việt Nam chỉ thề “bảo vệ bằng được quần đảo Trường Sa” mà không nhắc gì đến Hoàng Sa? Chẳng lẽ Hoàng Sa không phải là “một phần lãnh thổ và lãnh hải thiêng liêng của Tổ quốc”?
b/ Tại sao lời thế thứ 11 lại chỉ dành cho quân nhân Quân chủng Hải quân? Còn Lục quân và Không quân – hai quân chủng khác của Quân đội nhân dân Việt Nam không thề lời thề thứ 11?
c/ Phải chăng cả (a) và (b) cùng là “chủ trương lớn” của Đảng?
Khi trò chuyện với một vài sĩ quan Hải quân rành rẽ chuyện Trường Sa 1988, họ bảo, trước, trong và sau khi xảy ra sự kiện Gạc Ma, bên Hải quân có rất nhiều người không đồng tình với cách ứng xử của Đảng, Nhà nước nhưng họ không thể làm gì khác hơn chuyện “ngậm đắng, nuốt cay”, chấp hành chỉ đạo từ “trên”.
Hình như vì vậy và trong bối cảnh như thế, “Lời thề thứ 11” ra đời. Nó có vẻ như một phương thức trấn an, một kiểu “công tác tư tưởng” dành riêng cho quân nhân Quân chủng Hải quân.
3.
Qua You Tube, mình được xem một video clip, cảnh lính Trung Quốc xả súng bắn vào những người lính Việt Nam trấn giữ Gạc Ma bằng… tay không và cờ. Xem cảnh đó, mình tin ai cũng phẫn nộ, ít ai cầm được nước mắt. 64 người lính Việt Nam – một nhúm người không vũ trang, trơ trọi giữa đại dương, bị kẻ thù vây bọc, bị chúng xả súng bắn gục từng người, từng người nhưng không ai nao núng – là 64 anh hùng. Giống như tiền nhân, 64 anh hùng này đem sinh mạng của mình để minh định với Trung Quốc: Trường Sa là của Việt Nam!
Trước 64 anh hùng “vị quốc vong thân” ở Trường Sa năm 1988 khoảng 14 năm, hồi 1974, có 74 người lính Việt Nam khác, cũng đem sinh mạng của họ để minh định với Trung Quốc: Hoàng Sa là của Việt Nam!
Đâu khoảng năm 2008, Bùi Thanh – một nhà báo làm việc tại tờ Tuổi Trẻ, giới thiệu trên blog của anh loạt bài “Hoàng Sa – Tường trình 34 năm sau”, kể về cuộc hải chiến bảo vệ chủ quyền Việt Nam tại quần đảo Hoàng Sa. Đọc loạt bài này, mình nhớ mãi chi tiết ông Lữ Công Bảy – một nhân chứng – bảo rằng, khi cuộc chiến tàn, trên đường trở về đất liền, những người lính Việt Nam tiếp tục được lệnh quay lại Hoàng Sa. Bất kể tàu hư, sức kiệt, đồng đội lớp chết, lớp bị thương, song: “…giữa khỏanh khắc yên lặng kỳ lạ và căng thẳng đó, một câu nói được thốt ra, tôi còn nhớ mãi: Dù sao đánh nhau với Trung Quốc nếu có chết cũng vinh quang hơn...”
Năm 2009, Tuổi Trẻ đăng loạt bài vừa kể của Bùi Thanh, tựa loạt bài này trên Tuổi Trẻ có khác một chút so với trên blog: “Hoàng Sa – Tường trình 35 năm sau”. Nội dung của “Hoàng Sa – Tường trình 35 năm sau” bị lược bỏ nhiều chi tiết, trong đó có chi tiết: “Dù sao đánh nhau với Trung Quốc nếu có chết cũng vinh quang hơn… ” như “Hoàng Sa – Tường trình 34 năm sau”.
Đó là một sự thật đắng chát. Tuy cùng “vị quốc vong thân”, cùng là anh hùng nhưng 74 anh hùng Việt Nam tử trận ngoài Hoàng Sa may mắn hơn 64 anh hùng hi sinh tại Trường Sa ở chỗ, họ được đánh những kẻ công nhiên cưỡng đoạt chủ quyền của người Việt trên biển Đông.
