Le Quotiden de Paris * Trần Quốc Việt (Danlambao) dịch - Chúng tôi dịch toàn văn bài tường thuật sau đăng trên nhật báo Le Quotiden de Paris vào ngày 24 tháng Mười Hai, 1981 về cuộc đình công đúng nghĩa bị đè bẹp.
*
Vào ngày mười bốn tháng Mười Hai tại nhà máy thép Zawiercie, ở Silesia, lực lượng quân đội tuyên bố thiết quân luật ở Ba Lan vào ngày trước đấy đã tàn sát hàng chục công nhân. Đài phát thanh Warsaw và thông tấn xã Tass của Liên Xô đều hoàn toàn không đề cập đến tội ác gây ra vào ngày ấy.
Một nhân chứng thấy cảnh tượng này từ cửa sổ nhà mình cuối cùng đã phá tan bức màn im lặng. Tuy anh đã đào thoát sang Thụy Điển, nhưng anh vẫn còn sợ hãi và căng thẳng. Trong mắt anh lộ vẻ khiếp đảm, mà có thể không bao giờ phai nhạt, khi anh kể lại cảnh tượng kinh hoàng không thể nào ngờ đến, không thể nào chấp nhận được.
"Hôm ấy là ngày sau khi Tướng Jaruzelski thực hiện cuộc đảo chính quân sự. Kể từ ngày hôm trước cả trăm công nhân đã chiếm đóng nhà máy thép ở Zawiercie. Chính quyền đã dùng đủ mọi cách thuyết phục họ trở lại làm việc. Họ từ chối lắng nghe: họ yêu cầu phải thả những người bạn họ đang bị giam cầm ra và bãi bỏ tình trạng chiến tranh. Để hoàn toàn chắc chắn rằng quân đội không thể nào tiến vào nhà máy, họ thậm chí tự xiềng vào cổng đã khóa của nhà máy. Họ đứng đấy giữa trời tuyết, trong buốt giá, từng cánh tay đan vào nhau, khinh bỉ nhìn lực lượng trật tự bao vây họ.
"Rồi cuộc cuộc mặc cả ghê tởm bắt đầu. Nhà cầm quyền, trong nỗ lực gây sức ép lần cuối với công nhân, đã đưa cả gia đình họ đến cổng nhà máy. Phụ nữ đến, còn trẻ con thì rùng mình, run sợ, khóc lóc.
"Một lần cuối cùng nhà cầm quyền kêu gọi công nhân rút lui, đe dọa bắn nếu họ từ chối. Rồi tiếng rì rầm nhỏ lan truyền qua đám đông, và những sợi dây xích của những người biểu tình khẽ rung lên. Nhưng không ai nhúc nhích. Không khóc, không một lời van xin, họ vẫn đứng im, đối mặt với quân đội. Rồi viên sĩ quan ra lệnh lính bắn.
"Im lặng đến rợn người. Quân đội không nhúc nhích. Họ đứng nghiêm, và lần lượt từng người một lắc đầu. Họ đứng im lìm, giống như những bức tượng đứng thành hàng, họ đứng nhìn đăm đăm viên sĩ quan ra lệnh. Nhiều người lính khóc. Nhưng không ai nhúc nhích, vì người lính Ba Lan không bắn công nhân Ba Lan.
"Trước sự bất tuân lệnh của những người lính, chính quyền một lần nữa cố gắng bắt đầu đối thoại với những người đình công. Nhưng những công nhân này tường như bằng đá hóa cương."
"Rồi điều kinh hoàng xảy ra. Đoàn xe tăng nãy giờ ở đằng xa giờ bắt đầu ầm ầm tiến đến. Nhiều phụ nữ bắt đầu thét lên, chưởi rủa. Những người khác vẫn im lặng, tay chân rụng rời vì quá tuyệt vọng. Trẻ con khóc vì uất ức bất lực. Xe tăng vẫn tiến lên. Công nhân đối diện với xe tăng nhưng không nao núng. Câu trả lời duy nhất đáp lại mối đe dọa đang tiến gần đến họ là tiếng dây xich kêu rổn rảng. Nhưng họ dường như không cảm thấy sợ hãi.
"Xe tăng không dừng lại. Chúng cán những công nhân. Chúng đè bẹp họ như con sâu yếu đuối. Lúc đó tôi cảm thấy mãnh liệt hơn bao giờ hết ý nghĩa của căm thù, điên cuồng, và tuyệt vọng. Tôi khóc, và mặt đất đẫm máu của những người không nhất thiết phải chết."
*
*
Nguồn:
Dịch từ tài liệu "Poland. A Selection of Teaching Materials", Freedom House xuất bản vào năm 1990 trang 43.
