Adam Nosstiter và Yiting Sun (The New York Times)/Nguyễn Hùng, Trần Hoài Nam (Danlambao) lược dịch - (10 tháng sáu 2013)
- Dakar, Senegal - Những người may mắn đã trốn trong các trại ca cao và trong các công ty của người Trung Quốc làm chủ, sống sót với khoai và nước, di chuyển nơi lẫn trốn liên tục và run sợ trước triển vọng bị phát hiện bởi các lực lượng an ninh của Ghana. Những người không may mắn bị đánh đập, bị cướp và bị gom lại bởi binh lính Ghana.
- Dakar, Senegal - Những người may mắn đã trốn trong các trại ca cao và trong các công ty của người Trung Quốc làm chủ, sống sót với khoai và nước, di chuyển nơi lẫn trốn liên tục và run sợ trước triển vọng bị phát hiện bởi các lực lượng an ninh của Ghana. Những người không may mắn bị đánh đập, bị cướp và bị gom lại bởi binh lính Ghana.
Giấc mơ của sự giàu có trong một vùng đất xa xôi đã bị đão lộn đối với hàng trăm thợ mỏ vàng của Trung Quốc tại Ghana. Ít nhất 169 người trong số họ đã bị tập trung bởi chính quyền Ghana trong tháng này, họ bị cáo buộc đột nhập vào Ghana hay cư ngụ quá thời hạn cho phép để khai thác vàng trái phép tại một trong các vùng mỏ vàng giàu nhất châu Phi.
“Chúng tôi không có thức ăn, không có nước uống, không dám ngủ,” một người phụ nữ nhập cư Trung Quốc nói trong lúc đang trốn tránh chính quyền Ghana tại một nông trại ca cao vào cuối tuần trước, và cho biết thêm rằng còn có hơn 100 người khác cũng sợ bị bắt đang lẫn trốn. Cô nói rắng bây giờ nhóm người này đã bỏ phải lẫn trốn một lần nữa, và họ hy vọng sẽ thoát và trở về nước an toàn. “Mọi người đang cố kiếm một cách nào đó để quay về lại Trung Quốc.”
Các cuộc càn quét hàng loạt đã tiêm một vị đắng vào một mối quan hệ song phương rất quan trọng cho Ghana, mà nước này xem Trung Quốc là một trong những đối tác kinh tế quan trọng nhất. Ghana có dầu và các loại khoáng sản giá trị khác, và các chuyên viên người Trung Quốc đang bận rộn xây dựng các tòa nhà của các cơ quan văn phòng Bộ của chính phủ, một con đập thủy điện khổng lồ và thậm chí cả một sân vận động.
Nhưng đi sâu thêm vào thành phần kinh tế thấp hơn, công nhân Trung Quốc - thợ ống nước, thợ điện, người bán hàng nhỏ - cũng đã tự mình tìm cách gia nhập vào câu chuyên thành công tại Tây Phi để đào xới vùng đất này, nhiều người trong số họ chạy trốn tình trạng nghèo khổ tại quê nhà.
Các lỗ trủng đầy ô nhiễm hiện nay nằm rải rác ở nông thôn Ghana phát sinh từ các mỏ có quy mô nhỏ đã chứng minh quá nhiều cho các cơ quan chính phủ, mà vào cuối tuần qua họ đã đồng ý thả những người di dân bị bắt giữ miễn là họ rời khỏi Ghana. Hơn 200 người khác đã tự nguyện trình diện, và chính quyền Ghana tiếp tục áp lực mạnh, với một lực lượng đặc nhiệm chống khai thác bất hợp pháp “vẫn còn hoạt động”, Michael Amoako-Atta, phát ngôn viên của cơ quan nhập cảnh Ghana cho biết.
Được thúc đẩy bởi sự oán giận cùng khắp của dân chúng Ghana đối với những người thợ mỏ Trung Quốc, các nhân viên an ninh Ghana đã đột kích cá doanh trại, hầm mỏ và khách sạn, bất cứ nơi nào người nhập cư tập trung. Những người di dân Trung Quốc nói rằng cách thức làm việc của an ninh Ghana không được nhẹ nhàng.
“Các binh sĩ đã đập vỡ các cửa sổ và xong vào phòng của tôi,” vợ của một thợ mỏ nói, kể lại về một cuộc đột kích ban đêm vào ngày 02 tháng 6 tại một khách sạn ở thị trấn khai thác vàng của Dunkwa. Họ hét với tôi “ đi! đi! đi! “và” nhanh! nhanh! nhanh! “người phụ nữ nói, bà chỉ cho biết họ của bà là Huang. “Họ thậm chí còn đánh tôi.”
Các binh sĩ đã không chỉ đơn giản là tìm cách bắt giữ, cô nói. “Họ không hỏi có phải chúng tôi là thợ mỏ vàng hay không”, cô nói. “Trước tiên họ lấy tất cả tiền mặt. Nếu họ tìm thấy chìa khóa xe, họ tra hỏi chiếc xe nào là của tôi và họ cứ lái xe đi.”
Cô cho biết cô đã được đưa đến một nhà tù địa phương nhưng đã tìm được cách lo tiền để được thả. Những người khác đã được chuyển đến một trung tâm giam giữ ở Accra, thủ đô của Ghana, nhưng cô cho biết cô đã quyết tâm ở lại Ghana “bởi vì tôi là một nữ doanh nhân.”
Các cuộc càn quét đã làm dấy lên nỗi sợ hãi trong người di dân Trung Quốc và giận dữ tại Trung Quốc, với hơn một triệu lời nhận xét về chủ đề này xuất hiện trên tại một blog phổ biến. Các quan chức Trung Quốc cho biết họ đã phái nhân viên đến các khu mỏ để điều tra, trong khi các quan chức ở Quảng Tây, khu vực của Trung Quốc mà nhiều người thợ mỏ gọi điện về nhà, đã kêu gọi người dân không đi đến Ghana. Đại sứ quán Trung Quốc đã đồng ý trả tiền thế chân, tiền phạt vi phạm luật nhập cư, chi phí trở về nước cho rất nhiều thợ mỏ.
“Chúng tôi đã ẩn trốn trong các nông trại ca-cao trong ba ngày”, Shi Jian, một thợ mỏ 34 tuổi đến từ tỉnh Quảng Tây ở miền nam Trung Quốc cho biết. “Không có thức ăn, vì vậy chúng tôi chỉ ăn khoai”
“Khi cảnh sát quân đội (quân cảnh) đến, trước nhất họ tịch thu bất cứ vật gì có giá trị mà họ có thể lấy - vàng, tiền mặt,” ông Shi cho biết. “Sau đó, họ tưới dầu diesel, mà chúng tôi dự trử đề chạy các máy phát điện, và đốt cháy tất cả các máy đào đất và các căn trại của chúng tôi.”
Một cuộc đi bộ lén lút dài xuyên qua các bụi rậm trong một đêm hãi hùng vượt thoát đến được khu nhà máy của một công ty Trung Quốc làm chủ tại Obuasi mà họ đã che chở ông với các nhà chức trách Ghana. “Chúng tôi chạy thật vội vang đến công ty này vào ban đêm như những con chuột khi chúng chạy băng qua đường phố.”
Những người khác mô tả họ đã co ro với nhau trong một nhóm lớn, hy vọng sẽ tránh bị phát hiện.
“Không có chút nghỉ ngơi nào”, người phụ nữ trốn trong một nông trại ca cao cho biết vào cuối tuần trước. Lo sợ bị trả thù, cô chỉ cho họ của mình, Li, và thở thật sâu khi bà mô tả tình trạng khó khăn của mình. “Chúng tôi phải liên tục di chuyển sang một địa điểm mới trong nông trại ca cao sau mỗi giờ bởi vì chúng tôi không muốn dân làng thấy chúng tôi.”
Bây giờ, cô ấy nói, nhóm của cô không còn hy vọng ở lại Ghana, và rời khỏi nông trại ca cao vào tối thứ Sáu để tìm đường đi tới thủ đô - và cuối cùng trở lại Trung Quốc.
“Bây giờ chúng tôi không yêu cầu bất cứ điều gì”, cô nói. “Chỉ cần để cho chúng tôi về lại Trung Quốc một cách an toàn.”
Một số người chỉ mới bắt đầu hoạt động khai thác mỏ. Với các cuộc tấn công này, họ đã mất hết tất cả mọi thứ, họ nói.
“Tôi vừa đến làm việc trên khu vực này chỉ được hai tháng thì xảy ra vụ tấn công này. Tôi thậm chí không sản xuất được bất kỳ một số lượng vàng nào, và bây giờ tôi không còn bất cứ thứ gì, “Pan Huarong, người đã lẩn trốn kể từ ngày 20 tháng năm, khi biết được tin một cuộc tấn công sắp xảy ra, đã nói . Như những người khác, anh hầu như không có thời gian để thu nhặt một vài bộ quần áo trước khi bỏ chạy.
Các nhà phân tích ở Ghana cho biết chính phủ có rất ít sự lựa chọn ngoài việc phải hành động chống lại những người thợ mỏ bất hợp pháp. Việc chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản, về mặt lý thuyết, được kiểm soát bởi chính phủ, và có nhiều cáo buộc rằng người Tàu sử dụng người dân Ghana như tấm bình phong để nhảy vô tham gia khai thác quặng mỏ với quy mô nhỏ mà người nước ngoài bị cấm làm tại Ghana.
“Tình trạng này cùng với sự bất bình của dân chúng Ghana về tình trạng hoạt động phá hoại môi trường mà thủ phạm tham gia chủ yếu là người Trung Quốc và một số người Ấn Độ”, ông Emmanuel Gyimah-Boadi, giám đốc điều hành của Trung tâm Phát triển Dân chủ ở Accra. “Dân chúng đã thật bất bình, và đã áp lực chính phủ phải có hành động cụ thể.”
Những người di dân cho rằng chính quyền địa phương đã chấp nhận sự hiện diện của họ, với cái giá phải trả.
“Tim tôi đập rối tung lên mỗi ngày,” Lan Qihua, một thợ điện từ Quảng Tây đã đến Ghana vào tháng Chín cho biết. “Cảnh sát, quân đội, họ đến mỗi ngày. Đôi khi còn có các đối tác người Ghana, bảy hoặc tám người với nhau, vung dao phay và đòi tiền. Rất nhiều lần, tôi hoàn toàn bị kiệt sức, như là không có đủ oxy trong không khí.”
Những người di dân chỉ trích đại sứ quán Trung Quốc ở Ghana đã không làm nhiều hơn để bảo vệ họ. “Chúng tôi gọi đại sứ quán”, ông Shi cho biết. “Họ nói với chúng tôi:” Tất cả các người đều là nhập cư bất hợp pháp, sao mà bây giờ còn dám gọi chúng tôi? “
.Bây giờ, nguyện vọng duy nhất của nhiều người Trung Quốc là rời khỏi Ghana. Luo Mingjun, 35 tuổi, nói rằng ông từng làm việc trong một nhà máy ở Yiwu, tỉnh Chiết Giang, nhưng ông chủ của ông làm chủ một mỏ vàng ở Ghana đã gửi ông tới làm việc ở đó vào cuối năm ngoái. Ông và 10 thợ mỏ Trung Quốc khác đã trốn thoát khỏi khu vực khai thác vào ban đêm, ông nói, không thể lấy lại đồ đạc của họ đã để trong phòng trọ của họ tại Dunkwa.
“Tôi cảm thấy rất không an toàn vì tính cách bạo lực mà chính quyền Ghana đã thi hành pháp luật của họ,” ông nói, “vì vậy tôi rất muốn quay trở lại Trung Quốc.”
Adam Nossiter tường thu ật từ Dakar, và Yiting Sun từ Accra, Ghana. Chris Stein đã góp phần tường thuật từ Accra.
_________________________________
Chasing a Golden Dream, Chinese Miners Are on the Run in Ghana
By ADAM NOSSITER and YITING SUN
Published: June 10, 2013
DAKAR, Senegal — The lucky ones have hidden out on cocoa farms and in Chinese-owned companies, surviving on yams and water, moving about constantly and trembling at the prospect of being discovered by Ghana’s security forces. The unlucky ones have been beaten, robbed and swept up by soldiers.
A dream of wealth in a far-off land has been turned on its head for hundreds of Chinese gold miners in Ghana. At least 169 of them were rounded up by the government this month, accused of sneaking into the country and overstaying visas to illegally mine one of Africa’s richest gold fields.
“We have no food, no water, no sleep,” a Chinese migrant said as she hid from the government on a cocoa farm late last week, adding that more than 100 others were there too, fearing arrest. Now the group has fled again, she said, hoping to make it safely back home. “Everyone is scrambling for a way to go back to China.”
The mass roundups have injected a bitter twist into a relationship that is vital for Ghana, which counts China as one of its most important economic partners. Ghana has oil and other coveted minerals, and the Chinese are busy there erecting government ministry buildings, a giant dam and even a stadium.
But much further down the economic scale, Chinese workers — plumbers, electricians, small shopkeepers — have also made their way to a West African success story to dig up the land, many of them fleeing poverty at home.
The polluted holes that now dot the Ghanaian countryside from these small-scale mines have proved too much for the government, which agreed over the weekend to release the migrants it was holding as long as they left the country. More than 200 others have given themselves up voluntarily, and the pressure continues, with an anti-illegal mining task force “still in operation,” said Michael Amoako-Atta, a spokesman for the Ghana immigration service.
Spurred on by popular resentment toward the Chinese miners, the Ghanaian authorities have raided camps, mines and hotels, wherever the migrants gather. Their methods, the Chinese migrants say, have not been gentle.
“The soldiers broke my windows and came into my room,” said a miner’s wife, recounting a nighttime raid on June 2 at a hotel in the gold-mining town of Dunkwa. “They just yelled ‘Go! go! go!’ and ‘Fast! fast! fast!’ at me,” said the woman, who gave only her last name, Huang. “They even hit me.”
The soldiers were not simply seeking to make arrests, she said. “They didn’t ask whether we were gold miners,” she said. “They just took all the cash away first. If they found any car key, they would also ask you which car is yours and they would drive the car away.”
She said she was taken to a local jail but managed to buy her way out. Others were sent to a detention center in Accra, the capital, but she said she was determined to stay in the country “because I’m a businesswoman.”
The roundups have stoked fear among the Chinese migrants and anger at home, generating more than one million posts about the topic on one popular microblog. Chinese officials said they had dispatched personnel to mine sites to investigate, while the authorities in Guangxi, the Chinese region that many of the miners call home, have urged residents not to go to Ghana. The Chinese Embassy has agreed to pay bail, fines for breaking the immigration law and passage home for scores of the miners.
“We went to hide in cocoa farms for three days,” said Shi Jian, a 34-year-old miner from Guangxi Province in southern China. “There was no food, so we ate yams only.”
“When the military police came, they first took whatever valuables they could take — gold, cash,” Mr. Shi said. “Then they poured out the diesel we keep on the site to power the generators and burned all of our excavators and camps.”
A long furtive walk in the bush preceded a nighttime dash to a Chinese-owned company in Obuasi that sheltered him from the authorities. “We scurried to this company at night like rats crossing streets.”
Others described a huddling together in a large group, hoping to evade detection.
“There is no rest,” the woman who hid on a cocoa farm said late last week. Fearing reprisals, she gave only her last name, Li, and took deep breaths as she described her predicament. “We have to move on to a new spot in the cocoa farm every hour because we don’t want the villagers to see us.”
Now, she says, the group no longer hopes to stay in Ghana, having abandoned the cocoa farm on Friday night to make its way to the capital — and eventually back to China.
“We don’t ask for anything now,” she said. “Just let us go back to China safely.”
Some had only recently begun mining operations. With the raids, they have lost everything, they said.
“I’ve been working on my site for only two months and then came this raid. I haven’t even produced any gold, so now I don’t have anything left,” said Pan Huarong, who had been in hiding since May 20, when word of an impending raid came down. Like others, he barely had time to gather up a few clothes before fleeing.
Analysts in Ghana said the government had little choice but to act against the illegal miners. Mineral concessions, in theory, are controlled by the government, and many accuse the Chinese of using Ghanaians as fronts to engage in small-scale mining from which foreigners are otherwise barred.
“It comes in the context of growing public agitation over the destructive, quite predatory, medium-scale mining operations engaged in mainly by the Chinese and some Indians,” said Emmanuel Gyimah-Boadi, executive director of the Center for Democratic Development in Accra. “The public has been quite agitated, and has put a lot of pressure on the government to act.”
The migrants suggested that the local authorities had tolerated their presence, at a price.
“Every day my heart was trembling,” said Lan Qihua, an electrician from Guangxi who came to Ghana in September. “Police, military, they came every other day. Sometimes our Ghanaian partners came, too, seven or eight people together, brandishing machetes and asking for money. A lot of the time I was just totally exhausted, like there wasn’t enough oxygen in the air.”
The migrants are critical of the Chinese authorities in Ghana for not doing more to protect them. “We called the embassy,” Mr. Shi said. “They told us, ‘You are all illegal; how dare you to call us now?’ ”
Now, the only aspiration of many is to leave the country. Luo Mingjun, 35, said that he formerly worked in a factory in Yiwu, in Zhejiang Province, but that his boss owned a gold mine in Ghana and sent him to work there late last year. He and 10 other Chinese miners escaped from the mining site during the night, he said, unable to retrieve the belongings they had left behind in their rented room in Dunkwa.
“I feel very insecure because of the violent way Ghana has enforced its law,” he said, “so I want to go back to China very much.”
Adam Nossiter reported from Dakar, and Yiting Sun from Accra, Ghana. Chris Stein contributed reporting from Accra.
