Learned Hand * Trần Quốc Việt (Danlambao) dịch - Lời người dịch: Chánh án Learned Hand đọc bài diễn văn sau vào ngày 21 tháng Năm, 1944 ở Central Park, New York, nhân dịp buổi lễ "Ngày Tôi Là Người Mỹ". Hàng ngàn người tham dự trong đó có rất nhiều người là công dân mới.
Chúng ta tập trung ở đây để khẳng định lòng tin, lòng tin vào mục đích chung, xác tín chung, tình yêu chung. Nhiều người trong chúng ta đã chọn Mỹ làm đất dung thân; những người còn lại là con cháu những người đã chọn như thế. Vì lý do này chúng ta có quyền nào đấy coi mình là nhóm tuyển chọn, nhóm người đã có can đảm đoạn tuyệt với quá khứ và dũng cảm đương đầu với bao hiểm nguy và cô đơn trên đất lạ quê người. Mục đích nào đã ban cho chúng ta, hay cho những người đi trước chúng ta, sức mạnh cho sự chọn lựa này? Chúng ta đã tìm tự do; tự do khỏi áp bức, tự do khỏi nghèo khổ, tự do để được là chính mình. Ngày xưa chúng ta đi tìm tự do; bây giờ chúng ta tin rằng chính nhờ tự do chúng ta đang chiến thắng.
Chúng ta muốn nói gì khi chúng ta nói rằng trước tiên chúng ta tìm tự do? Tôi thường tự hỏi phải chăng chúng ta không đặt rất nhiều hy vọng vào hiến pháp, vào luật pháp, và vào tòa án. Những hy vọng như thế là hão huyền; hãy tin tôi, những hy vọng như thế là hão huyền. Tự do sống trong lòng người; khi tự do chết trong lòng người thì không có hiến pháp nào, luật pháp nào, tòa án nào có thể cứu tự do; không có hiến pháp nào, không có luật pháp nào, không có tòa án nào làm được gì nhiều để giúp cho tự do. Khi tự do sống trong lòng người, tự do không cấn hiến pháp, luật pháp, tòa án để cứu mình.
Vậy tự do sống trong lòng người này là tự do gì? Tự do ấy không phải là ý muốn tàn bạo, ý muốn không bị kiềm chế; tự do ấy không phải là tự do muốn làm gì thì làm. Tự do như thế là phủ nhận tự do, và đưa thẳng đến phá đổ tự do. Xã hội mà ở đấy con người không thừa nhận sự hạn chế về tự do của mình chẳng mấy chốc trở thành xã hội nơi tự do chỉ là sở hữu của thiểu số tàn ác; như chúng ta đã đau đớn biết đến.
Vậy thì tinh thần tự do là gì? Tôi không thể nào định nghĩa tinh thần tự do; tôi chỉ có thể nói với các bạn lòng tin của tôi. Tinh thần tự do là tinh thần mà không chắc chắn rằng nó đúng; tinh thần tự do là tinh thần tìm cách hiểu được tâm hồn con người; tinh thần tự do là tinh thần cân nhắc mà không có thành kiến quyền lợi của người cùng với quyền lợi của mình; tinh thần tự do nhớ rằng cho dù một cánh én rơi xuống đất ta cũng không nên thờ ơ; tinh thần tự do là tinh thần của Người gần cách đây hai ngàn năm dạy nhân loại bài học mà nhân loại không bao giờ học, nhưng cũng không bao giờ quên hẳn; rằng có thể có vương quốc nơi người thấp hèn nhất cũng sẽ được lắng nghe và kính trọng bên cạnh người cao sang nhất.
Và bây giờ theo tinh thần ấy, tinh thần của một nước Mỹ mà chưa từng bao giờ tồn tại, và có thể không bao giờ tồn tại; hay nói cho đúng hơn sẽ không bao giờ tồn tại ngoại trừ khi lương tâm và can đảm của người Mỹ tạo ra tinh thần tự do ấy; tuy nhiên trong tinh thần của nước Mỹ ấy mà tồn tại ẩn kín dưới hình thức nào đấy trong nguyện vọng của tất cả chúng ta; trong tinh thần của nước Mỹ ấy mà vào lúc này bao người trai trẻ của chúng ta đang chiến đấu và đang chết; trong tinh thần tự do và trong tinh thần nước Mỹ tôi yêu cầu các bạn cùng đứng lên với tôi thề trung thành với số phận vinh quang của đất nước yêu quý của chúng ta.
Nguồn:
