Chân Như (Danlambao) - Ông Đặng Văn Lơ chuyên phục vụ việc nấu ăn cho Hồ Chí Minh từ năm 1960-1969 thường hay kể lại những ngày làm việc cho “bác”: Buổi sáng Hồ ăn lúc 6 giờ, trưa ăn lúc 10 rưỡi, còn chiều ăn vào lúc 17 rưỡi. Các món ăn phải thay đổi luôn cho ngon miệng.
- Bữa sáng Hồ uống cà phê đen, với bánh ngọt giống như bánh patêsô bây giờ. Có hôm đổi sang xúc xích chấm mù tạt hoặc bánh mì trứng ốp la. (Thực dân thì đánh đuổi nhưng bơ thừa sữa cặn của Tây thì ghiền rồi, bỏ đếch được.)
- Khoảng 10h Hồ uống một ly nước sâm, 10h30 thì ăn trưa. Đến 2h chiều uống một cốc cà phê sữa, 4h lại uống 1 ly nước sâm. (Sáng Tây chiều Tàu, ngày xưa thì gọi là sâm chứ bây giờ phải gọi là đông trùng hạ thảo, cân sâm mắc ngang cân vàng. Tất cả là của bác Mao "ship" hàng tận nhà, cường dương đại bổ, uống vào cứ phừng phừng y như là trai tơ.)
- Bữa cơm của "bác" vô cùng giản dị, chỉ có 3 món: canh, rau, thịt (hoặc cá), ăn xong tráng miệng bằng một quả táo nướng. Phải là táo Trung Quốc mới chịu cơ. Mang táo bổ đôi, bỏ ruột, nướng xém, phết một ít đường và bơ, dùng chiếc thìa nhỏ xúc ăn. (Thông cảm đi, ăn táo Tàu từ thuở lọt lòng mờ.)
Ông Lơ không quên bật mí về công tác "an ninh" an toàn thực phẩm. Nói trắng phớ ra là "bác" sợ nhất bị đầu độc. Hàng ngày cứ trước giờ ăn 1 tiếng, bên côn an đến lấy mẫu thức ăn mang về xét nghiệm. Nói xét nghiệm cho sang chứ thật ra đè một tên côn an ra làm dê tế thần, nếu tên này ăn xong không ôm bụng lăn lộn thì nhà bếp mới được bưng cơm lên hầu "bác".
Những hôm Hồ có khách nước ngoài, ông Lơ phải làm thêm bánh bao, tráng bánh cuốn, bánh mì. Khi nào Hồ họp với Bộ Chính trị thì nhà bếp phải phục vụ lúc thì bánh cuốn, bánh giò, lúc thì cháo cá quả, mì vằn thắn, phở...
Một lần ông Lơ ngồi ở bờ ao, đánh xoong nồi bằng trấu và cát, Hồ đi bộ qua thấy, dừng lại bảo:"Đánh bằng trấu và cát thì xoong nhanh mòn, lại không bóng, chú chịu khó đánh bằng tro bếp, nó lâu một tí nhưng nồi không bị mòn mà lại bóng." (Ông Lơ có mỏi tay thì kệ mẹ ông, miễn sao cái nồi của Hồ không mòn là được.)
Món ăn Hồ thích là thịt mỡ kho, nhưng vì tuổi đã cao, nên các bác sĩ phải can ngăn. Đầu bếp chỉ dám lọc thịt mỡ ra, cho vào miếng vải màn, ép thành nước, tẩm ướp với thịt nạc rồi đem kho riu riu cho thấm. Ngoài ra còn các món Tàu, đặc biệt Hồ rất thích ăn mỗi khi nhớ... nhà. Như:
- Gà rán Quảng Đông: Gà tơ “mi-nhon” tối đa 7-8 lạng (gà già dai dách, Hồ chê), pha nước 3 sôi 2 lạnh, rửa sạch gà, thả vào nồi rồi mới vặt lông. Để ráo, ướp xì dầu trong ngoài đầy đủ. Trước khi ăn, cho vào chảo mỡ ngập, rán vàng hết hai mặt, khi chặt ra trong xương gà còn hơi hồng hồng. (Gà cũng như... gái, phải hồng hồng tuyết tuyết thì ăn mới phê.)
- Gà luộc Quảng Đông: Gà tơ 7-8 lạng, rửa gà, cho vào nước 3 sôi 2 lạnh. Vặt lông, để ráo, rắc muối gia vị lên con gà sau đó luộc đến độ sôi khoảng 80 độ thì bắc ra, để nguyên trong nồi 15 phút. Sau đó cho con gà đã luộc vào nồi nước thật lạnh, để 15 phút nữa. Khi chặt thịt bên trong vẫn còn nước hơi hồng hồng (màu hồng con gái!), như thế khi ăn thịt sẽ mềm và da gà vẫn giòn. Thái vát, bỏ xương, lấy nước dùng, pha thêm ít mì chính là thành ra món canh.
- Cá bống kho tộ: Bống sông rửa sạch, lấy khăn thấm khô, ướp gia vị, rồi tưới nước màu (nước hàng) lên. Sau đó cho vào nồi đất, cho nước dùng gà xâm xấp vào, rồi đun nhỏ lửa, khoảng 60 độ, chờ cá săn lại là được.
Bác Đồng “công hàm 58” có lần vui miệng tếu táo:
“Bữa ăn nào bác Hồ cũng tiết kiệm, vừa đủ, không thừa, không vương một hạt cơm. Bác thích ăn những món dân dã như cá kho gừng, cà dầm tương, mắm, canh cua với rau chuối thái ghém hoặc dọc mùng. Những ngày mời khách ở lại dùng cơm, Bác luôn báo trước với người cấp dưỡng chuẩn bị những món ăn hợp khẩu vị của khách. Và đặc biệt, số tiền đãi cơm Bác đề nghị phải được trừ vào tiền lương của Bác, không lấy tiền ở công quỹ. Hằng năm, vào ngày 19.5, bác Hồ thường tìm cách đi thăm hỏi một số nơi để tránh những nghi lễ chúc mừng ầm ỉ và quà cáp tốn kém.”
(Gớm, những năm chiến tranh đói kém mà các bác trong phủ sống hồn nhiên như cô tiên, cũng hép-py bợp-đây ăn mừng quà cáp tưng bừng, ai sao tui dzậy-ai làm bậy tui làm theo...)
Đấy, cả nhà xem “bác” ăn uống có giản dị không nào, chủ tịch nước mà ăn món nào cũng bình dân chứ đâu có sơn hào hải vị như bọn chóp bu thời nay nào là cá Anh Vũ 5 triệu một ký, cua Hoàng đế 5 triệu một con, súp vi cá mập 1 triệu 1 bát, phở bò Kobe 2 triệu 1 tô... ăn no bò cưỡi, rồi còn đi đánh Golf 3 tỷ/1 năm. Xuống cấp đạo đức cả lũ!
Đã bảo rồi, ban ngày “bác” luôn là tấm gương đạo đức giản dị, còn ban đêm tối lửa tắt đèn thì nhà ngói cũng như nhà tranh, chỉ cần viên gạch hồng... 2 lổ, “bác” chống lại cả mùa đông...
19.05.2020
